Amsterdam Westerdok

Amsterdam Westerdok was een tijdelijk station in Amsterdam.

Geschiedenis

In de jaren '40 van de 19e eeuw wordt de wens uitgesproken om de spoorlijnen naar Haarlem en Utrecht met elkaar te verbinden. De spoorlijn uit Haarlem eindigt sinds 1842 in het station Amsterdam Willemspoort, terwijl de spoorlijn naar Utrecht eindigt in het station Amsterdam Weesperpoort. Langs dit verbindingsspoor zal dan een nieuw, centraal station verrijzen. De voorkeur van de ligging van dit verbindingsspoor was gelegen ten westen en ten zuiden van de stad, buiten de Singelgracht om. Een mogelijke locatie voor het nieuwe station zal dan zijn nabij de Leidsepoort of het terrein van het huidige Sarphatipark. Het station moet dan van twee zijden bereikbaar zijn, parallel aan de Singelgracht. In 1867 is dit nieuwe station met de spoorlijnen ingetekend nabij het Sarphatipark in het plan van Jacob van Niftrik om de stad uit te breiden buiten de Singelgracht. In 1864 vraagt minister Thorbecke aan de gemeenteraad van Amsterdam voor een gunstige locatie van het Centraal Station. De gemeenteraad heeft deze graag in het zuiden van de stad, zodat er een open verbinding blijft bestaan tussen 't IJ en het Damrak. Een gesloten verbinding kon nadelig zijn voor de handel, aldus de gemeenteraad. De regering houdt echter vast aan de plaats in het Havenfront. In het oostelijk havengebied, nabij de Stads-Rietlanden, kan dan een nieuw goederenstation komen. Hierdoor blijft de handel en nijverheid mogelijk, met ruimte tot groei. Na de nodige aanpassingen gaat op 1869 de Amsterdamse gemeenteraad akkoord met het voorstel van minister Thorbecke om een nieuw, centraal station in Amsterdam te bouwen. Een meerderheid van 21 tegen 15 stemmen is voorstander om het station te bouwen op het Open Havenfront aan het IJ. Ook de Tweede en Eerste Kamer gaan akkoord met dit voorstel. De tijd begon echter wel te dringen, omdat de spoorlijn uit Den Helder en de spoorlijn naar Zutphen reeds in aanleg zijn. Het was daarom noodzakelijk om de ligging van het station en de loop van de spoorlijnen vastgelegd moesten worden. In 1869 wordt de loop van beide spoorlijnen vastgelegd. Omdat het Centraal Station niet op tijd gereed is, maar de spoorlijn uit Zaandam wel in aanleg is, wordt besloten tot de bouw van een tijdelijk station, Amsterdam Westerdok. In oktober 1878 is de verlenging van de spoorlijn uit Zaandam gevorderd tot het tijdelijk station in afwachting van de verlenging tot station Amsterdam Centraal. De spoorlijn uit Haarlem wordt ook omgelegd en sluit 1,5 kilometer ten westen met een wijde boog aan op de spoorlijn uit Zaandam. In oktober 1878 wordt het tijdelijke station in gebruik genomen. Vanaf 1880 stoppen er ook enkele treinen uit de oostelijke richting in het station. Dit is nodig nadat het station Amsterdam Oosterdok in december 1879 is getroffen door brand. De spoorlijn uit Amersfoort wordt verlengd over de eilanden in het Havenfront van het IJ. Het station Westerdok blijft in gebruik tot oktober 1889.

Spoorlijnen

Het station was gelegen aan de Oude Lijn en Staatslijn K (Den Helder - Amsterdam).

Bronnen, Referenties en/of Voetnoten Spoorwegen in en om Amsterdam: Amsterdam Centraal - J.M. ten Broek - Maandblad: Op de Rails, 91e Jaargang - april 2023 Blz: 181-188 Uitgave: NVBS ISSN: 0030-3321