Zutphen
Zutphen is het stations van de Gelderse stad Zutphen. De verkorting van het station is Zp.
Inhoud
Geschiedenis
Tijdens de bouw van het tweede station in 1951, worden vijf sporen voorzien van bovenleiding. Dit zijn de drie perronsporen en twee sporen ten westen van het perron.
Voor de beveiliging beschikte het station over in totaal 5 seinhuizen en een brugpost. [1]
- Post T
Post T staat op het middenperron, ter hoogte van kilometerpunt 17,012. Het is gebouwd in naar een ontwerp van . Het gebouw bestaat uit een De post is voorzien van een bedieningstoestel van Siemens & Halske. Vanuit deze post wordt het treinverkeer naar en het emplacement bediend. Hieronder vallen de grendels naar aansluitingen, rangeerpaallantaarns, rangeerstoplantaarn, de seinen en wissels.
- Post I
- Post D
- Post E
- Post G
- brugpost IJsselbrug
Eerste station
Met de aanleg van de spoorlijnen uit Arnhem naar Zutphen in 186 en het begin van de aanleg van de spoorlijn naar Hengelo, wordt in 186 begonnen met de bouw van het station van Zutphen. Het station is van het type tweede klas van de Staatsspoorwegen. Op 2 februari 1865 wordt het station geopend en is de spoorlijn naar Arnhem geopend. In verband met de doorvaarthoogte van het scheepvaartverkeer over de nabijgelegen IJssel, is het emplacement verhoogd aangelegd. Ook het station wordt op dezelfde hoogte aangelegd. In november 1865 komt de spoorlijn naar Hengelo in dienst. Het station begint hiermee een knooppunt te worden. In 1876 eindigt de spoorlijn uit Apeldoorn in Zutphen. In 1878 is het knooppunt gereed, als ook de spoorlijn naar Winterswijk in gebruik wordt genomen.
Als gevolg van bombardementen op 14 oktober 1944 raakt het station zwaar beschadigd. In 1952 wordt het zwaar vernielde station gesloopt, na oplevering van het nieuwe station in mei 1952.
Tweede station
Het nieuwe station van Zutphen vervangt het zwaar beschadigde station. Het station is ten oosten van het oude stationsgebouw gebouwd. Het station is ontworpen door H.G.J. Schelling. Het gebouw is opgetrokken uit gewapend beton. De stationshal heeft een oppervlakte van 275 m2. Het station heeft bredere perrons gekregen dan het vorige station. Aan de oostzijde van het eerste perron wordt het nieuwe seinhuis gebouwd. Door de gemeente Zutphen wordt het nieuwe stationsplein opgeleverd. Dit plein is lager gelegen dan het vorige plein, zodat het op hetzelfde niveau light als de omliggende straten. Door de lagere ligging van dit plein en het stationsgebouw, is de bouw van een tunnel onder de sporen noodzakelijk. De tunnel geeft toegang tot het eilandperron. Het gebruik van overpaden kon hiermee worden voorkomen. Op 28 mei 1952 wordt dit station geopend. In 2010 is het station aangemerkt als Rijksmonument.
Laad- en losplaats
Zutphen goederenemplacement
Ingaande 20 mei 1951 wordt het station aangewezen als groepshoofdstation voor wagenladingvervoer. Vanuit het groepshoofdstation worden alle wagens uit de regio verzameld om naar een van de andere 11 groepshoofdstations te worden vervoerd, zodat de wagens bij hun klanten terecht komen. Het rangeerproces op het groepshoofdstation vond als volgt plaats: Vanuit de regionale stations komen de buurtgoederentreinen aan in het groepshoofdstation aan het eind van de middag en in de loop van de avond. Aan het begin van de avond worden eerst de lokale wagens en vervolgens de wagens van de buurtgoederentreinen geheuveld en gesorteerd. Aan het eind van de avond worden de groepstreinen gereed gemaakt voor vertrek. Sommige groepstreinen worden gecombineerd voor 2 of 3 groepsstations. Tussen 23.30 en 2.00 vertrekken de groepstreinen. De wagens voor de eigen groep worden na 2.00 gesorteerd als begin voor de buurtgoederentreinen van de volgende dag. Tussen 2.00 en 5.30 komen de nieuwe groepstreinen aan op het station. Na aankomst worden zij gerangeerd in nieuwe buurtgoederentreinen voor de regionale stations. Deze vertrekken voor 8.00. De wagens voor de lokale bediening worden in de loop van de ochtend bij de klanten geplaatst.
In 1972 wordt het station gesloten als rangeerstation.
Vanaf het goederenemplacement loopt een stamlijn naar de Industriehaven langs de Industrieweg. Aan de Industrieweg is een vestiging van Benegas gevestigd, die bediend wordt met de aanvoer van ketelwagens met gas. Dit gas is afkomstig van Vopak in Vlissingen Sloe. In 1992 komt er een einde aan dit vervoer.
In 20 wordt begonnen met de bouw van een nieuwe werkplaats voor Strukton en Arriva. Deze vervangt de oude werkplaats tegenover het station. Op 4 oktober 2012 wordt de werkplaats officieel geopend. In de werkplaats wordt het materieel van Strukton onderhouden en vanaf 9 december 2012 ook het materieel van Arriva dat rijdt op de Vechtdallijnen en op de diesellijnen in de Achterhoek en Rivierenland.
Locomotievendepot
Station Zutphen kende een locomotievenloods. Daarnaast is er een kleine werkplaats waar herstellingen aan wagons en rijtuigen plaats vinden.
Op april 1955 worden geen diensten meer gesteld van uit het locomotievendepot. Er zijn tot dat moment nog slechts diensten gesteld vanuit het depot. Op 1 februari 1967 wordt de wagenwerkplaats gesloten.
In wordt de locomotievenloods gesloopt.
Mutaties
Op 16 januari 1939 arriveert de 3796 vanuit het depot in Zutphen. Op 13 april 1939 verlaat de 3796 het depot voor een onderhoudsbeurt in de Centrale werkplaats van Tilburg.
In november 1946 worden locomotieven van de serie 5500 ondergebracht. Deze worden echter al snel vervangen door locomotieven van de serie 6000.
In 1950 gaan drie locomotieven van de serie 7400 over naar Zwolle. Op 12 juli 1952 wordt de 1713 afgevoerd voor sloop. Op 15 mei 1953 wordt de 1773 afgevoerd voor sloop. Op 1955 gaan de 1705, 1802 en 1829 over naar Hengelo.
Locomlopen
Na de sluiting van het depot van Apeldoorn in oktober 1936, worden de diensten op de spoorlijnen tussen Dieren, Apeldoorn en Zwolle gesteld door het depot van Zutphen. Hiervoor worden locomotieven van de series 1300 en 5500 gebruikt. Daarnaast is een locomotief van de serie 2100 uit de A-omloop te zien in de treinen 3571/3576. Vanaf 19 oktober 1936 wordt het treinverkeer tussen Zwolle en Apeldoorn weer met stoomlocomotieven gereden. Per 15 mei 1938 keren de motorrijtuigen weer terug tussen Apeldoorn en Zwolle en rijdt een locomotief van de serie de goederentrein van Apeldoorn naar Heerde. In de winterdienstregeling van 1938 keren de stoomlocomotieven weer terug op de spoorlijn. Per 6 oktober 1941 stelt het depot geen locomotieven meer voor Apeldoorn - Zwolle. Op 12 januari 1942 komt de spoorlijn Apeldoorn - Zwolle weer in het werkpakket van het depot. Een locomotief van de serie 7100 rijdt de goederentrein tussen Apeldoorn en Het Loo. Locomotieven van het depot zijn per 6 december 1943 meer te zien op de spoorlijn. Een 1600 rijdt de goederentreinen naar Vaassen en Epe.
Per 8 oktober 1950 is het reizigersvervoer van Apeldoorn naar Zwolle gestaakt. Er rijden alleen nog goederentreinen tot aan Heerde met een 1700. In 1952 zijn locomotieven van de serie 1700 opgenomen in de A-omloop. In dienst 2 zijn goederentreinen naar Het Loo en Epe (5731/5732) opgenomen in de ochtend. In de middag wordt een goederentrein naar Heerde (5734/5735) gereden. In Heerde wordt eventueel de aansluiting van zeepfabriek De Klok bediend. In de winterdienstregeling van 1954 zijn er drie locomotieven van de serie 1700 in omloopgroep beschikbaar voor het baanvak Apeldoorn - Heerde. Dit zijn de 1705, 1802 en 1829. Zij bedienen de losplaatsen Het Loo, Vaassen en Heerde. In Vaassen wordt de aansluiting van Vulcanus eventueel bediend en in Heerde eventueel de aansluiting van de zeepfabriek.
In het depot zijn tussen en 1955 de volgende series stoomlocomotieven in het depot gehuisvest:
- 1300;
- 1600;
- 1700;
- 2100;
- 3400;
- 3700;
- 4300;
- 5400;
- 5500;
- 6000;
- 7400;
- 8100;
- 8200
Spoorlijnen
Het station is gelegen aan staatslijn A (Arnhem - Leeuwarden), aan Staatslijn D (Zutphen - Glanerbrug), de Oosterspoorlijn en de Spoorlijn Zutphen - Winterswijk.
Dienstregeling
In februari 1865 rijden per dag treinen tussen Arnhem en Zutphen. In november 1865 gaan er treinen naar Hengelo rijden. Nadat de spoorlijn vanuit Hengelo is doorgetrokken naar Duitsland, laten de Staatsspoorwegen internationale treinen vanuit Amsterdam via Arnhem en Zutphen naar Duitsland rijden. Ook wordt er gebruik gemaakt van de grensovergang bij Oldenzaal. De HIJSM gaat vanaf 1878 internationale treinen rijden vanuit Amsterdam via Amersfoort en Apeldoorn naar Winterswijk en verder Duitsland in.
Rond 19 gaan er minder internationale treinen rijden via Zutphen als gevolg van de opwaardering van de spoorlijn tussen Apeldoorn en Almelo via Deventer. Hiermee wordt het station van Zutphen een regionaal knooppunt.
Vanaf 5 januari 1953 is het mogelijk om elektrische treinen vanaf Arnhem naar Zutphen te laten rijden. De stoptreinen uit Nijmegen naar Arnhem worden vanaf dat moment verlengd tot aan Zutphen. In mei 1953 kan er elektrisch doorgereden worden naar Zwolle.
Vanaf juni 2002 gaat de serie twee keer per uur rijden tussen Zutphen en Nijmegen. Daarnaast stopt deze trein bij het nieuwe station Nijmegen Lent.
Stoppende treinen
In de huidige dienstregeling (2024) stoppen de volgende treinseries te Zutphen:
| Treinserienummer | Beginpunt | Eindpunt | Materieel |
|---|---|---|---|
| 3600 | Zwolle | Roosendaal | VIRM |
| 7600 | Zutphen | Wijchen | SNG |
| 17800 | Apeldoorn | Zutphen | GTW (Arriva) |
| 30800 | Zutphen | Winterswijk | GTW (Arriva) |
| 31200 | Zutphen | Oldenzaal | Lint 41/h (Arriva) |
Passerende treinen
In de huidige dienstregeling (2024) stoppen alle treinen in Zutphen.
|
Bronnen, Referenties en/of Voetnoten
|
| Spoorwegstations aan de spoorlijn spoorlijn Zutphen - Glanerbrug (Cursief: voormalig station) |
|---|
|
0,0: Zutphen · 1,6: Nieuwstad · 3,1: Eefde · 10,2: Laren-Almen · 16,9: Lochem · 24,3: Markelo · 30,1: Goor · 34,6: Wiene · 39,7: Delden · 43,4: Hengelo Gezondheidspark · 43,9: Tuindorp-Nijverheid · 45,6: Hengelo · 46,4: Hengelo FBK stadion · 47,4: De Waarbeek · 49,3: Enschede Kennispark · 53,2: Enschede · 53,6: Hengeloschestraat · 54,2: Oldenzaalschestraat · 57,9: Enschede De Eschmarke · 59,4: Glanerbrug |
| Spoorwegstations aan de Oosterspoorweg traject Amsterdam Centraal - Zutphen (Cursief: voormalig station) | ||||
|---|---|---|---|---|
|
| Spoorwegstations aan de spoorlijn Zutphen - Winterswijk (Cursief: toekomstig station en/of voormalig station) |
|---|
|
0,0: Zutphen · 1,6: Nieuwstad · 7,0: Warken · 11,8: Vorden · 17,5: Brandenborch · 21,3: Ruurlo · 28,8: Beltrum-Zieuwent · 33,9: Lichtenvoorde-Groenlo · 42,5: Winterswijk West · 43,6: Winterswijk |
