Almelo

Uit Somda RailWiki
Naar navigatie springenNaar zoeken springen

Almelo een de stations van de Overijsselse gemeente Almelo. De verkorting van het station is Aml.

Geschiedenis

Met de aanleg van de spoorlijn Almelo - Salzbergen wordt het eerste station van Almelo gebouwd.

Tijdens de werkzaamheden voor de elektrificatie van de spoorlijn naar Enschede vinden er wijzigingen plaats op het emplacement van Almelo. Aan beide perronzijden worden kruiswissels aangelegd met overloop mogelijkheid voor kerende treinen. Het kopspoor wordt geschikt gemaakt voor treinen van en naar Mariënberg.

Tussen 5 en 17 juli 2023 is de wisselverbinding tussen spoor 4b naar spoor 5a verwijderd. Hiermee is het niet mogelijk om treinen die op spoor 4a staan voorbij te rijden in de richting van Wierden voor treinen die op spoor 4b staan. In oktober 2023 worden de laatste werkzaamheden uitgevoerd die in juli 2023 niet konden worden uitgevoerd.


Eerste station

Tweede station

In 2015 wordt het voormalige dienstgebouw van DB Schenker gesloopt. In 2016 wordt het zakspoor 203b met 100 meter verlengd in het kader van de modernisering van de spoorlijn naar Mariënberg en het doortrekken van de treindienst naar Hardenberg. In mei 2022 is spoor 3 onder perronoverkapping voorzien van bovenleiding door middel van een stroomrail. In het weekeinde van 16 en 17 juli 2022 is het restant van spoor 3 voorzien van bovenleiding.


Laad- en losplaats

Ingaande wordt het station aangewezen als groepshoofdstation voor wagenladingvervoer. Vanuit Almelo worden de regionale stations bediend. Vanuit het groepshoofdstation worden alle wagens uit de regio verzameld om naar een van de andere 11 groepshoofdstations te worden vervoerd, zodat de wagens bij hun klanten terecht komen. Het rangeerproces op het groepshoofdstation vond als volgt plaats: Vanuit de regionale stations komen de buurtgoederentreinen aan in het groepshoofdstation aan het eind van de middag en in de loop van de avond. Aan het begin van de avond worden eerst de lokale wagens en vervolgens de wagens van de buurtgoederentreinen geheuveld en gesorteerd. Aan het eind van de avond worden de groepstreinen gereed gemaakt voor vertrek. Sommige groepstreinen worden gecombineerd voor 2 of 3 groepsstations. Tussen 23.30 en 2.00 vertrekken de groepstreinen. De wagens voor de eigen groep worden na 2.00 gesorteerd als begin voor de buurtgoederentreinen van de volgende dag. Tussen 2.00 en 5.30 komen de nieuwe groepstreinen aan op het station. Na aankomst worden zij gerangeerd in nieuwe buurtgoederentreinen voor de regionale stations. Deze vertrekken voor 8.00. De wagens voor de lokale bediening worden in de loop van de ochtend bij de klanten geplaatst. Vanuit Almelo worden met buurtgoederentreinen de omliggende stations bediend. Dit zijn Emmen (tot twee keer per dag, vanaf dat moment eenmaal per dag) en Wierden (tot 1983).

Aan het eind van de jaren '70 rijden er twee dagelijkse wagenladingtreinen tussen Almelo en het rangeerstation van Amersfoort. Aan het begin van de jaren '80 wordt dit verlaagd naar 1 trein per dag. Naar Amersfoort blijven wel twee treinen rijden. De eerste rijdt aan het eind van de middag en de tweede aan het begin van de avond. De is de trein uit Duitsland naar Amersfoort. In 1993 vindt de afvoer van wagons via Hengelo plaats. In 2000 komt deze trein te vervallen en wordt Almelo vanuit Zwolle bediend. De trein tussen Kijfhoek en Onnen maakt hiervoor een stop in Zwolle. In december 2004 rijdt de trein nog maar 3 keer in de week. In de late avond arriveert een trein vanuit de Waalhaven/Kijfhoek in Almelo. Vanuit Almelo worden de wagons naar Hengelo gebracht, waar de aansluitingen van Akzo en Elementis in Delden worden bediend. De afvoer vond eveneens via Almelo plaats. De wagons uit Hengelo rijden mee met de lege rongenwagons uit Almelo die bij Van Merksteijn waren gelost van hun rollen walsdraad. In 2005 wordt de aanvoer van wagons naar Twente weer aangepast. De wagons voor Twente worden achterop meegegeven met Unit Cargo trein 45759 naar Seelze. De afvoer blijft in de nacht plaatsvinden met de lege rongenwagens. In december 2007 komt een eind aan deze constructie en wordt weer een Unit Cargo trein tussen Kijfhoek en Almelo ingelegd. In de middag worden de wagons naar Amersfoort afgevoerd, omdat zij niet meer met de lege rongenwagens mee mochten rijden. In juni 2008 stopt Railion met de bediening van Akzo. Servo in Delden wordt vanaf dat moment vanuit Bad Bentheim bediend.


In 1990 wordt een netwerk van binnenlandse containertreinen gestart. Ook Almelo wordt in dit netwerk opgenomen. De treinen hebben diverse terminals in de Waalhaven als eindbestemming. De treinen rijden iedere werkdag. In 1994 worden de treinen behandeld op het RSC in de Waalhaven. In 1996 rijdt de laatste containertrein naar de Waalhaven. Tussen 1996 en 1999 rijdt een containertrein naar Polen. In 1999 gaat een containertrein naar Zweden rijden, welke in 2000 alweer voor het laatst rijdt. Daarnaast wordt er afval in containers naar Wijster afgevoerd.


Vanaf 11 december 2005 vindt er een wijziging plaats met de aan- en afvoer van goederenwagens naar Almelo. De aanvoer vindt vanaf dat moment plaats met Unit Cargotrein 45755 van de Kijfhoek naar Seelze. De voor Almelo bestemde wagens worden achterop meegenomen en in Almelo door een diesellocomotief van de trein gehaald. Vanuit Almelo worden de wagons naar hun bestemming (Delden en Hengelo) gebracht. Op dinsdag, woensdag en vrijdag worden Elementis en Akzo bediend. Trein 55405 vertrekt rond 10.15 uit Almelo naar Hengelo. Vanuit Hengelo wordt eerst Elementis in Delden bediend (treinen 55407/55408). Na terugkeer wordt Akzo bediend. Rond 13.30 wordt als trein 55406 vanuit Hengelo naar Almelo gereden. De afvoer van de in Delden en Hengelo verzamelde wagons vindt met twee treinen plaats. Wagons voor de richting Duitsland gaan met trein 45759 mee naar Seelze. Voor de overige bestemmingen rijdt trein 55430 via Deventer naar Zwolle Rangeerstation. Vanuit Zwolle bereiken zij uiteindelijk de Kijfhoek. Trein 51347 gaat aan het einde van de ochtend naar de Waalhaven in plaats van in de nacht. Deze lege trein met wagons van het type Res heeft geen andere wagons meer bij zich uit de regio Almelo.


In januari en februari 2012 worden in totaal 15 containertreinen door Locon gereden naar het Rotterdamse havengebied. Dit is noodzakelijk vanwege een stremming in het Twentekanaal bij Eefde.


Stamlijn bedrijvenpark Twente

Ter hoogte van kilometerpunt 15,5 aan de spoorlijn naar Mariënberg is een stamlijn aangelegd naar het bedrijvenpark Twente. Deze stamlijn is in 1982 aangelegd. Vanaf een driesporig emplacement aan de Bedrijvenparksingel zijn diverse bedrijven te bereiken. De verkorting hiervan is Amlbp.

Grafisch overzicht van de aansluitingen in Almelo

Van Merksteijn

Eind 1986 maakt het Raaltese bedrijf Van Merksteijn Staalbouw B.V. bekend om een vestiging in Almelo te openen. In 199 zijn er plannen om een spooraansluiting aan te leggen naar het emplacement Bedrijvenparksingel. In 1995 wordt het eerste contract voor de aanvoer van walsdraad per spoor afgesloten. Vanaf 1995 worden rongenwagens van het type Res aangevoerd met walsdraad. Deze zijn afkomstig uit Berlijn Brandenburg. Vanaf Bad Bentheim werd de trein met een elektrische locomotief in Almelo afgeleverd in de nacht. In de ochtend rijdt een diesellocomotief van de serie 600 of 2200 de trein in twee delen naar het driesporige emplacement. In kleinere delen worden de wagons naar Van Merksteijn gebracht. De frequentie is vijf en zelfs meer treinen in de week. Vanaf 1996 neemt de serie 6400 de plaatsing van de treinen voor haar rekening. Vanaf 2000 wordt de trein drie keer per week aangevoerd op maandag, woensdag en vrijdag. De trein bestaat uit 25 wagons. Elke wagon is beladen met maximaal 30 rollen walsdraad. Hier bovenop kunnen nog eens 5 rollen liggen. De geloste wagons gaan op maandag naar de Waalhaven, waar ze weer beladen worden met aluminium bij Steinweg. De overige dagen gaan de lege wagons naar Bad Bentheim. Soms worden de lege wagons beladen met vlechtmatten voor de betonbouw voor verdere afvoer. Deze wagons gaan echter naar de Kijfhoek en worden vanaf daar naar Duitsland en Zweden vervoerd. Vanaf december 2005 gaan de lege wagons niet meer in de nacht naar de Waalhaven, maar aan het eind van de ochtend. Tussen 2006 en 2009 vindt er onregelmatig afvoer plaats van staalmatten naar Zweden en Zwitserland. De matten worden vervoerd in zeildoekwagens van het type Ri(l)ns of op de open wagens van het type Res.

De aanvoer vindt sinds plaats in de nacht, waarbij de wagons vanuit Duitsland worden getrokken door een locomotief van Baureihe 189, welke eerder op de dag de Pon-trein naar en van Amersfoort heeft gereden. De volgende dag wordt de trein in twee delen bij Van Merksteijn geplaatst. Op maandag en vrijdag is dit in de ochtend, op woensdag in de middag. Vanaf mei 2010 worden enkele keren per maand treinen met walsdraad uit Luxemburg aangevoerd. Deze treinen bestaan uit wagons van de type Res en Rilns.

Op 23 mei 2016 is de laatste trein uit Brandenburg gelost. Het vervoer gaat over naar de binnenvaart. Op 19 en 21 oktober 2016 worden er toch weer wagons met walsdraad gezien in Almelo. Als gevolg van lage waterstanden is weer uitgeweken naar het spoor. Dit betreft aanvoer vanuit VCK Waterland/Scandia in de Amsterdamse Westhaven. Later komen er ook weer treinen aan in Almelo uit Brandenburg. Deze treinen worden gereden door DB Cargo. Op 12 januari 2017 wordt het bedrijf eenmalig door Captrain bediend. Ook dit was geen succes, zodat DB Cargo weer als vanouds het vervoer verzorgt. Per 1 januari 2018 wordt de aanvoer van walsdraad en afvoer van vlechtmatten beëindigd. Sinds 2 september 2018 rijdt Independent Rail Partner in opdracht van Lineas elke werkdag een trein met walsdraad van de VCK Scandia terminal in het Westelijk havengebied naar van Merksteijn. Dit walsdraad is afkomstig uit Turkije. De beladen treinen rijden in de ochtend naar Almelo. Nadat de trein is gelost, rijdt de trein in de middag terug naar Amsterdam. Daarnaast vindt er aanvoer plaats van het overslagbedrijf Zuidnatie in Antwerpen. Medio november 2018 gaat de trein nog maar drie keer per week rijden op maandag, woensdag en vrijdag. Op 21 november 2018 rijdt de laatste trein vanuit Amsterdam. Vanaf 19 november 2018 wordt er walsdraad aangevoerd vanuit Antwerpen door Lineas. Dit walsdraad is afkomstig van Zuidnatie in de bundel Far West en rijdt drie keer per week. De treinen worden gereden door een locomotief Baureihe 186 tot aan Deventer Goederen. Vanaf Deventer Goederen naar Almelo en de plaatsing bij Van Merksteijn gebeurd door IRP. Op 5 december 2018 rijdt alweer de laatste trein met rollen walsdraad uit Antwerpen. Op 25 juni 2019 vindt er aanvoer van walsdraad plaats door DB Cargo. De rollen zijn afkomstig uit Duisburg. Op 27 juni 2019 wordt de trein naar de aansluiting gebracht, waar deze direct wordt gelost. Op 2 juli 2019 arriveert de tweede trein uit Duisburg in Almelo. Per 1 juni 2020 wordt van Merksteijn 1 keer in de week bediend met aanvoer uit Köln Gremberg via Osnabrück. Deze trein vervoert 500 ton aan rollen walsdraad per keer op 10 wagons. In de zomer van 2020 loopt de frequentie zelfs op tot 5 keer in de week. De aanvoer is afkomstig uit Duisburg, Hamburg en Saarland. Via Osnabrück gaan de treinen naar Almelo met een locomotief van de Baureihe 189. De lege wagons worden onregelmatig afgevoerd naar het Rotterdams havengebied, waar bij een van de vestigingen van Steinweg de wagons weer worden beladen met aluminium. Na lossing gaan de lege wagons meestal terug naar Duitsland. In het najaar van 2020 zakt de frequentie terug naar een wekelijkse trein met ongeveer 30 wagons van type Res of Rs-y. Op 9 november 2020 rijdt HSL Netherlands een trein met rollen walsdraad uit Tsjechië naar Almelo. Om de trein te plaatsen worden de V60D 6002 van Railexperts gebruikt. In november en december 2021 is de locomotief weer te zien in Almelo. Op 1 oktober 2022 vindt er een proefvervoer plaats vanaf de Eemshaven met rollen walsdraad naar Almelo. Dit walsdraad wordt in open wagons van het type Eas vervoerd. De trein rijdt via Onnen en Zwolle, waar kop wordt gemaakt. Dit proefvervoer is een succes en vanaf oktober 2022 rijdt er wekelijks op zaterdag een trein met walsdraad tussen de Eemshaven en Almelo als trein 62316. Op maandag worden zij gelost. De lege wagons gaan op woensdag als trein 62315 naar de Eemshaven. De treinen worden getrokken door een locomotief van de serie 6400. Op 10 december 2022 heeft de laatste trein gereden. De lege wagons zijn na lossing naar Onnen gebracht. Vanuit Osnabrück rijdt er vanaf 2022 onregelmatig een trein met walsdraad op rongenwagens naar Almelo. Deze trein rijdt enkele keren in de maand. In november 2023 vindt er aanvoer plaats van 10 bloktreinen met walsdraad uit Tsjechië. Door Railexperts wordt met een locomotief van de Bentheimer Eisenbahn de trein van Bad Bentheim naar Almelo gebracht. Dit vervoer loopt door tot december 2023. In april 2024 worden er rollen draadstaal aangevoerd uit Małaszewicze in Polen.

Navo depot

Het depot van de Navo is te bereiken door terug te steken vanaf de aansluiting van Van Merksteijn. De aansluiting is in 19 aangelegd. Enkele keren per jaar afvoer van gebruikt legermaterieel. In het depot wordt het verkochte materieel nagekeken en klaar gemaakt voor transport. In oktober 2009 worden twee treinen met tweedehands materieel afgevoerd naar Sloe. In 2011, 2012, 2015 en 2016 rijden er treinen naar de Eemshaven, waar het materieel in een schip wordt geladen voor verder transport naar Jordanië. In 2016 en 2017 worden er Leopard-tanks afgevoerd die Finland als bestemming hebben. Op 10 januari 2023 wordt een trein met militaire vrachtwagens afgevoerd naar de Eemshaven.

Nijhoff

Aan het eind van de stamlijn die langs Van Merksteijn loopt, langs het Twentekanaal richting het talud van de spoorbrug van de spoorlijn tussen Almelo en Wierden over het kanaal is de aansluiting van Nijhoff gevestigd in een boog. Hier wordt vuile ballast van spoorwerkzaamheden gereinigd. De aanvoer vindt plaats in wagons van het type Klmos. Als gevolg van overtredingen van de milieuvergunning wordt het bedrijf grotendeels stilgelegd. In 2011 wordt de vergunning ingetrokken en wordt het bedrijf gesloten.


Stamlijn Dollegoor

Parallel aan de spoorlijn naar Wierden is een stamlijn aangelegd naar Dollegoor. In de winter van 1995/1996 zijn enkele malen schuifwandwagens van het type Habbillns op de stamlijn te zien met aanmaakblokjes.

Grindhandel Dollegoor

In 19 wordt de aansluiting aangelegd. Het bedrijf heeft zijn aansluiting langs het Twentekanaal. De losfaciliteiten zijn eenvoudig. Er wordt een lopende band onder de losopening van de wagon geplaatst. Het grind wordt in een vrachtauto geladen die het grind naar het bedrijfsterrein rijdt. In komen de losvoorzieningen op het terrein in dienst. Onder het spoor is een trechtervormige put met een eigen lopende band. Bij deze put kunnen twee losopeningen geopend worden van de wagon. Een derde losopening heeft een kleinere put onder het spoor. Hiermee duurt het lossen van een wagon ongeveer 5 minuten. Per losbeurt worden 15 wagons gelost. De wagons worden geduwd naar de losput gereden.

In de winter van 1995/1996 worden er weer treinen gelost na jaren zonder treinen.

In het najaar van 2003 wordt grindhandel Dollegoor voor het eerst sinds jaren bediend door Railion. Er rijden vier treinen. Deze proef is succesvol en vanaf 2004 komt Railion 1 à 2 keer per week met een trein uit Sachsendorf (Duitsland). Het grind wordt aangevoerd in wagons van het type Facns. In de winter en in de bouwvakperiode ligt de frequentie lager. Per keer wordt er voor 1.500 ton grind aangevoerd in wagons van het type Facns. De treinen worden in twee delen gelost, omdat een trein te lang is voor het losspoor. Het grind wordt gelost door middel van een mobiele losinstallatie. Een vrachtwagen zorgt er voor dat het grind op het terrein van de grindhandel komt. In 2011 komt het grind uit Schwarz. Er rijden twee treinen per week, bestaande uit 30 wagons van het type Facns. In de winter rijdt er 1 trein per week, omdat bij kou het grind vastvriest. Vanaf april 2016 wordt de grindhandel alleen op dinsdag bediend. Met ingang van 1 april 2018 wordt de bediening van de grindhandel gestaakt door DB Cargo. Op 13 juli 2018 rijdt de G2000 D21 van de Bentheimer Eisenbahn in samenwerking met Independent Rail Partner (IRP) naar Dollegoor met een grindtrein. Zij hebben het vervoer overgenomen van DB Cargo en gaan een keer in de week op vrijdag treinen naar de grindhandel rijden. De Bentheimer Eisenbahn voert in 2019 het plaatsen van de trein zelf uit met een eigen locomotief van het type G2000. In 2020 vindt de aanvoer plaats vanuit Bad Bentheim met een locomotief uit de serie 101000 van Train Charter Services. Door IRP wordt de trein naar de aansluiting gebracht. Vanaf juni 2021 bediend de Bentheimer Eisenbahn de aansluiting op onregelmatige basis. Er worden twee locomotieven van het type G2000 gebruikt. De trein rijdt onregelmatig en in augustus 2022 rijdt de laatste trein.


Locomotievendepot

Op 12 maart 1956 wordt het depot opgeheven.

Begin februari 1978 wordt begonnen met de sloop van de locomotievenloods.

Mutaties


Locomlopen


In het depot zijn tussen 18 en 1956 de volgende series stoomlocomotieven in het depot gehuisvest:


Spoorlijnen

Het station is het eindpunt van de spoorlijnen uit Mariënberg en Deventer en het beginpunt van de Spoorlijn Almelo - Salzbergen.


Dienstregeling

In 1954 wordt de stoomtractie gedeeltelijk vervangen door dieselmaterieel. Zo gaan de treinen naar Mariënberg en Zwolle met dieseltractie rijden.

Vanaf de dienstregeling in 1998/1999 neemt Oostnet het vervoer over op de spoorlijn, nadat de spoorlijn in 1995 werd aangewezen voor sluiting. De treindienst wordt uitgevoerd met twee DE2 treinstellen, de DE2 180 en DE2 186. De treinnummerreeks wijzigt hierbij van 8400 naar 31000 om aan te duiden dat het een niet-NS-lijn is. Oostnet rijdt in een uurdienst met 's ochtends geen aansluiting naar Emmen in Mariënberg en in de middag andersom. 's Ochtends op werkdagen wordt er een extra slag gereden naar Vroomshoop en in de middag vijf slagen. In de vakanties zouden deze vervallen, maar in 1998/1999 blijven deze rijden. Er wordt gereden met normaal één treinstel en in de spits met twee treinstellen. Vanaf oktober 2002 worden de oude treinstellen vervangen door DH-motorrijtuigen, de DH1 3101 en DH1 3102. Zij worden aangeduid als VeenExpress. Bij defecten aan deze treinstellen werden treinstellen van het type Lint van Syntus ingezet. Deze treinstellen gaan vanaf mei 2007 vast rijden op dit traject. Syntus wijst hiervoor de treinstellen 44 en 45 aan. Met ingang van de dienstregeling 2013 voert Arriva de treindienst uit en neemt hiervoor de Lint-treinstellen 33 en 34 over van Syntus. Vrijdag 29 april 2016 is de laatste dag dat het station Geerdijk bediend wordt. Met de sluiting van het station van Geerdijk is het mogelijk om de treinverbinding door te trekken naar Hardenberg. Vanaf 29 augustus 2016 zullen de treinen daadwerkelijk doorrijden naar Hardenberg vanuit Almelo. Doordeweeks zullen hier treinstellen van het type Lint rijden. In het weekend rijden er gekoppelde treinstellen type GTW uit de Achterhoek.

Vanaf 19 juni 2020 rijdt er een extra trein in de avond tussen Zwolle en Enschede op vrijdag en zaterdag. Trein 7992 vertrekt om 0.03 uit Enschede naar Zwolle. Vanuit Zwolle vertrekt om 1.05 trein 7987 naar Enschede. De treinen stoppen op alle tussengelegen stations. Vanaf 1 oktober 2022 is spoor 3 in gebruik om enkele treinen van de serie 7000 tussen Apeldoorn en Almelo te laten stoppen. Hiermee komt het leeg van en naar Hengelo rijden te vervallen. De serie 31000 keert vanaf dat moment op spoor 4a. In het weekeinde keren alle treinen van de serie 7000 op spoor 3. De treinen van en naar Mariënberg stoppen op spoor 4a.


Stoppende treinen

In de huidige dienstregeling (2024) stoppen de volgende treinseries te Almelo:

Treinserienummer Beginpunt Eindpunt Materieel
140 Berlijn Amsterdam Centraal Locomotief Baureihe 193 + DB IC rijtuigen
240 Berlijn Amsterdam Centraal Locomotief Baureihe 193 + DB IC rijtuigen
1600 Schiphol Enschede ICMm/DDZ
1700 Den Haag Centraal Enschede ICMm/DDZ
7000 Apeldoorn Almelo/(Enschede) SNG
7900 Enschede Zwolle FLIRT (Keolis)
17900 Enschede Zwolle FLIRT (Keolis)
31000 Almelo Hardenberg LINT 41/H (Arriva)


Passerende treinen

In de huidige dienstregeling (2024) stoppen alle treinseries te Almelo.


Bronnen, Referenties en/of Voetnoten

  • Walsdraad Almelo - R. Liebrand - Maandblad: Op de Rails, 88e Jaargang - december 2020 Blz: 595-596 Uitgave: NVBS ISSN: 0030-3321
  • Walsdraad van Eemshaven naar Almelo Nieuw binnenlands vervoer - H. Bouwknegt - Maandblad: Railmagazine, 44e Jaargang - november 2022 nummer 399 Blz: 40-43 Uitgave: Uquilair ISSN: 0926-3489