V60D

Uit Somda RailWiki
Naar navigatie springenNaar zoeken springen

Voor het rangeerwerk op diverse plaatsen komen in 1999 enkele locomotieven van het Oost-Duitse type V60 naar Nederland.

Geschiedenis

Halverwege de jaren '50 wordt door de Deutsche Reichsbahn (DR) in samenwerking met de Oost-Duitse industrie een plan ontwikkeld voor het bouwen van diesellocomotieven. Er moesten zo min mogelijk types worden ontwikkeld die zo veel mogelijk waren gestandaardiseerd. Al deze types worden voorzien van een hydraulische aandrijving. Door het Berlijnse Institut für Schienenfahrzeuge worden de specificaties opgesteld waaraan de nieuwe locomotieven moeten voldoen. Met de komst van de diesellocomotieven moeten de vele stoomlocomotieven die nog in gebruik zijn, vervangen worden. Een van deze standaardtypes wordt een locomotief met een vermogen van ongeveer 650 pk. De inzet van deze locomotief richt zich voornamelijk op de middelzware rangeerdienst en lichte, lokale goederentreinen. In dubbeltractie is inzet in de zware rangeerdienst ook mogelijk. De locomotieven worden ondergebracht in het locomotieftype V60. Na 1970 worden de locomotieven ondergebracht in de Baureihe 106. Na de aflevering van locomotief 106 999, worden de daaropvolgende locomotieven ondergebracht in de Baureihe 105. De Baureihe 104 is eveneens gevuld met locomotieven van het type V60. Dit zijn 81 locomotieven met gesmoorde en geoptimaliseerde motoren. Voor de veerhaven van Saßnitz/Mukran zijn 14 locomotieven gebouwd die op breedspoor (1.520 millimeter) kunnen rijden.

Er worden prototypes gebouwd door VEB Lokomotivbau "Karl Marx" in Babelsberg, in samenwerking met Institut für Schienenfahrzeuge in Berlijn en VEB Lokomotivbau-Elektrotechnische Werke (LEW) "Hans Beller" in Hennigsdorf. De eerste locomotief wordt in 1962 geleverd. In 1982 wordt de laatste locomotief geleverd. Er zijn in 20 jaar tijd in totaal 2.256 locomotieven geleverd. Een groot deel hiervan is door LEW in Hennigsdorf geleverd. Ongeveer een kwart van de gebouwde locomotieven is geëxporteerd naar landen die actief waren in Comecon. Dit zijn onder andere Algerije, Bulgarije, Egypte en Tsjecho-Slowakije.

Na de samenvoeging van de materieelparken van de Deutsche Reichsbahn en Deutsche Bundesbahn worden de locomotieven opgenomen in de Baureihe 2XX, zoals in West Duitsland gebruikelijk was voor diesellocomotieven. De Baureihe 1XX was bestemd voor de elektrische locomotieven. De locomotieven van de Baureihe 104 worden genummerd in de Baureihe 344, de locomotieven van de Baureihe 105 worden genummerd in de Baureihe 345 en de locomotieven van de Baureihe 106 worden opgenomen in de Baureihe 346. De breedspoorlocomotieven zijn opgenomen in de Baureihe 347.

In 1996 komt de eerste locomotief van dit type naar Nederland. Het is de 106-20, welke tot 19 dienst deed bij VEB Maxhütte in Unterwellenborn. De locomotief is gekocht door een particulier en ondergebracht bij de Stoom Stichting Nederland. In 1999 wordt deze locomotief gekocht door ACTS en krijgt het nummer 6001. De locomotief wordt echter niet in dienst genomen, maar gebruikt voor het leveren van onderdelen. In februari 2005 is de locomotief gesloopt. Op 22 december 1999 komen de 6002 en 6003 aan in Nederland. De 6002 is de van oorsprong 716 524-4 van de ACHP Kojetice na Moravě [ČSSR]. De 6003 is van oorsprong de V 60-18105 van Benzina Trutnov Poříčí [ČSSR]. In 1996 wordt deze locomotief overgedragen aan een lokale hobbyclub. Bij de Veluwse Stoomtrein Maatschappij in Apeldoorn ondergaan de beide locomotieven een kleine revisie en schilderbeurt. De locomotieven worden tevens voorzien van Telerail. De locomotieven worden in de blauw/gele huisstijl van ACTS afgeleverd. Shortlines neemt in 2001 de als SL 1001 genummerde locomotief in dienst. Door ACTS worden in 2002 nogmaals twee locomotieven gekocht via ŽOS Nymburk, de 6004 en 6005. De 6004 is de voormalige V60-16539 en geleverd aan Kamenolom Koštálov [ČSSR]. De 6005 is van oorsprong de 716 511-1 van Velveta Varnsdorf en later van SAXI Brandys n. L. In december 2002 neemt Shortlines de 6002 van ACTS over en nummert deze locomotief om naar SL 1002. Na het faillissement van Shortlines worden de beide locomotieven door de nieuwe eigenaar Rail4Chem verkocht aan VolkerRail. Zij nemen de locomotieven in gebruikt met de nummers 106-1 en 106-2. In 2010 worden de locomotieven verkocht door VolkerRail. Na een opknapbeurt bij de RET in de remise aan de Kleiweg, gaan de beide locomotieven in de zomer van 2011 naar EETC, waar zij onder de nummers 504 en 505 rangeerwerk verrichten in 's-Hertogenbosch voor de autoslaaptreinen. Ook de voormalige 6004 en 6005 gaan naar EETC. De 6003 wordt gebruikt voor het plukken van onderdelen. In het najaar van 2011 rijdt de voormalige 6005 voor Locon de vuiltreinen tussen Apeldoorn VAM en Apeldoorn. De locomotief is voorzien van het nummer 502. Eind december 2011 rijdt de 502 voor het laatst de reguliere treinen bij Locon in Apeldoorn. Vanaf dat moment is de locomotief reserve. In april 2012 wordt de locomotief nog enkele keren gebruikt, alvorens op april 2012 naar Sloe te worden overgebracht om te rangeren bij . In het voorjaar van 2012 krijgt de voormalige ACTS 6004 een opknapbeurt en krijgt het nummer 501.

Op 1 oktober 2018 wordt Rail Rolling Stock de voertuighouder van de vier locomotieven, nadat EETC op eigen verzoek de toelating tot het spoorwegnet laat intrekken. Op 22 december 2018 zijn de locomotieven 504 + 501 + 502 door de 1251 van de Watergraafsmeer via Uitgeest naar Haarlem overgebracht. Op 2019 zijn de locomotieven 501, 502 en 504 vanuit Haarlem weer terug naar de Watergraafsmeer gebracht door Railpromo. Op 10 juni 2020 neemt RXP Tractie, dochterbedrijf van Railexperts, de vier locomotieven over van Rail Rolling Stock. Op 1 juli 2020 is de 505 door de 9901 van Railexperts naar Roosendaal overgebracht vanuit 's-Hertogenbosch. De locomotief wordt beoordeeld of het zinvol is om de locomotief weer rijvaardig te maken. De beoordeling valt positief uit. In Roosendaal wordt de locomotief rijvaardig gemaakt en blauw geschilderd en voorzien van het nummer 6002. Op 23 augustus 2020 wordt de 6002 door de 9901 van Railexperts naar Amersfoort overgebracht. Hier wordt de locomotief voorzien van een gele band, zoals deze ook aangebracht was in de tijd van ACTS. Ook wordt de locomotief hier voorzien van opschriften en het logo van HSL Logistik. In de nacht van 11 op 12 oktober 2020 zijn de 501, 502, 504 van de Watergraafmeer naar Amersfoort overgebracht door de 9902 van Railexperts. Op februari 2021 komt de 6005 in dienst bij RXP Tractie. Begin 2023 koopt RailExperts de V60.4 van HVLE (Havelländische Eisenbahn). De locomotief wordt begin maart 2023 naar Bad Bentheim overgebracht door de 159 , ingeklemd tussen twee kolenwagens. Op 2023 is de locomotief naar Nordhorn overgebracht in afwachting van een rijvaardig herstel en overbrenging naar Nederland.


Technische gegevens

De locomotieven hebben een lengte van 10,880 meter, een breedte van 3,080 meter en een hoogte van 4,145 meter. De locomotieven hebben een gewicht van 60 ton. De locomotieven zijn voorzien van 650 pk (478 kW) sterke dieselmotoren, deze waren geleverd door . Deze motoren zijn van het type . Deze motoren zijn voorzien van cilinders. Deze motoren geven de locomotief een maximumsnelheid van 60 kilometer per uur. De drukvulgroep is gefabriceerd door volgens het systeem. De blower is tegen de motor aangebouwd en wordt aangedreven door V-snaren vanaf de krukas. De compressor is afkomstig van , type . De compressor heeft een capaciteit van liter per minuut en vullen de twee hoofdreservoirs. De compressor zorgt voor de luchtdruk die de locomotief nodig is om te kunnen remmen. Ook de tyfoons en andere luchtverbruikers zijn op deze compressoren aangesloten. Om de benodigde elektriciteit te kunnen genereren, is een hoofdgenerator van , type , geplaatst. Deze levert een vermogen van . De brandstoftank heeft een inhoud van liter. De motoren worden gekoeld met lucht, afkomstig van de ventilator van die aan de voorzijde van de lang huif zit. De ventilator worden aangedreven door V-snaren vanaf de krukas van de dieselmotor.

De tractie-installatie kent rijstanden. Elke rijstand zorgt er voor dat de dieselmotor meer vermogen kan leveren om een hogere snelheid te bereiken. De rijstand wordt gekozen door middel van de rijwals. Het starten gebeurde met de rijrichtingkruk in de nulstand. Na het kiezen van een rijrichting werd de rijwals in de juiste richting gedraaid. De overbrenging gaat via een hydraulische bak, die een blinde as aandrijft. Aan deze as is een koppelstang gemonteerd, die de assen van de locomotief aandrijven.

De wielen hebben een diameter van meter.


Uitvoering

Inzet

De verschillende locomotieven zijn ingezet door diverse spoorbedrijven.


Inzet bij ACTS

In 1999 koopt ACTS twee locomotieven in Tsjechië. Op 22 december 1999 komen de locomotieven aan in Nederland. Bij de VSM in Apeldoorn worden de locomotieven nagekeken. Hier worden zij ook geschilderd. Zij krijgen de blauw/gele huisstijl van ACTS. Daarnaast worden de locomotieven voorzien van Telerail en nieuwe accu's. In februari 2000 komt de 6002 in dienst en wordt voornamelijk ingezet in het westelijk havengebied van Amsterdam. De 6003 wordt op afgeleverd.


Inzet bij ShortLines

In 2001 koopt ShortLines locomotief V602-16144 van MCHZ Ostrava in Tsjechië. Op 8 maart 2001 komt de locomotief aan in Rotterdam. De locomotief is zilvergrijs geschilderd. Op de zijwanden van de cabines is het nummer SL 1001 aangebracht. Hierboven en op de voor- en achterzijde is het rode logo van ShortLines aangebracht. Op 17 december 2002 neemt ShortLines de 6002 van ACTS over. De locomotief wordt zilvergrijs geschilderd en als SL 1002 genummerd. De locomotief is te herkennen aan het blauwe logo van ShortLines. De locomotieven zijn voornamelijk te vinden in het Rotterdams Havengebied. In oktober 2004 gaat ShortLines failliet. De twee locomotieven worden gekocht door VolkerRail.


Inzet bij VolkerRail

In september 2004 koopt VolkerRail de twee locomotieven van ShortLines na het faillissement van dit bedrijf. De twee locomotieven worden gereviseerd bij . De locomotieven krijgen de huisstijl kleuren van VolkerRail, blauwe huiven en witte cabine. De fronten worden geel geschilderd. De voormalige 1001 komt in dienst als 106-1 met de naam Knabbel. De voormalige 1002 komt in dienst als 106-2 met de naam Babbel. Deze namen en nummers komen pas in 2005 op de locomotieven te staan. De locomotieven worden gebruikt voor het rijden met de mobiele werkplaatsen, die waren ontwikkeld. De locomotieven zijn aan weerszijden geplaatst. Zo stonden zij tot 2006 in Zutphen. Vanuit Zutphen zijn zij op 2007 naar Hengelo overgebracht. Hier zijn de locomotieven en werkplaats tot 200 gebruikt. De 106-1 is als gevolg van een defect vervangen door een V100 in 200. De locomotieven zijn in 200 naar Dordrecht overgebracht. Hier worden zij gestald bij de werkplaats van VolkerRail. In 2010 zijn de beide locomotieven verkocht aan EETC.


Inzet bij EETC

Op 9 september 2010 neemt EETC de twee locomotieven 106-1 en 106-2 over van VolkerRail. Ook de drie locomotieven 6003, 6004 en 6005 van ACTS zijn verkocht aan EETC op 9 september 2010. De locomotieven krijgen hierbij de volgende nummers. De 501 is de voormalige 6004, de 502 is de voormalige 6005, de 503 is de voormalige 6003, de 504 was de 106-1 en de 505 was de 106-2. De 503 wordt echter niet in gebruik genomen door EETC en aangewezen als pluklocomotief. De locomotief wordt op naar Apeldoorn overgebracht en bij de voormalige laad- en losplaats gestationeerd, samen met de 6701. Eind 2010 ondergaan de 504 en 505 een revisie- en schilderbeurt bij de RET aan de Kleiweg. De locomotieven worden Bordeaux rood geschilderd. De fronten worden geel geschilderd. Op 26 mei 2011 is de 504 als eerste afgeleverd. De 6005 is in het najaar van 2011 rijvaardig gemaakt, maar niet geschilderd. Op 2011 komt de locomotief in dienst als 502. In het voorjaar van 2012 wordt de 6004 rijvaardig gemaakt na een opknapbeurt. De locomotief komt op 2012 in dienst met het nummer 501.

Voor het rangeerwerk met de autoslaaptreinen wordt door EETC een locomotief gestationeerd in 's-Hertogenbosch en op de Watergraafsmeer. Vanaf mei 2011 is dit de 504 in Den Bosch. Eind april 2012 is de 502 belast met deze taak in Den Bosch. De 50 is actief op de Watergraafsmeer. De 502 wordt vanaf het najaar van 2011 verhuurd aan Locon en rijdt de vuiltreinen tussen Apeldoorn en het laadstation aan de spoorlijn naar Beekbergen. Tijdens de revisie van de slaaprijtuigen bij de RET aan de Kleiweg in Rotterdam is ook een locomotief aanwezig voor het verplaatsen van de rijtuigen.

In april 2015 stopt EETC met de activiteiten. De locomotieven worden aan de kant gezet en worden in 2018 verkocht aan Rail Rolling Stock.


Inzet bij Locon

In het najaar van 2011 wordt de 502 door EETC aan Locon verhuurd. De locomotief is actief met de vuilwagens die beladen worden bij het vuilstation in Apeldoorn aan de spoorlijn naar Beekbergen. Deze taak wordt tot eind december vervuld. Tot april 2012 wordt de locomotief sporadisch gebruikt voor het vervoeren van de vuilwagens. Op april 2012 is de locomotief naar Sloe overgebracht voor het rangeren met .


Inzet bij Railexperts

In juni 2020 neemt Railexperts de locomotieven over van Rail Rolling Stock. De locomotieven 501, 502 en 505 zullen worden opgeknapt en beschikbaar gesteld voor de verhuur. De 504 zal dienen als leverancier van onderdelen. Als eerste is de voormalige 505 van EETC rijvaardig gemaakt. Op 1 juli 2020 wordt de locomotief door de 9901 uit 's-Hertogenbosch naar Roosendaal overgebracht, samen met de mP 3029. De locomotief wordt bij deze beurt geschilderd in de huisstijl van ACTS. Op 23 augustus 2020 gaat de opgeknapte locomotief naar Amersfoort toe vanuit Roosendaal. De locomotief wordt op 27 augustus 2020 als 6002 in dienst gesteld en gehuurd door HSL Netherlands. Hiertoe krijgt de locomotief ook het logo van HSL Netherlands opgeplakt. Op 21 november 2020 is de voormalige 502 van Amersfoort naar de SSN te Rotterdam Noord Goederen overgebracht. Hier zal de locomotief weer rijvaardig worden gemaakt. De locomotief komt in februari 2021 in dienst met het nummer 6005 en heeft de oude huisstijl van ACTS aangemeten gekregen. De locomotief heeft daarbij de logo's van Railexperts gekregen. Vanaf januari 2022 is de 6002 actief in het havengebied van Amsterdam voor het bedienen van diverse aansluitingen. De voormalige 501 is eind 2021 opgeknapt en maakt in januari 2022 als 6004 haar eerste proefrit. In januari 2022 wordt onderzocht of het zinvol is om de voormalige 504 op te knappen en weer in dienst te stellen.


Inzet bij HSL

Door HSL Netherlands wordt de 6002 van RXP Tractie gehuurd. De locomotief zal worden ingezet rondom Amersfoort en in Almelo. Vanaf 31 augustus 2020 wordt de locomotief gebruikt voor het rijden van autotreinen tussen Amersfoort en Pon in Leusden. Dit zijn auto's van fabrikant Volkswagen uit Emden. Deze treinen rijden twee tot vier keer in de week met modellen van het type ID.3. De treinen worden tussen 5 en 7 uur in de ochtend geplaatst. Na lossing gaat de trein tussen 12 en 13 uur terug naar Amersfoort. De treinen rijden tot eind oktober 2020. Begin november 2020 is de locomotief door de 9902 naar Almelo overgebracht. Hier zal de locomotief worden gebruikt voor het plaatsen van de staaldraadrollen trein naar Van Merksteijn op 9 november 2020. Op 13 november 2020 gaat de 6002 weer terug naar Amersfoort, getrokken door de 9902. De 6005 komt in april 2021 in dienst voor HSL en wordt op 8 april 2021 overgebracht van Rotterdam Noord Goederen naar de Sloehaven door de mP 3029. De locomotief zal hier rangeren met gastreinen. De locomotief raakt na enkele weken echter defect en wordt vervangen door de 2454. De 6005 wordt naar Roosendaal gebracht in afwachting van mogelijk herstel. Op 22 april 2021 is de 6002 door de 9902 opgehaald in Almelo. De locomotief is uiteindelijk naar Apeldoorn overgebracht om daar rangeerwerk te verrichten met een aantal containerwagens. Aan het eind van de dag is de 6002 samen met de 9902 en een trein bestaande uit containerwagens met containers naar Acht overgebracht. De locomotief zal tot het najaar van 2021 in de omgeving van Eindhoven worden ingezet tijdens werkzaamheden. In de nacht van 28 op 29 juni 2021 is de defecte 6005 van de Sloehaven overgebracht naar Spoorijzer in Roosendaal om hersteld te worden. De 6002 is na het avontuur rondom Eindhoven op 26 november 2021 weer naar Almelo gebracht om treinen met walsdraad naar Van Merksteijn te brengen. In januari 2022 gaat de locomotief naar Amsterdam Westhaven. Begin februari 2022 komt de 6004 in dienst. Op 4 februari 2022 rijdt de locomotief de eerste trein voor HSL van Amersfoort naar Pon in Leusden met een autotrein. Dit zal de vaste inzet gaan worden voor de locomotief. In november 2022 gaat de 6004 ook naar Amsterdam Westhaven om de 6002 te assisteren bij diverse bedieningen, zoals de GPS terminal en de OBA. De 6002 gaat in november 2022 naar Amersfoort.


Inzet bij RFO

Op 19 juni 2023 is de 6002 door de 9901 naar Sloe overgebracht. Hier zal de locomotief op zaterdag kolentreinen gaan rijden tussen de Ovet en het emplacement voor Rail Force One. Op 24 juni 2023 rijdt de eerste kolentrein.


Revisie

De locomotieven zijn door de diverse vervoerders diverse malen gereviseerd door verschillende bedrijven.


Bijzondere uitvoeringen

Wijzigingen

Vernummeringen

Na overgang naar een andere vervoerder zijn de locomotieven telkens vernummerd.


Schadegevallen

Afvoer

Sloop

In februari 2005 is als eerste de 6001 van ACTS naar de sloop overgebracht. De locomotief wordt samen met de geplukte locomotieven 1208 en 1224 van ACTS in de nacht van 12 op 13 februari 2005 door de 1501 van de Kijfhoek naar Maastricht gesleept. De locomotief wordt op 23 februari 2005 gesloopt op het terrein van Dotremont in Maastricht. Op 9 oktober 2018 wordt de geplukte 6003 naar sloper Riwald in Almelo overgebracht vanuit Apeldoorn. De locomotief is ontdaan van zijn cabine en assen.


Afleverdata

Nummer DR/ČSD Nummer ACTS In dienst bij ACTS Uit dienst bij ACTS Nummer Shortlines In dienst bij Shortlines Uit dienst bij Shortlines Nummer VolkerRail In dienst bij VolkerRail Uit dienst bij VolkerRail Nummer EETC In dienst bij EETC Uit dienst bij EETC Nummer Railexperts In dienst bij Railexperts Uit dienst bij Railexperts Sloop(rit)
106-20 6001 1999 200  →  →  →  →  →  →  →  →  →  →  →  → 12 februari 2005
716 524-4 6002 1999 december 2002 SL 1002 17 december 2002 september 2004 106-2 september 2004 2010 505 2010 2015 6002 2020
V 60-18105 6003 1999 2010  →  →  →  →  →  → 503 2010 2011  →  →  → 9 oktober 2018
V 60-16539 6004 april 2002 2010  →  →  →  →  →  → 501 2010 2015
716 511-1 6005 april 2002 2010  →  →  →  →  →  → 502 2010 2015 6005 2021
V 60-16144  →  →  → SL 1001 2001 september 2004 106-1 september 2004 2010 504 2010 2015


Bronnen, Referenties en/of Voetnoten

  • V 60-Ost opnieuw actief - H. Zwoferink - Maandblad: Railmagazine, 42e Jaargang - oktober 2020 nummer 378 Blz: 36-39 Uitgave: Uquilair ISSN: 0926-3489