Bagagewagens DIV en DV (Stalen D)

Geschiedenis

Door Allan in Rotterdam worden de rijtuigen D 6061 - D 6070 en D 6081 - D 6090 geleverd. Beijnes in Beverwijk leverde de D 6071 - D 6080 en D 7521 - D 7525. Door Werkspoor Utrecht worden de rijtuigen D 6091 - D 6100 gebouwd.

Technische gegevens

De rijtuigen D^IV hebben een lengte van 18,6 meter. De rijtuigen hebben een gewicht van 31 ton. De rijtuigen D^V hebben een lengte van 21,8 meter. De rijtuigen hebben een gewicht van 42,5 ton. De rijtuigen zijn toegelaten voor een maximumsnelheid van 140 kilometer per uur.

Uitvoering

De rijtuigen zijn ondanks uiterlijke overeenkomsten, toch verschillend. Zo heeft een D^IV rijtuig 4 schuifdeuren en een D^V 6 schuifdeuren. Ook is een D^V rijtuig langer en heeft een boller dak.

Beide type rijtuigen waren voorzien van een dynamo voor de stroomvoorzien. Bij de D^IV hing de dynamo onder de rijtuig en geschiedde de aandrijving hiervan via riemen aan de as, terwijl dit bij de D^V via een cardanas verbinding geschiedde en de dynamo aan de zijkant van het draaistel geplaatst was.

De draaistellen zijn van type K.

Inzet

Voor het vervoer naar Denemarken waren de D 7611-7617, oorspronkelijk de D 6091, 6084-6090, sinds 1951/52 D 6717-6723, in 1954 D 6317-6323 en sinds 1957/59 D 7611-7617 geschikt. Waarschijnlijk zijn ze pas na 1957 over de grens gegaan. De rijtuigen zijn hiertoe voorzien van sjor-ogen met vijzelplaten. Deze waren bevestigd aan de stelbalk. Daarnaast werden ze voorzien van Deense lantaarnijzers. Vanwege de Pruisisch draaistellen waren de rijtuigen niet altijd toegelaten op spoorponten vanuit Duitsland naar Denemarken. De rijtuigen waren hierom niet voorzien van het RIC teken.

In 1971 zijn enkele rijtuigen verhuurd geweest aan de DB. De rijtuigen waren hiertoe voorzien van de opschriften "Leihweise Bw Braunschweig". De wagens werden ingezet op het traject Braunschweig - Bremen - Leer - Emden - Norddeich Mole v.v. In Leer (Ostfr) werd kopgemaakt en tussen Leer en Norddeich-Mole v.v. reden een aantal van deze treinen met een stoomloc. Meestal werden deze treinen getrokken door een locomotief Baureihe 23.

De winterdienstregeling van 1975/1976, welke tot 29 mei 1976 duurde, rijdt een rijtuig in de internationale treinen 2244/2247 van Amsterdam via Bad Bentheim naar Bad Harzburg (midden Duitsland (trein 2247). In deze trein rijdt een stalen D^IV samen met 5 rijtuigen Plan D (1 A en 4 B rijtuigen) en een rijtuig Plan E (RD). In Nederland rijden zij met een locomotief serie 1100, 1200 of 1300. Deze rijdt tot Hengelo, samen met het Plan E rijtuig. Vanaf Hengelo komt een Duitse V200 voor de trein te staan. In Löhne komt een elektrische locomotief BR 141 voor de trein te staan. In Hildesheim maakt deze locomotief plaats voor wederom een V200 of een locomotief BR 216. De trein uit Bad Harzburg (trein 2244) krijgt na aankomst in Hengelo het Plan E rijtuig aangekoppeld aan de achterzijde van de trein naar Duitsland (trein 2247). Aan de voorzijde worden twee rijtuigen (1 A Plan E en 1 B Plan W) en de locomotief bijgeplaatst. Een aantal rijtuigen waren ook nodig voor de internationale treinen vanuit Den Haag naar Keulen. Deze treinen rijden met vier rijtuigen Plan K en Plan N.

De rijtuigen 51 84 95-40 001-3 en 51 84 95-40 008-8 werden vanaf december respectievelijk september 1982 ingezet als remrijtuig bij transporten van treinstellen ([[Mat'46 - Treinstellen Materieel 1946 (Muizenneus)|Materieel'46, DE-I en DE-II) van Roosendaal naar sloperij Koek te Mijdrecht. Ook bij andere overbrengingen van treinstellen werd gebruik gemaakt van de rijtuigen. In mei 1984 kwam hier een einde aan, nadat zij te Harderwijk waren bestormd door militairen. Zij raakten hierdoor dusdanig beschadigd, dat zij niet meer voor herstel in aanmerking kwamen. Hun rol werd door 2 rijtuigen Plan N overgenomen. Op 26 maart 1985 kwamen de rijtuigen voor het laatst aan bij sloper Koek.

Bijzondere uitvoeringen

• Rijtuig D 6311 is in 1958 verbouwd en aangepast voor het vervoer van kippen naar Italië. Na deze ombouw werd het rijtuig vernummerd in D 7632

Wijzigingen

• Een aantal rijtuigen werden in 1980 aangepast om samen met de nieuwe ICR rijtuigen te kunnen rijden. De bestelde BKD rijtuigen waren nog niet geleverd en daarom konden de oude rijtuigen nog niet gemist worden.

Vernummeringen

Bagagerijtuigen DIV D 6061 tot en met D 6100

Oorspronkelijk nummer	Nummer vanaf 1937	Nummer vanaf 1952	Nummer vanaf 1954	Nummer vanaf 1957	Nummer vanaf 1960	Nummer vanaf 1968	Opmerkingen
D 6061	n.v.t.	D 6703	D 6303	n.v.t.	157 101	30 84 975 1 501-2	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6062	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	Afgevoerd na WO II
D 6063	n.v.t.	D 6704	D 6304	D 7618	n.v.t.	51 84 95-40 015-3	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6064	n.v.t.	D 6705	D 6305	D 7619	n.v.t.	51 84 95-40 016-1	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6065	n.v.t.	D 6706	D 6306	n.v.t.	157 110	30 84 975 1 511-1	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6066	n.v.t.	D 6707	D 6307	n.v.t.	157 103	30 84 975 1 503-8	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6067	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	Oorlogsschade WO II
D 6068	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	Oorlogsschade WO II
D 6069	n.v.t.	D 6708	D 6308	D 7620	n.v.t.	51 84 95-40 017-9	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6070	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	; ; ; ; ;
D 6071	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	; ; ; ; ;
D 6072	n.v.t.	D 6713	D 6313	n.v.t.	157 108	30 84 975 1 508-7	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6073	n.v.t.	D 6709	D 6309	n.v.t.	157 100	30 84 975 1 500-4	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6074	n.v.t.	D 6714	D 6314	n.v.t.	157 102	30 84 975 1 502-0	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6075	n.v.t.	D 6710	D 6310	D 7631	n.v.t.	n.v.t.	; ; ; ; ;
D 6076	n.v.t.	D 6711	D 6311	D 7632	n.v.t.	51 84 92-40 032-1	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6077	n.v.t.	D 6712	D 6312	n.v.t.	157 104	30 84 975 1 504-6	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6078	n.v.t.	D 6715	D 6315	n.v.t.	157 106	30 84 975 1 506-1	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6079	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	; ; ; ; ;
D 6080	n.v.t.	D 6716	D 6316	n.v.t.	157 107	30 84 975 1 507-9	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6081	n.v.t.	D 6701	D 6301	n.v.t.	157 105	30 84 975 1 505-3	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6082	n.v.t.	D 6702	D 6302	n.v.t.	157 109	30 84 975 1 510-3	; ; ; ; Ombouw Werkwagen; Invoering UIC
D 6083	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	; ; ; ; ;
D 6084	n.v.t.	D 6718	D 6318	D 7612	n.v.t.	51 84 95-40 007-0	; ; ; ; ; Invoering UIC
D 6085	n.v.t.	D 6719	D 6319	D 7613	n.v.t.	51 84 95-40 008-8	; ; ; ; ; Invoering UIC
D 6086	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	; ; ; ; ;
D 6087	n.v.t.	D 6720	D 6320	D 7614	n.v.t.	51 84 95-40 011-2	; ; ; ; ; Invoering UIC
D 6088	n.v.t.	D 6721	D 6321	D 7615	n.v.t.	51 84 95-40 012-0	; ; ; ; ; Invoering UIC
D 6089	n.v.t.	D 6722	D 6322	D 7616	n.v.t.	51 84 95-40 013-8	; ; ; ; ; Invoering UIC
D 6090	n.v.t.	D 6723	D 6323	D 7617	n.v.t.	51 84 95-40 014-6	; ; ; ; ; Invoering UIC
D 6091	n.v.t.	D 6717	D 6317	D 7611	n.v.t.	51 84 95-40 006-2	; ; ; ; ; Invoering UIC
D 6092	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	; ; ; ; ;
D 6093	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	; ; ; ; ;
D 6094	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	; ; ; ; ;
D 6095	D 7601	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	; ; ; ; ;
D 6096	D 7602	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	; ; ; ; ;
D 6097	D 7603	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	51 84 95-40 003-9	; ; ; ; ; Invoering UIC
D 6098	D 7604	D 6701II	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	51 84 95-40 001-3	; ; ; ; ; Invoering UIC
D 6099	D 7605	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	51 84 95-40 005-4	; ; ; ; ; Invoering UIC
D 6100	D 7606	D 6704II	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	51 84 95-40 004-7	; ; ; ; ; Invoering UIC

Bagagerijtuigen DV D 7521 tot en met D 7525

Oorspronkelijk nummer	Nummer vanaf 1952	Nummer vanaf 1969	Opmerkingen
D 7521	D 7621	51 84 95-40 021-1	Aaneengesloten nummering met DIV; invoering UIC
D 7522	D 7622	51 84 95-40 022-9	Aaneengesloten nummering met DIV; invoering UIC
D 7523	D 7623	51 84 95-40 023-7	Aaneengesloten nummering met DIV; invoering UIC
D 7524	D 7624	51 84 95-40 024-5	Aaneengesloten nummering met DIV; invoering UIC
D 7525	D 7625	51 84 95-40 025-2	Aaneengesloten nummering met DIV; invoering UIC

Schadegevallen

• Rijtuig D 7602 raakte op 31 juli 1968 zwaar beschadigd bij een botsing te Mönchengladbach (Duitsland). Herstel werd niet meer lonend geacht en werd in 1969 gesloopt.
• Rijtuig D 7632 raakte op 24 maart 1969 zwaar beschadigd bij een botsing te Den Haag Holland Spoor. Het rijtuig stond daar opgesteld als reserve in het bloemenvervoer. Op 26 maart 1969 kwam het rijtuig in de Hoofdwerkplaats Haarlem aan en aldaar werd het herstel te duur (fl 25.000) geacht in verhouding met de leeftijd en het gebruik van het rijtuig. Het rijtuig werd gesloopt.

Afvoer

De laatste rijtuigen D^IV werden vanaf medio 1981 afgevoerd. Er waren op dat moment voldoende nieuwe ICR rijtuigen type BKD afgeleverd.

De laatste rijtuigen D^V werden in 1978 afgevoerd.

Gevolgen van de Tweede Wereldoorlog

Bombardementen

Afvoer naar het oosten

Museumrijtuigen

Door de vele mogelijkheden die de bagagewagens bieden, zijn er een aantal bij diverse museumstichtingen bewaard gebleven.

• Spoorwegmuseum

Het spoorwegmuseum in Utrecht heeft als enige een exemplaar van een D^V bagagewagen in bezit.

D 7521

• Stibans

D 6082

• Stichting NS 162

D 6066

In 1994 verbouwd en vernummerd in 80 84 975 1 517-7. In 2001 verkocht aan een particulier. Eind 2011 is het rijtuig in een groene kleurstelling gebracht en terug genummerd naar het originele nummer D 6066. In juli 2015 biedt de stichting het rijtuig te koop aan. De werkzaamheden aan de 162 zijn afgerond en het rijtuig is niet meer nodig.

• Stichting Stadskanaal Rail (STAR)

D 6065

• Stoomtrein Goes – Borssele (SGB)

D 6061

D 6074

D 6084

Gesloopt in december 2000

D 6097

• TEE Nederland

D 6080

• Veluwsche Stoomtrein Maatschappij (VSM)

D 6063

D 6087

• WIJS/BSH (Werkgroep IJmuider Spoorlijn/Behoud Spoormaterieel Haarlem)

D 6072

De WIJS werd op 20 september 2011 eigenaar van de D 6072. Het rijtuig werd op deze datum van de Amsterdam Watergraafsmeer overgebracht naar Haarlem.

Afleverdata

Bagagerijtuigen D^IV D 6061 tot en met D 6100

Nummer	Aflevering	In dienst	In revisie	Uit revisie	In revisie	Uit revisie	In revisie	Uit revisie	In revisie	Uit revisie	Ter zijde	Sloop(rit)
D 6061	1932										2000	n.v.t. (SGB)
D 6062	1932										1951	Vermist na WO II en in 1951 administratief afgevoerd
D 6063	1932								7 september 1972	25 oktober 1972	1977	n.v.t. (VSM)
D 6064	1932								20 februari 1973	22 maart 1973	1977	1980
D 6065	1932										1998	n.v.t. (STAR)
D 6066	1932											n.v.t. (NS162)
D 6067	1932										1945	Oorlogsschade; gesloopt
D 6068	1932										1945	Oorlogsschade; gesloopt
D 6069	1932								29 december 1971	8 februari 1972	1980
D 6070	1932										1951	Vermist na WO II en in 1951 administratief afgevoerd
D 6071	1932										1940	Oorlogsschade; gesloopt
D 6072	1932											n.v.t. (WIJS)
D 6073	1932										1991
D 6074	1932										1998	n.v.t. (SGB)
D 6075	1932										1966
D 6076	1932										3 juni 1969
D 6077	1932										1991
D 6078	1932										1991
D 6079	1932										1945	Oorlogsschade; gesloopt
D 6080	1932										1998	n.v.t. (TEE Nederland)
D 6081	1933										1991
D 6082	1933										1993	n.v.t. (Stibans)
D 6083	1933										1951	Vermist na WO II en in 1951 administratief afgevoerd
D 6084	1933						12 januari 1971	4 februari 1971			1981	december 2000
D 6085	1933							september 1974		21 oktober 1980	1981	26 maart 1985
D 6086	1933										1951	Vermist na WO II en in 1951 administratief afgevoerd
D 6087	1933							29 januari 1971			1979	n.v.t. (VSM)
D 6088	1933						15 juni 1972	4 augustus 1972			1977
D 6089	1933						2 januari 1973	6 februari 1973			1977
D 6090	1933						28 september 1971	28 oktober 1971			1977	1993
D 6091	1933						23 april 1971	27 mei 1971			1981
D 6092	1933										1951	Vermist na WO II en in 1951 administratief afgevoerd
D 6093	1933										1951	Vermist na WO II en in 1951 administratief afgevoerd staat in Hoyerswerda (BRD)
D 6094	1933										1951	Vermist na WO II en in 1951 administratief afgevoerd
D 6095	1933										1951	Vermist na WO II en in 1951 administratief afgevoerd
D 6096	1933										februari 1969	1969
D 6097	1933						2 februari 1971	19 april 1971			november 1981	n.v.t. (SGB)
D 6098	1933						11 oktober 1971	10 november 1971			1981	26 maart 1985
D 6099	1933										15 april 1975
D 6100	1933						22 april 1971	18 juni 1971			1979

Bagagerijtuigen D^V D 7521 tot en met D 7525

Nummer	Aflevering	In dienst	In revisie	Uit revisie	In revisie	Uit revisie	In revisie	Uit revisie	Ter zijde	Sloop(rit)
D 7521	1931								9 juni 1978	n.v.t. (NSM)
D 7522	1931						22 februari 1971	19 april 1971	1976
D 7523	1931						17 april 1972	23 mei 1972	1978	1985
D 7524	1931						6 maart 1972/10 april 1973	16 mei 1973	1977
D 7525	1931								1978	1985