WINK (Arriva)

Uit Somda RailWiki
Naar navigatie springenNaar zoeken springen
Arriva Wink
Afb: Stadler Rail
Arriva Wink
Afb: Stadler Rail

Voor de concessie 2021 - 2035 in Noord-Nederland (Groningen/Fryslân) besteld Arriva extra nieuw materieel.


Geschiedenis

In juli 2017 wordt bekend dat Arriva voor de periode december 2021 - december 2035 het openbaar vervoer in de twee noordelijke provincies mag uitvoeren. Arriva moest daarbij aangeven hoe zij omgaan met de verwachte vervoergroei tussen de twee provinciale hoofdsteden en om de uitstoot van CO2 terug te dringen. Op 9 november 2017 wordt door Arriva en Stadler het contract getekend voor de levering van 18 treinstellen van het type WINK (Wandelbarer Innovativer Nahverkers-Kurzzug), met een optie op nog zes extra treinstellen. Deze treinstellen werden aanvankelijk Flirtino genoemd. De treinstellen zijn een combinatie van een GTW en een FLIRT. Het uiterlijk lijkt op dat van een FLIRT, maar door de toevoeging van een powerpack krijgt het treinstel de aandrijvingsunit van een GTW. Dit powerpack zal geplaatst gaan worden op twee Jacobs-draaistellen en worden voorzien van alle apparatuur. Hierdoor ontstaat er meer ruimte achter de cabine om zitplaatsen te creëren. Het treinstel zal in eerste instantie een hybride dieseltreinstel worden, dat later kan worden omgebouwd voor hybride elektrische diensten door de accu's te voeden via de bovenleiding in plaats van via de dieselmotoren. De bovenleiding zal op kruisingsstations worden opgehangen, zodat hier kan worden opgeladen. Wanneer de bovenleiding is opgehangen, zullen de dieselmotoren en brandstoftanks verwijderd worden, zodat in de vrijkomende ruimte accu's geplaatst kunnen worden. Op een vol geladen accupakket kan een treinstel dan 40 kilometer afleggen. Op het powerpack zal een pantograaf worden geplaatst om hiermee de batterijen op te laden. Op deze manier kan worden gereden op stroom uit batterijen op trajecten waar elektrificatie een dure aangelegenheid zal worden. De driedelige treinstellen zullen vanaf 2020 worden geleverd. [1]

Op 5 februari 2020 wordt het eerste treinstel overgebracht tussen koppelwagens van de fabriek in Siedlce naar Duitsland. De trein wordt getrokken door de DB 120 125. Op 17 februari 2020 wordt het tweede treinstel door eveneens de 120 125 van de DB naar Duitsland overgebracht. Eind februari 2020 wordt het treinstel naar Roemenië overgebracht voor proefritten op de Railway Testing Center in Făurei. In april en mei 2020 rijden de treinstellen 601, 602 en 604 proefritten op de testbaan van Wegberg-Wildenrath.

Op 5 juni 2020 worden de eerste treinstellen naar Nederland overgebracht. Het zijn de 602, 601 en 604. Zij worden in Duitsland getrokken door 4185 013 van PCW. De treinstellen worden door de 303008 van Strukton overgenomen in Venlo en naar Amersfoort overgebracht. Op 3 juli 2020 gaan na de eerste proefritten in Nederland de treinstellen naar het testcentrum Wegberg Wildenrath. Op 31 juli 2020 komt de 603 aan in Nederland. Door de 303008 van Strukton wordt het treinstel vanuit Bad Bentheim naar Amersfoort overgebracht. Op 26 augustus 2020 keren de treinstellen 601 en 602 terug naar Nederland. Op 18 september 2020 keert ook de 604 terug naar Nederland.

Op 11 januari 2021 hebben de treinstellen hun toelating ontvangen van de ERA (European Union Agency for Railways). Hierbij mogen zij alleen op dieseltractie rijden. Elektrisch rijden volgt in de loop van 2021. In maart 2021 worden met alle treinstellen overnameritten gemaakt tussen Groningen en Leeuwarden, alvorens zij in dienst worden gesteld. De treinstellen worden op 2021 officieel gepresenteerd. De 10605 heeft bij Stadler in Leeuwarden een batterijpakket gekregen. Door de Inspectie Leefomgeving en Transport is ontheffing verleend om het treinstel te kunnen gebruiken onder de bovenleiding om het batterijpakket te kunnen opladen. Op 24 februari 2022 rijdt de 10605 proefritten tussen Almelo en Mariënberg. Aan het eind van de dag rijdt het treinstel via Amersfoort naar Arnhem. In de nacht van 25 op 26 februari 2022 rijdt het treinstel van Arnhem naar Zevenaar onder de bovenleiding. Op 26 februari 2022 wordt er tussen Zevenaar en Doetinchem gereden. Op 26 februari 2022 is het treinstel te bezichtigen op het station van Doetinchem. Eind oktober 2022 maken de betrokken overheden bekend dat er niet wordt geïnvesteerd in de aanpassingen om eventueel een WINK te laten rijden op de baanvakken tussen Almelo en Hardenberg en tussen Oldenzaal en Zutphen. De benodigde laadstromen zullen dusdanig groot zijn, dat er uitbreiding en verzwaring nodig is van de bestaande onderstations en bovenleiding. Daarnaast moet een deel van de draagconstructies worden vervangen. Een ander punt dat naar voren komt, is dat de batterijen niet voldoende zijn opgeladen op de stukken met bovenleiding om te kunnen rijden op de baanvakken zonder bovenleiding.


Technische gegevens

De treinstellen hebben een lengte van 55,50 meter, een breedte van 2.820 mm (2980 mm motor unit) en een hoogte van 4.120 mm. Het gewicht is van een treinstel is ton. Het treinstel is voorzien van 2 dieselmotoren van Deutz, type . Deze dieselmotoren hebben elk een vermogen van 374 kW (509 pk) en zijn geschikt voor HVO brandstoffen (hydrotreated vegetable oil). De uitlaatgassen worden in de katalysator door toevoeging van AdBlue omgezet in stikstof en water. Door de dieselmotor wordt een generator van type, aangedreven. De elektrische energie van deze generator zorgt voor aandrijving van de tractiemotoren. Een treinstel heeft onder een elektrisch vermogen van 1.000 kW (1.362 pk) onder de bovenleiding. Het treinstel beschikt over vier tractiemotoren, van het type . De draaistellen met tractiemotoren zijn geplaatst onder de cabines. De trekkracht bedraagt kN. Daarnaast wordt het treinstel voorzien van 2 accupakketten op het dak van het powerpack, zodat bij langere stilstand de dieselmotoren uitgezet kunnen worden. Door de accu's kunnen de verlichting en verwarming aan blijven. De accu's worden opgeladen door de dieselmotoren en door het terugleveren van de energie die vrij komt bij het remmen. Het ontwerp van het treinstel laat een snelheid tot 160 kilometer per uur toe maar is bij Arriva is deze 140 kilometer per uur. Het treinstel beschikt over 135 zitplaatsen, waarbij geen onderscheid wordt gemaakt tussen eerste en tweede klas. Daarnaast beschikt het treinstel over 16 klapzittingen en is er ruimte voor 124 staplaatsen. De vloerhoogte is in het lage gedeelte 780 mm en in het hoge gedeelte 1145 mm. De aanduiding voor de treinstellen is . De treinstellen krijgen de nummers 10601 - 10618. De asindeling is als volgt: Bo’ 2’ 2’ Bo’.



Afb-WINK-Arriva.png

toelatingsgegevens spoorwegvoertuig
1 typegegevens
Voertuigtype Stadler Wink
Nummers spoorwegvoertuig 10601 − 10618
Bouwjaar 2020 − 2021
Voertuigcategorie Bimodaal tweewagentreinstel
EVN / NVR en Configuratie
Fabrikant Stadler Bussnang AG, CH-9565 Bussnang (TG)
Maximale treinsamenstelling
2 basisgegevens van het type
Lengte over de koppelingen 55.500 mm
Aantal assen / Configuratie 8 / Bo’ 2’ 2’ Bo’
Nominale wieldiameter (min./max.) 790/870 mm (kopdr.)
680/760 mm (jakobdr.)
Hart op hart draaistellen mm
Asafstand binnen draaistel 2500 mm (kopdr.)
2700 mm (jakobdr.)
eigen totaal gewicht (leeg / beladen) t / t
Aslast (leeg/beladen)
Tonmetergewicht (leeg)
Soort remsysteem
Remgewicht (leeg/beladen)
Technisch maximum snelheid 140 km/h
3 infra eigenschappen
energievoorziening 1.500 V DC
diesel (HVO)
batterij
omgrenzingsprofiel G1
baanvakbelastingcategorie: C2
treindetectiesystemen: geschikt voor alle detectiesystemen
treinbeïnvloedingssysteem: ATB EG met VV-functionaliteit en ATB NG


Uitvoering

Een treinstel bestaat uit drie rijtuigen, twee koprijtuigen en een powerpack. De rijtuigbakken zijn opgetrokken uit aluminium. Het frame van het treinstel bestaat uit een bodemplaat. Op deze bodemplaat zijn de achterzijde, duren en ramen gebouwd. Hierboven op wordt het dak geplaatst. Bij de koprijtuigen wordt aan de zijde van de cabine de kooiconstructie aangebracht. De kop wordt als aparte module aangebracht. Het powerpack bevat twee dieselmotoren. Met een generator worden de elektromotoren aangedreven. Op het dak van dit powerpack is de stroomafnemer geplaatst. Het treinstel is geplaatst op 4 draaistellen, waarbij het powerpack rust op twee Jacobsdraaistellen. Boven het cabineraam is het bovenste frontsein en bestemmingsdisplay geplaatst. Boven de koppeling zijn de twee front- en sluitseinen geplaatst. Een rijtuigbak is voorzien van twee paar deuren, het andere heeft slechts 1 paar deuren. Deze zijn voorzien van een schuiftrede. Deze zorgen er voor dat de ruimte tussen trein en perron wordt verkleind, zodat rolstoelers en kinderwagens makkelijk de trein in komen. De vloerhoogte is afgestemd op een perronhoogte van 76 centimeter. Met een uitschuifbare trede wordt het gat naar het perron gedicht. De ramen vormen samen met de zijwanden een geheel, zodat er een gestroomlijnd treinstel ontstaat.

In het interieur zijn de stoelen voorzien van blauwgrijze bekleding. De stoelen zijn gemonteerd op een steun in de zijwand, zonder verticale poten. Tussen de de stoelen zijn USB-aansluitingen en stopcontacten aangebracht. Er is geen onderscheid gemaakt tussen de eerste en tweede klas. Wel is er een aparte coupé om in te werken en een stiltecoupé. De treinstellen zijn voorzien van wifi en reizigersinformatie-systemen. Deze hangen bij de balkons en halverwege de lange coupé. De meeste stoelen staan in coach-opstelling. Daarnaast zullen enkele zitplaatsen een vis-à-vis opstelling hebben. Het treinstel is in ieder B-rijtuig voorzien van een multifunctionele ruimte en een toilet dat ook toegankelijk is voor mindervaliden. Dit toilet is ook voorzien van een babywikkeltafel, zodat baby's hier verschoond kunnen worden. Voor noodgevallen is het toilet voorzien van een alarmknop. Het toilet is onder de trein voorzien van een bioreactor. Het water dat hierbij vrijkomt, wordt naar buiten toe geloost. Bij dit toilet is het mogelijk om 2 scootmobielen of 2 rolstoelen neer te zetten. Voor de begeleiders zijn er twee stoelen. Ook kunnen hier de fietsen geplaatst worden. De binnen- en buitenzijde van het toilet is voorzien van het thema van het treinstel aan de hand van de naam die het heeft gekregen. Boven de stoelen zijn in de langsrichting bagagerekken geplaatst. Boven de bagagerekken is een blauwe lichtlijn geplaatst. Aan het plafond is het treinstel voorzien van witte led-verlichting. De lichtsterkte kan aangepast worden aan de lichtinval van buiten. Als er behoefte aan is, kan de verlichting van kleur veranderen. De balkons zijn voorzien van grote prullenbakken, verdeeld in drie compartimenten voor papier, plastic en overig afval. Het treinstel beschikt over camerabewaking. Voor de klimaatbeheersing is het treinstel voorzien van een warmtepomp, waarmee een aangenaam binnenklimaat voor binnen wordt gecreëerd in de zomer en in de winter. Op de balkons zijn hulpzuilen geplaatst, waarmee er rechtstreeks contact met de machinist is in geval van een calamiteit.

In de cabine is de stuurtafel . De besturing van het treinstel geschied door middel van hendel. Met deze hendel kan het treinstel zowel optrekken als afremmen. In de cabine zijn DMI-schermen geplaatst voor alle noodzakelijke informatie. Het linkerscherm is voor . Het middelste scherm is voor de snelheid en ERTMS. Het rechterscherm bevat diagnostische informatie. Voor de beveiliging beschikt het treinstel over een ATB EG met VV-functionaliteit en ATB NG

De maximale gekoppelde lengte bedraagt 3 treinstellen. De automatische koppeling hangt op een hoogte van 107 centimeter boven de bovenkant spoorstaaf. De koppeling is aan de bovenzijde voorzien van een stuurstroomkoppeldoos. In deze koppeldoos zijn verende pencontacten verwerkt die zorg dragen voor de overdracht van opdrachten tussen gekoppelde treinstellen.

De treinstellen zijn wit met groenblauw geschilderd . Bij enkele ramen is een indicator geplaatst die aangeeft hoeveel zitplaatsen nog vrij zijn door middel van groen, oranje of rood.

Onder de cabines is het treinstel voorzien van normale draaistellen. De overige draaistellen zijn uitgevoerd als jacobsdraaistellen, waarbij twee rijtuigbakken rusten op een draaistel. Hierdoor ontstaat er door het hele treinstel een lage vloer met een brede bakovergang. Voor de primaire vering van het draaistel is gebruik gemaakt van schroefveren. De secundaire vering bestaat uit luchtvering. Het remsysteem is zowel elektrodynamisch met recuperatie als elektropneumatisch met remschijven. Mocht recuperatie niet mogelijk zijn, dan wordt vrijgekomen energie via weerstanden op het dak afgevoerd. Daarnaast beschikt een treinstel over magneetremmen en een parkeerrem.


Inzet

Het is de bedoeling om de treinstellen vanaf december 2020 in te gaan zetten tussen Leeuwarden en Groningen. Zij zullen extra sneltreinen gaan rijden. Ook is het mogelijk om enkele treinen te verlengen. In de ochtendspits zal er een extra trein rijden tussen Groningen en Zuidhorn. Deze plannen lopen vertraging op als gevolg van de Covid19 uitbraak, waardoor de aflevering van de treinstellen en het opleiden van machinisten vertraging op loopt.

Eind maart 2021 maakt Arriva bekend dat de treinen vanaf 12 april 2021 zullen worden ingezet. Zij zullen met name de sneltreinen rijden tussen Leeuwarden en Groningen (serie 37300). Daarnaast zijn zij te zien tussen Leeuwarden en Harlingen Haven (serie 37200), tussen Leeuwarden en Sneek (serie 37000) en tussen Leeuwarden en Stavoren in de serie 37100. Tussen Groningen en Leeuwarden rijden twee treinstellen gekoppeld twee slagen in de ochtend- en middagspits. In Friesland zal door de inzet van de nieuwe treinstellen het aantal treinstellen van het GTW sterk verminderen. Hiertoe zijn op 11 april in totaal 8 treinstellen naar Leeuwarden overgebracht vanuit het opstelterrein Groningen De Vork. Er zijn op dat moment 14 van de 18 treinstellen in Leeuwarden aanwezig. Op 11 april 2021 reed het eerste treinstel, de 10608, als trein 37269 vanuit Leeuwarden naar Harlingen. Per dag zullen 12 tot 14 treinstellen actief zijn. Ingaande 14 juni 2021 zal de inzet worden gewijzigd. Tussen Leeuwarden en Harlingen zullen een aantal GTW's terugkeren in het weekend. Deze hebben meer ruimte om fietsen te vervoeren. Daarnaast zal een extra dienst tussen Groningen en Leeuwarden gaan rijden.

In de dienstregeling 2022 zijn er diensten voor de 18 treinstellen.

In de dienstregeling 2023 zijn er diensten voor de 18 treinstellen.

In de dienstregeling 2024 zijn er diensten voor de 18 treinstellen.


Onderhoud

De treinstellen krijgen hun onderhoud bij de werkplaats van Stadler in Leeuwarden.


Inzet per dienstregelingsjaar

  • 2021: 37000; 37100; 37200; 37300
  • 2022: 37000; 37100; 37200; 37300
  • 2023: 37000; 37100; 37200; 37300
  • 2024: 37000; 37100; 37200; 37300


Revisie

Bijzondere uitvoeringen

Naamgeving

Om de binding met de provincies te vergroten waar het materieel rijdt, krijgen de treinstellen namen van bekende streken en organisaties uit de provincies Friesland en Groningen. Rondom het toilet worden teksten en foto's van de naamgever aangebracht.


Nummer Naam Bekend van
10601 Het wad Droogvallend land van de Waddenzee
10602 d'Olle Grieze Bijnaam van de Martinitoren
10603 Noar Hoes
10604 Museumspoorlijn STAR Museumspoorlijn in Stadskanaal
10605 Noorderzon
10606 De Drie Gezusters Café in Groningen
10607 Westerwolde
10608 Oldehove Niet afgebouwde toren in Leeuwarden
10609 Hongerige Wolf Gehucht in provincie Groningen
10610 Oerol Festival op Terschelling
10611 Hangende Keukens
10612 Holwerd aan Zee
10613 Thús
10614 Reaklif
10615 Alvestêdetocht Schaatstocht langs 11 Friese steden
10616 Zwarte Haan
10617 De Slachte
10618 Snitser Mar Groot meer bij Sneek


Wijzigingen

  • Op 29 januari 2024 is de 10606 overgebracht door de 303007 van Strukton van Leeuwarden naar de werkplaats van Stadler in Blerick. Hier zal het treinstel voorzien gaan worden van inbouw van ETCS. De 10606 is het eerste van de 18 treinstellen dat voorzien zal gaan worden van het nieuwe beveiligingssysteem.


Vernummeringen

Schadegevallen

  • Op 7 mei 2021 botst de 10616 als trein 37234 van Harlingen naar Leeuwarden ter hoogte van Harlingen met een auto. Het treinstel raakt beschadigd aan de kop, schortplaten, koppeling en lampen. Nog dezelfde dag gaat het treinstel naar Leeuwarden. In de werkplaats van Stadler worden de beschadigde onderdelen verwijderd. Op 23 december 2021 wordt het beschadigde treinstel in Leeuwarden opgehaald door de 452 en 455. Het treinstel zal in de werkplaats van Stadler in Blerick worden hersteld. Op 2 februari 2022 keert het herstelde treinstel terug naar Leeuwarden achter de 551.


Bakwisselingen

Afvoer

Sloop

Museummaterieel

Afleverdata

Nummer Aflevering In dienst Terzijde Sloop(rit)
601 5 juni 2020 12 april 2021
602 5 juni 2020 12 april 2021
603 31 juli 2020 12 april 2021
604 5 juni 2020 12 april 2021
605 23 november 2020 12 april 2021
606 23 november 2020 12 april 2021
607 9 november 2020 12 april 2021
608 9 november 2020 12 april 2021
609 9 november 2020 12 april 2021
610 16 november 2020 12 april 2021
611 16 november 2020 12 april 2021
612 16 november 2020 12 april 2021
613 23 november 2020 12 april 2021
614 18 december 2020 12 april 2021
615 18 december 2020 12 april 2021
616 15 februari 2021 12 april 2021
617 26 maart 2021 12 april 2021
618 26 maart 2021 12 april 2021


Bronnen, Referenties en/of Voetnoten


  1. Stadler Rail, wink bmu / wink co²-fre,i arriva niederlande, konzession noordelijke lijnen – vorläufiges datenblatt, (warr0517d_print.pdf)