Spoorlijn Budel - Vlodrop

De spoorlijn tussen Budel en Vlodrop is het Nederlandse deel van de IJzeren Rijn tussen beide plaatsen en heeft een lengte van 48,2 kilometer. Thans is alleen het traject tussen Weert en Roermond in gebruik voor reizigersvervoer. Tussen Weert en Budel is alleen goederenvervoer.

Geschiedenis

In 1869 geeft de Belgische regering een concessie af aan de Chemins de fer du Nord de la Belgique om de bestaande spoorlijn Kontich - Herentals - Turnhout van de Chemin de fer de Turnhout door te trekken via Nederland naar Duitsland. De regering in België maakte gebruik van het recht om een spoorlijn door Nederlands-Limburg aan te leggen dat het had gekregen bij het opmaken van het scheidingsverdrag uit 1839. In 1873 gaat de Nederlandse regering akkoord om een spoorlijn over het Nederlands grondgebied te laten lopen tussen Budel - Weert - Roermond - Vlodrop. Tegelijkertijd wordt een regeling met om de spoorlijn in Duitsland aan te leggen tot aan Rheydt, bij Mönchengladbach.

Bij Mol wordt begonnen met de aanleg van de spoorlijn, die in België bekend is als Spoorlijn 19.

In 1913 wordt in Weert een aansluiting gemaakt op het nieuwe traject van de spoorlijn Eindhoven - Weert

In 2007 wordt de infrastructuur tussen Budel en Weert vernieuwd door ProRail, nadat een aanvraag voor capaciteit was ingediend door het Belgische Crossrail Benelux. In oktober 2008 wordt een vergunningsaanvraag ingediend voor exploitatie van het baanvak. Door de gemeente Weert en andere partijen wordt een bezwaarprocedure opgestart tegen deze aanvraag.

Op 5 oktober 2023 laat staatssecretaris Heijnen weten dat de kosten voor de reactivering van de spoorlijn tussen Hamont en Weert uit komen tussen de 47 en 88 miljoen euro. Eerdere ramingen gingen uit van een bedrag tussen de 50 en 150 miljoen euro. Om tot de lagere kosten te komen, wordt er gebruik gemaakt van een voltage van 3.000 volt op de bovenleiding en wordt er gebruik gemaakt van het Belgische beveiligingssysteem tot aan het station in Weert. Om dit mogelijk te maken, moet er in Weert een eigen perron voor deze treinen komen. Om bij dit perron te komen, moet er een eigen spoorlijn en viaduct over de Zuid-Willemsvaart worden gebouwd. Het is wel noodzakelijk dat er in de toekomst doorgaande goederentreinen gaan rijden, zodat er een aansluiting op het bestaande spoor nodig is.

Aanleg

Beveiliging

Vanaf 23 december 1993 is de klassieke beveiliging in Budel niet meer in gebruik. Het wordt vervangen door een eenvoudige, elektronische beveiliging. Deze is vergelijkbaar met de beveiliging tussen Sittard en Born. Het automatisch blokstelsel voor enkelspoor rijden zonder automatisch werkende tussenseinen blijft wel in bedrijf tussen Weert en Budel. Met een S-bord wordt het einde van het automatisch blok aangegeven. Tussen Budel en Hamont is geen blokstelsel.

Opening & ingebruikname

Op 3 juni 1879 wordt de spoorlijn geopend. In eerste instantie rijden alleen goederentreinen over dit traject. Op 20 juli 1879 rijdt de eerste reizigerstrein.

Wijzigingen

In het voorjaar van 1948 wordt begonnen met de elektrificatie van het traject Roermond - Maastricht. Ook het gedeelte tussen Roermond en Eindhoven wordt geëlektrificeerd. In Weert en Roermond worden onderstations gebouwd. Ook enkele schakelstations komen op het traject te staan. Op 12 mei 1949 wordt met de nieuwe ElD4 treinstellen 660 + 661 de officiële openingsrit verreden na de elektrificatie van Eindhoven naar Maastricht. Ook werd met de treinstellen de openingsrit van de spoorlijn Schaesberg - Kerkrade Centrum - Simpelveld, de Miljoenenlijn. Al wordt dit stuk verreden door stoomlocomotief 6025 en D trein rijtuigen. In Schin op Geul wordt weer overgestapt op de ElD4 treinstellen voor de terugrit.

Stations

Langs de spoorlijn waren 9 stations te vinden. Slechts twee stations zijn nog in gebruik.

Budel

Weert

Kelpen

Baexem-Heythuysen

Haelen

Buggenum

Roermond

Melick-Herkenbosch

Vlodrop

Aansluitingen

De laad- en losplaats van Herkenbosch wordt per 22 mei 1993 gesloten. Als er incidenteel wagens zijn voor Herkenbosch, dan wordt dit ter plekke vanuit Roermond geregeld.

Dienstregeling

Vanaf juli 1879 rijden er reizigerstreinen over de spoorlijn, nadat een maand eerder de eerste goederentrein reed. De exploitatie is in handen van Grand Central Belge

Vanaf 15 mei 1949 is het mogelijk om elektrisch te rijden tussen Weert en Roermond.

In de winterdienstregeling van 1952, ingaande op 1952, rijden er acht treinparen tussen Weert en Budel. Hiervan rijden er 4 door naar België. Op 16 mei 1953 rijdt de laatste reizigerstrein tussen Weert en Budel.

Ingaande 8 februari 1977 rijdt op dinsdag en vrijdag vanuit Zeebrugge naar Neuss een Huckepack-trein. De trein bestaat uit 8 wagons, welke getrokken wordt door een diesellocomotief van de Baureihe 215. Trein 42174 rijdt in de ochtend via Roermond (vertrek 11.49) naar Weert (12.14) en Neerpelt (aankomst 12.41). Trein 42175 vertrekt om 13.43 uit Neerpelt, vertrekt om 14.29 uit Weert met een aankomst om 14.52 in Roermond.

Op 31 mei 1991 rijdt het treinpaar 42174/42175 tussen Zeebrugge en Neuss voor het laatst. Trein 42175 wordt getrokken door de DB 215 023. De facultatieve kolentrein tussen Ratheim en Rotterdam rijdt op voor het laatst.

Vanaf 2018 rijdt Lineas de maandagse trein met fenol tussen Antwerpen en Lutterade via de IJzeren Rijn. Aan het eind van de zomer van 2019 gaat ook deze trein via de grensovergang bij Eijsden rijden.

Sluiting & opbraak

Het reizigersvervoer tussen (Hamont)/Budel en Weert wordt op 17 mei 1953 gestaakt. Het reizigersvervoer tussen Roermond en Vlodrop wordt op gestaakt. In juni 1991 wordt het traject tussen Roermond en Vlodrop buiten gebruik gesteld voor al het treinverkeer.

In het voorjaar van 2018 is het spoor op alle overwegen tussen Roermond en Duitsland verwijderd.

Bronnen, Referenties en/of Voetnoten Het spoor en de haven van Antwerpen - P. Paul van den Boorn - Maandblad: Op de Rails, 90e Jaargang - mei 2022 Blz: 227-234 Uitgave: NVBS ISSN: 0030-3321