NRS (Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij)

Uit Somda RailWiki
Naar navigatie springenNaar zoeken springen

De Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij (NRS) was een spoorwegmaatschappij die heeft bestaan van 1845 tot 1890.

Geschiedenis

In 1834 worden de eerste plannen gemaakt voor de aanleg van een spoorlijn tussen Amsterdam en Duitsland. Vanwege problemen met de financiering, gelastte koning Willem I bij Koninklijk Besluit van 30 april 1838 de aanleg van de lijn Amsterdam – Arnhem. De koning geeft hierbij zelf een garantie af. De 4,5% obligatielening van 9 miljoen,tegen een gemiddelde koers van 105%. De rentebetaling werd door koning Willem I persoonlijk gegarandeerd waardoor de deze lening gemakkelijk geplaats twerd.[1] Na het overlijden van Willem I, wilde zijn zoon Willem II deze rentegarantie niet op continueren voor deze staatsspoorweg. Hierop is besloten om de spoorlijn over te dragen aan een nieuw op te richten particuliere spoorwegmaatschappij. Op 3 juli 1845 wordt de Nederlandsche Rhijnspoorweg Maatschappij opgericht, als rechtsopvolger van de Rijn Spoorweg. De financiering van deze spoorwegmaatschappij vindt plaats met voornamelijk Engels geplaatst kapitaal.


De relatie tussen de NRS en de NCS

Rond 1884 waren er financiële resultaten van de NCS (Nederlandsche Centraal Spoorwegmaatschappij) niet zo goed en interesseerde de andere grote spoorwegmaatschappijen zich voor het spoorwegbedrijf. De eerste was de SS (Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen) die een bod uit bracht dat korte tijd later door de HSM (Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij) met beter bot overboden werd. Al snel trok de HSM het bot in. De regering was niet gelukkig met de gang van zaken, omdat de concessie een overname van de NCS niet toestond. Tezelfdertijd had de NRS echter niet stil gezeten en wist van de 20.000 aandelen NCS er 10.001 te bemachtigen. Daarmee kwam de NCS volledig binnen invloedssfeer van de NRS te liggen. Van een fusie kon geen zoals gezegd sprake zijn, maar de NRS bestuurde vanaf die tijd wel de NCS. Vanaf 1 mei 1885 was de NRS president-directeur ook directeur van de NCS. Bij de Liquidatie van de NRS gaan ook de aandelenpakket van NCS over naar de SS.

Spoorlijnen

Door de spoorwegmaatschappij zijn 5 spoorlijnen aangelegd in Nederland. Daarnaast verzorgde de spoorwegmaatschappij de exploitatie op de spoorlijn tussen Woerden en Leiden. Ook exploiteerde de maatschappij enkele stoomtramlijnen.


Locomotieven

Door de spoorwegmaatschappij zijn in totaal series stoomlocomotieven besteld bij diverse fabrikanten. Hiervan zijn er in dienst gekomen bij de latere NS.

Serie Fabrikant In dienst Type Uit dienst Nummer bij NS
1 - 8 Sharp, Roberts and Company 1840 - 1843 1A1 1855


Rijtuigen

Opheffing

In 1890 wordt de spoorwegmaatschappij genaast door Staat de Nederlanden genaast. De exploitatie van de NRS spoorlijnen, met uitzondering van Zevenaar grens – Emmerich, werden op 15 oktober 1890 overgedaan aan de SS met het personeel van de spoorwegmaatschappij. Ook de aandelenpakket van NCS gaan over naar de SS. Het materieel wordt verdeeld over de HSM en SS en wordt de maatschappij opgeheven.

Referenties

  1. Lintsen, H.W. (red.), Geschiedenis van de techniek in Nederland; de wording van een moderne samenleving 1800-1890, deel II, Walburg Pers, Zutphen, 1993.