Mat'57 - Treinstellen materieel 1957 (Benelux)

Uit Somda RailWiki
Naar navigatie springenNaar zoeken springen

Naar het voorbeeld van de treinstellen materieel '54 werden in 1957 twaalf Benelux treinstellen in dienst genomen.

Geschiedenis

Vanaf is er een verbinding tussen Amsterdam en Antwerpen/Brussel. Deze diensten werden eerst met stoomlocomotieven uitgevoerd en later met diesellocomotieven. In 1957 werd de lijn Roosendaal - Essen geëlektrificeerd en kon er ook elektrisch worden gereden tussen beide landen. Om doorgaand te kunnen rijden tussen Nederland en België werden er twaalf treinstellen gebouwd, welke uiterlijk grote overeenkomsten hebben met de tweewagenstellen van het type materieel '54, Plan Q. De voorkeur werd gegeven aan treinstellen, zodat men sneller kop kon maken in het centraal station van Antwerpen. Dit scheelde weer het omrijden met een extra locomotief. De treinstellen worden verdeeld over de NS en de NMBS. Hierbij krijgen de NS treinstellen de nummers 1201 - 1208, terwijl de NMBS stellen als 220.901 - 220.904 worden genummerd. De verdeling over beide spoorwegmaatschappijen is zo gekozen omdat de treinstellen twee keer zo lang in Nederland zijn dan in België. De NS had ook als eis dat het materieel moest kunnen koppelen met het reeds bestaande materieel, zodat de treinstellen samen konden rijden met de treinstellen die reden op de verbinding Amsterdam - Vlissingen.


Technische gegevens

De treinstellen zijn geschikt voor een spanning van zowel 1.500 als 3.000 volt gelijkstroom. Hiertoe beschikken de treinstellen over twee verschillende pantografen. De Nederlandse zat op de ABk bak en de Belgische op de BDk. Dit onderscheid was er tevens omdat de bovenleiding in België op een andere hoogte hangt dan in Nederland.


Uitvoering

De twaalf stellen werden gebouwd door Werkspoor, met de elektrische installatie van ACEC en SEM.


Inzet

Op 2 juli 1957 wordt er met de 1201 proefgereden en op 18 september 1957 wordt de openingsrit gereden met het nieuwe materieel tussen beide landen. Met ingang van 29 september 1957 worden de twaalf treinstellen ingezet tussen Amsterdam en Brussel. Tussen Amsterdam Centraal en Roosendaal rijden de treinstellen samen met de treinstellen die doorrijden naar Vlissingen. Er wordt ieder uur gereden tussen Amsterdam en Antwerpen. Eens in de twee uur rijdt de trein door naar Brussel Zuid. Bij deze opzet zijn er in totaal 11 treinstellen nodig en staat er een stel op reserve. Door het grote succes van de trein, is op drukke tijden de inzet van twee stellen nodig. Er wordt extra capaciteit gecreeërd door getrokken treinen in te zetten.

Vanaf 1970 worden de treinen naar Antwerpen en België losgemaakt van de treinen naar Vlissingen. Op deze manier wordt er voorkomen dat er vertragingen ontstaan door het (ont)koppelen van treindelen. Hierdoor moeten de treinen versterkt worden tot soms wel drie treinstellen. Hierdoor ontstaat er een materieelprobleem. Dit probleem wordt vanaf 1974 opgelost door het inzetten van trek/duw treinen naast de treinstellen.

In 1987 werden de treinstellen vervangen door nieuw materieel in de vorm van getrokken treinen, bestaande uit een locomotief, een aantal rijtuigen en een stuurstand rijtuig. De treinstellen bleven daarna nog een jaar dienst doen in de binnenlandse dienst tussen Amsterdam en Vlissingen.


Inzet per dienstregeling jaar

De inzet per dienstregeling jaar in de serie en eventuele bijzonderheden:

  • 1957:
  • 1958:
  • 1959:
  • 1960:
  • 1961:
  • 1962:
  • 1963:
  • 1964:
  • 1965:
  • 1966:
  • 1967:
  • 1968:
  • 1969:
  • 1970:
  • 1971:
  • 1972:
  • 1973:
  • 1974:
  • 1975:
  • 1976:
  • 1977:
  • 1978: 160
  • 1979: 120
  • 1980:
  • 1981: 160, 170
  • 1982:
  • 1983:
  • 1984:
  • 1985:
  • 1986:
  • 1987: 2100
  • 1988:


Revisie

De eerste serie grote revisies werden bij de stellen uitgevoerd in de NMBS werkplaats te Mechelen. De overige revisies vonden in Haarlem plaats.

Bij de laatste revisie in 1981 vond de verbouwing van de keuken plaats ten kostte van 2 coupés


Bijzondere uitvoeringen

Wijzigingen

Vernummeringen

Schadegevallen

  • Op liep de 1208 brandschade op in het BDk rijtuig. Het treinstel was onderweg als trein van naar . Het treinstel werd op 18 januari 1971 naar Haarlem gebracht voor herstel. Op maart 1971 werd het treinstel afgeleverd.


Bakwisselingen

Afvoer

Na de afvoer van stel 1205 werd de kop van de ABk afgezaagd en geheel geel geschilderd. De kop werd geplaats bij het bovengrondse station Rotterdam Blaak.


De Belgische treinstellen 220 901, 220 903 en 220 904 zijn gesloopt in het Franse Baroncourt. Zij werden op 21 juli 1990 overgebracht naar Frankrijk.


Museummaterieel

Van de 12 gebouwde treinstellen, is er een treinstel bewaard gebleven. Het gaat om de Belgische 220 902. Deze is door de NMBS bewaard gebleven.

  • NMBS

Het treinstel heeft na zijn afvoer door bij de NMBS jarenlang in de museumbewaarplaats in Leuven gestaan. Het heeft zowel in de buitenlucht als binnen in de loodsen gestaan. Het treinstel moet uit Leuven vertrekken. De loods zal gesloopt gaan worden en het materieel dat er staat moet opnieuw verdeeld worden. Niet al het materieel kan mee verhuizen naar het nieuwe museum in Schaarbeek.


  • Stichting Hondekop

Op 14 juni 2013 wordt bekend dat treinstel NMBS 220 902 overgaat van de NMBS naar de Stichting Hondekop. Het wordt het tweede treinstel van de stichting naast de 766.


Afleverdata

Afleverdata treinstellen NS

Stelnummer Afleverdatum In dienst In revisie (H2) Uit revisie (H2) In revisie (H2) Uit revisie (H2) In revisie (H3) Uit revisie (H3) In revisie (H2) Uit revisie (H2) In revisie (H3) Uit revisie (H3) In revisie (tussen) Uit revisie (tussen) In revisie (H2) Uit revisie (H2) Ter zijde Sloop(rit)
1201 2 juli 1957 29 september 1957 1 september 1959 19 september 1959 15 november 1961 24 november 1961 15 juni 1964 6 augustus 1964 14 maart 1968 17 mei 1968 4 april 1973 29 juni 1973 18 september 1978 9 oktober 1978 19 januari 1981 20 maart 1981 1 maart 1987 1 maart 1990
1202 10 juli 1957 29 september 1957 27 juni 1959 10 juli 1959 15 januari 1962 30 januari 1962 7 augustus 1964 25 september 1964 30 september 1968 15 november 1968 5 december 1973 5 maart 1974 14 augustus 1978 7 september 1978 3 december 1981 16 februari 1982 17 januari 1988 8 mei 1990
1203 29 september 1957 1964 maart 1968 15 januari 1973 27 april 1973 17 januari 1988
1204 23 juli 1957 29 september 1957 9 mei 1959 2 juni 1959 25 september 1961 4 oktober 1961 2 april 1964 15 juni 1964 n.v.t. n.v.t. 14 juni 1973 28 september 1973 10 mei 1978 8 juni 1978 22 juni 1981 4 september 1981 17 januari 1988 8 juni 1988
1205 29 september 1957 1 maart 1987 ABk: 15 januari 1989; BDk: 6 april 1990
1206 29 september 1957 januari 1965 september 1968 24 september 1973 13 december 1973 1986 januari 1989
1207 29 september 1957 17 januari 1988
1208 29 september 1957 17 januari 1988 ABk: 17 april 1990; BDk: 12 april 1990

Afleverdata treinstellen NMBS

Stelnummer Afleverdatum In dienst In revisie (H2) Uit revisie (H2) In revisie (H2) Uit revisie (H2) In revisie (H3) Uit revisie (H3) In revisie (H2) Uit revisie (H2) In revisie (H3) Uit revisie (H3) In revisie (tussen) Uit revisie (tussen) In revisie (H2) Uit revisie (H2) Ter zijde Sloop(rit)
220 901 augustus 1957 22 september 1987 21 juli 1990
220 902 augustus 1957 22 september 1987 n.v.t. (NMBS)
220 903 augustus 1957 23 december 1970 15 januari 1988 21 juli 1990
220 904 augustus 1957 16 juli 1965 13 januari 1971 26 februari 1971 15 januari 1988 21 juli 1990