Mat'57 - Treinstellen materieel 1957 (Benelux)

Uit Somda RailWiki
Versie door Taigagaai (overleg | bijdragen) op 29 jul 2016 om 12:58 (Overbrenging 1205 naar Mechelen voor schadeherstel in maart 1969)
Naar navigatie springenNaar zoeken springen

Naar het voorbeeld van de treinstellen Materieel '54 werden in 1957 twaalf treinstellen in dienst genomen voor de verbinding tussen Amsterdam en Brussel. De NS krijgt acht treinstellen en de NMBS krijgt er vier.

Geschiedenis

Vanaf 3 mei 1855 is er een verbinding tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen. Er gingen verschillende voorstellen aan vooraf voordat de definitieve route via Essen en Roosendaal werd vastgesteld in 1852. Voor de aanleg en exploitatie werd de Societé des chemins de fer d’Anvers à Rotterdam opgericht. Vanaf 18 rijden er reizigerstreinen tussen beide landen. Deze diensten werden eerst met stoomlocomotieven uitgevoerd en later met diesellocomotieven. Nadat in 1924 de Oude Lijn was geëlektrificeerd en vanaf 1935 werd begonnen met het elektrificeren van het Middennet, werden er ook gesprekken gevoerd met België om de spoorlijn tussen Roosendaal en Essen te elektrificeren. Vanwege technische problemen kon men destijds niet tot overeenstemming komen. Na de Tweede Wereldoorlog werden de gesprekken voort gezet en kwamen de NS en NMBS in 1953 tot overeenstemming om het grensbaanvak te moderniseren. In de zomer van 1957 werd de spoorlijn Roosendaal - Essen geëlektrificeerd en kon er ook elektrisch worden gereden tussen beide landen. Om doorgaand te kunnen rijden tussen Nederland en België werden er twaalf treinstellen gebouwd, welke uiterlijk grote overeenkomsten hebben met de ElD2 treinstellen van het type materieel '54, Plan Q. De voorkeur werd gegeven aan treinstellen, zodat men sneller kop kon maken in het centraal station van Antwerpen. Dit scheelde weer het omrijden met een extra locomotief. Ook het rangeren op de eindstations van Amsterdam en Brussel kwam hiermee te vervallen. De treinstellen worden verdeeld over de NS en de NMBS. Hierbij krijgen de NS treinstellen de nummers 1201 - 1208, terwijl de NMBS stellen als 220 901 - 220 904 worden genummerd. De verdeling over beide spoorwegmaatschappijen is zo gekozen omdat de treinstellen twee keer zo lang in Nederland zijn dan in België. De NS had ook als eis dat het materieel moest kunnen koppelen met het reeds bestaande materieel, zodat de treinstellen samen konden rijden met de treinstellen die reden op de verbinding Amsterdam - Vlissingen. De twaalf treinstellen en draaistellen werden gebouwd door Werkspoor, met de elektrische installatie van het Belgische ACEC en SEM. Door een andere wijze van tractieschakeling kunnen de treinstellen op zowel 1.500 als 3.000 Volt bovenleidingspanning rijden. Vanwege de aanwezigheid van een coupé voor de douane, kan de grenscontrole in de trein plaatsvinden. Hiermee komt de grenscontrole op de stations van Roosendaal en Essen te vervallen.

Vanwege de populariteit van de verbinding is extra capaciteit nodig. Hierdoor moeten de treinen versterkt worden tot soms wel drie treinstellen. Hierdoor ontstaat er een materieelprobleem. Een vervolgorder van de treinstellen was niet meer interessant. Er is daarop gekeken naar een vervolgorder van Plan V. Ook dit was niet lonend. Dit probleem wordt vanaf 1974 structureel opgelost door het inzetten van trek/duw treinen naast de treinstellen. Deze treinen bestaan uit een locomotief NMBS Reeks 25.5 + rijtuigen NMBS I4 A + NMBS I4 AB + NS Plan W B + NS Plan W B + NS Plan W B + NS Plan D WRDk. In 1986 werden de treinstellen teruggetrokken uit de internationale dienst en reden alleen nog maar in Nederland.


Technische gegevens

De treinstellen zijn bij aflevering 51,14 meter lang en hebben een gewicht van 116 ton. Het treinstel is voorzien van 4 tractiemotoren van , type . Elke motor levert een vermogen van 152 kW (207 pk), tot omwentelingen per minuut. In totaal heeft een treinstel de beschikking over een vermogen van 608 kW (828 pk). Deze motoren zijn opgehangen volgens de tramophanging. Hierbij rust de tractiemotor aan een zijde met glijlagers op de as. De motoras wordt aangedreven door een rondsel dat in een vast tandwiel op de wielas grijpt. Een motordraaistel beschikt over twee tractiemotoren. Het treinstel is ontworpen voor een snelheid van 135 kilometer per uur. De dienstregelingssnelheid is in eerste instantie vast gesteld op 120 kilometer per uur. Het treinstel beschikt over 24 zitplaatsen eerste klas en 96 zitplaatsen tweede klas. Onder het k rijtuig zijn de twee compressoren opgenomen. Deze kan liter lucht per minuut leveren. Deze lucht wordt gebruikt voor de luchtdrukrem en diverse elektro-pneumatische apparatuur. Voor het leveren van stroom voor de stuurstroom en verlichting, is onder het k rijtuig een motorgenerator opgenomen van , type . Deze zet de 1.500 Volt bovenleidingspanning om in Volt spanning voor de stuurstroom en Volt voor de verlichting. De motorgenerator levert een vermogen van kW. Onder het k rijtuig bevinden zich de schakelkasten en relaiskasten. Ook de aanzetweerstanden, rijschakelaars en de volgordewals hebben een plekje onder het k rijtuig. Het ABKk rijtuig is voorzien van een stroomafnemer voor de Nederlandse spanning. Deze stroomafnemers is van BBC, type . Op het BDk rijtuig is de Belgische stroomafnemer geplaatst van , type . Dit onderscheid was er tevens omdat de bovenleiding in België op een andere hoogte hangt dan in Nederland. Om te voorkomen dat er een te hoge stroom door het treinstel komt te lopen, is op het dak van de treinstellen een smeltveiligheid van 1.000 Ampère geplaatst. Deze zijn te herkennen aan de vonkhoorn op het dak. Het ABKk rijtuig heeft als bakcodenummer 333 en het Bk rijtuig het bakcodenummer 332. In 1975 wijzigen de bakcodes van de treinstellen. Het ABKk rijtuig krijgt als bakcodenummer 602 en het BDk rijtuig krijgt 601 als bakcodenummer. De motordraaistellen hebben als draaistelcode en de loopdraaistellen hebben als draaistelcode .


Uitvoering

De rijtuigen waren volledig elektrisch gelast. De bekleding van de rijtuigbak bestaat uit 2,5 millimeter dik plaatstaal. Deze bekleding is aangebracht rondom het bakgeraamte, waaruit de rijtuigbak is opgebouwd. Beide rijtuigen zijn voorzien van stroomafnemers, welke op kappen geplaatst zijn. Het ABKk rijtuig is voorzien van een stroomafnemer voor de Nederlandse spanning. Deze stroomafnemer is van BBC, type . Op het BDk rijtuig is de Belgische stroomafnemer geplaatst van , type . De treinstellen zijn voorzien van gladde daken. Elk rijtuig van een treinstel is geplaatst op eigen draaistellen. Door het hoge gewicht van de rijtuigbakken, gaf dit een zeer rustige loop. Om de frontruiten schoon te kunnen maken, zijn de neuzen voorzien van ladders met vijf treden. Boven de ramen zijn twee lampen aangebracht. Door middel van seinglaasjes konden deze lampen rood of wit licht laten zien. De witte lichten werden gebruikt voor het L frontsein dat vanaf 18 maart 1963 werd gevoerd. Het rechtersluitsein werd hierbij ontstoken. Een half jaar later wisselde dit beeld en werd het linkersluitsein ontstoken, zodat een omgekeerd L frontsein werd gevoerd. Vanaf 1971 werd het A frontsein ingevoerd en konden de hoge lampen alleen rood licht laten zien. De laaggeplaatste frontseinen bevinden zich aan weerszijde van het tyfoonrooster.

Onder de rijtuigbakken zijn de apparaatkasten modulair uitgevoerd. Hierdoor konden defecte delen gemakkelijker vervangen worden door nieuwe of gereviseerde delen. Het gehele treinstel was voorzien van schuifdeuren met een breedte van 130 centimeter. Deze zijn centraal te sluiten, maar dit werd alleen in België gebruikt. Vanaf de revisiebeurten die vanaf 1973 werden uitgevoerd, werd de bediening van de deursluiting dusdanig aangepast, zodat deze ook in Nederland bruikbaar was. De cabinedeuren zijn als klapdeuren uitgevoerd. De treinstellen waren over de gehele lengte voorzien van draairamen. Deze moeten met een raamzwengel worden geopend. De twee ramen aan de keukenzijde van de keukenafdeling zijn kleiner uitgevoerd dan de overige ramen. Ook staan deze ramen dichterbij elkaar dan de overige ramen. De koprijtuigen zijn voorzien van tractiemotoren.

De besturing van het treinstel geschiedde door middel van de Jeumont Heidmann nokkenwals. De besturing van het treinstel moest met meer geduld gebeuren dan het gebruikelijke NS materieel, omdat bij terugschakelen gewacht moest worden tot de nokkenwals in de beginstand was gezet. Als er te snel werd opgeschakeld, strandde het treinstel onderweg als gevolg van een defecte nokkenwals. Dit gebeurde met name als de treinstellen samen reden met treinstellen Materieel'46 en Materieel’54. De maximale gekoppelde lengte bedraagt hierbij 14 rijtuigbakken. De automatische koppeling hangt op een hoogte van 61 centimeter boven de bovenkant spoorstaaf. Door middel van een koppelplaat kan het treinstel gekoppeld worden aan materieel dat is voorzien van buffers en schroefkoppelingen. Elk treinstel is voorzien van een koppelplaat en hulpkoppelboom. Met de introductie van de sleepkoppeling in 19 kwam de koppelplaats en hulpkoppeling te vervallen. De koppeling is aan de bovenzijde voorzien van een stuurstroomkoppeldoos. In deze koppeldoos zijn 58 verende pencontacten verwerkt die zorg dragen voor de overdracht van opdrachten tussen gekoppelde treinstellen. Een automatisch wegklapbare kap zorgt voor de bescherming van de contacten. Het is echter niet mogelijk om met Belgisch materieel gekoppeld te rijden.

De treinstellen waren bij hun aflevering donkerblauw geschilderd. Het dak en de schortplaten zijn grijs geschilderd. Onder de ramen, ter hoogte van de frontseinlampen, is over de gehele lengte een brede, zandgele bies aangebracht. De treinstellen 1201 en 1202 kregen voor korte duur de letters B en NS in deze bies. De gele bies was tussen de koplampen onderbroken. De overige treinstellen zijn meteen voorzien van een doorlopende bies. Bij de bagagedeuren zijn rubberstroken aangebracht ter bescherming van de laklaag. De laklaag beschadigde bij het laden en lossen op de perrons. Voor betere zichtbaarheid van de eerste klas werd in de eerste helft van de jaren ’60 een gele streep aangebracht boven de ramen. Vanwege problemen met de tyfoons in de winter werden de tyfoons aangepast en de roosters werden geel geschilderd. Deze wijziging liep vooruit op de nieuwe huisstijl met een donkere kleur geel. Deze donkergele kleur werd vanaf 1973 aangebracht. De lampringen rondom de onderste lampen veranderde ook van kleur. Zij werden ook geel in plaats van blauw. De treinstellen zijn niet voorzien geweest van het NS logo of het NMBS logo.

Het interieur van de treinstellen is

Voor de draaistellen werd

Voor de primaire vering van het draaistel is gebruik gemaakt van schroefveren. De secundaire vering bestaat uit elliptisch gevormde bladveren en schroefveernesten. Het remsysteem is een pneumatische tweeleidingrem. Hierbij zorgen luchtdruk verschillen voor het bedienen van de remcilinders met ingebouwde remverstellers. De remcilinders zorgen er voor dat de remblokken op de wielband worden gedrukt of er los van komen.


ElD2

Een tweedelig treinstel bestaat uit twee rijtuigen: ABKk + BDk. Ieder rijtuig rust op zijn eigen draaistellen.

ABKk

Het ABDk rijtuig bevat een volledige elektrische installatie. Het draaistel onder de cabine bevat de tractiemotoren. Het draaistel aan de zijde van bakovergang is uitgevoerd als loopdraaistel. Onder de rijtuigbak zijn modulaire apparaatkasten opgehangen, waarin de opgenomen zijn. Achter de cabine is een afgesloten coupé aan een zijgang voor de marechaussee. Deze coupé en cabine zijn te bereiken vanaf het aangrenzende balkon. Dit balkon heeft drie klapzittingen en een toilet. Een zijgang geeft toegang tot drie afsluitbare coupés eerste klas, met elk zes zitplaatsen. Aan deze coupés grenst de keuken. Deze keuken is voorzien van een kookplaat, warmhoudplaat, koffiezetapparaat, waterkoker. De keuken komt uit bij een balkon met 7 klapzittingen. Een midden doorgang vanaf het balkon geeft toegang tot een open afdeling tweede klas met 16 zitplaatsen en de bakovergang naar het BDk rijtuig. De banken in de eerste klas zijn bekleed met . De banken in de tweede klas zijn bekleed met . De wandbekleding is uitgevoerd met .

BDk

Het draaistel onder de cabine bevat de tractiemotoren. Het draaistel aan de zijde van bakovergang is uitgevoerd als loopdraaistel. Onder de rijtuigbak zijn modulaire apparaatkasten opgehangen, waarin de opgenomen zijn. Aan de zijde van de bakovergang is een open afdeling tweede klas met 16 zitplaatsen niet roken. Het aansluitende balkon heeft twee toiletten en 4 klapzittingen. Het balkon geeft toegang tot een open afdeling met 48 zitplaatsen. Aan de afdeling grenst de bagageruimte van 4,5 meter lang en een draagvermogen van ton. Deze bagageruimte is te bereiken via een dubbele schuifdeur aan de buitenzijde. In deze bagage afdeling is ook de snelschakelaarkast en een ruimte voor de conducteur aanwezig. De bagage afdeling geeft toegang tot de cabine. De banken in de tweede klas zijn bekleed met . De wandbekleding is uitgevoerd met .


Inzet

Op 2 juli 1957 wordt er met de 1201 proefgereden en op 18 september 1957 wordt de openingsrit gereden met het nieuwe materieel tussen beide landen. Met ingang van 29 september 1957 worden de twaalf treinstellen officieel in dienst gesteld en ingezet tussen Amsterdam en Brussel. Tussen Amsterdam Centraal en Roosendaal rijden de treinstellen samen met de treinstellen die doorrijden naar Vlissingen. Zo hoeft er niet extra overgestapt te worden en wordt de Oude Lijn niet extra belast. Er wordt ieder uur gereden tussen Amsterdam en Antwerpen. Eens in de twee uur rijdt de trein door naar Brussel Zuid. Op een enkele proefrit na kwamen de treinstellen niet in Luxemburg. De treinstellen waren te zwaar en hadden te weinig vermogen voor de hellingrijke trajecten. Bij deze opzet zijn er in totaal 11 treinstellen nodig en staat er een stel op reserve. Door het grote succes van de trein, is op drukke tijden de inzet van twee stellen nodig. In 1968 wordt er extra capaciteit gecreëerd door getrokken treinen in te zetten. Deze treinen bestaan uit 4 of 5 Belgische rijtuigen. De locomotiefwissel vond in Roosendaal plaats. Er gaan dan twee treinparen rijden. Vanaf 1969 wordt de frequentie naar Brussel verhoogd van 7 naar 10 slagen per dag. Het aantal getrokken treinparen loopt op naar in totaal 5 treinparen in 1973.

Op 31 mei 1970 gaat de dienstregeling 1970/1971 van start, oftewel het programma 'Spoorslag '70'. Bij het invoeren van het dienstregeling concept Spoorslag '70 werden de Hondekoppen aangewezen om een groot deel van de intercitydiensten te rijden. Vanwege de vertragingsgevoeligheid van het aan- en afkoppelen, worden de treinen naar Antwerpen en België losgemaakt van de treinen naar Vlissingen.

De dienstregeling 1971/1972

De dienstregeling 1972/1973

De dienstregeling 1973/1974

De dienstregeling 1974/1975, welke op 26 mei 1974 begon, brengt een verlenging naar Brussel Zuid van het traject. Dit is mogelijk door de instroom van het trek/duw materieel.

In de dienstregeling 1975/1976

De dienstregeling 1976/1977

Met ingang van de dienstregeling 1977/1978 op 22 mei 1977 rijden enkele treinen met drie gekoppelde treinstellen om te kunnen voldoen aan de enorme vraag.

Met ingang van de dienstregeling 1978/1979 op 28 mei 1978

De dienstregeling 1979/1980

De dienstregeling 1980/1981

De dienstregeling 1981/1982

De dienstregeling 1982/1983

De dienstregeling 1983/1984

De dienstregeling 1984/1985

In de dienstregeling 1985/1986 die op 2 juni 1985 begint,

In de dienstregeling 1986/1987 die op 1 juni 1986 begint, is het laatste jaar dat de treinstellen in de Benelux worden ingezet. Vanaf november 1986 stroomt het nieuwe materieel in, bestaande uit een NMBS locomotief Reeks 11.8 en NS ICR rijtuigen. Op 30 april 1987 organiseert de NVBS een afscheidsrit met het materieel in verband met de aanstaande terugtrekking uit het internationale verkeer. De treinstellen 1208 + 220 903 + 220 902 rijden deze afscheidstrein door Nederland en België. Op 30 mei 1987 rijden de treinstellen als laatste trein tussen Brussel en Amsterdam.

Met ingang van de dienstregeling 1987/1988, beginnend op 29 mei 1987, betekent het einde voor de treinstellen in het grensoverschrijdende verkeer naar Brussel. Zij worden vervangen door trek/duw treinen. Dit waren zowel de oude treinen, bestaande uit een locomotief NMBS Reeks 25.5 en rijtuigen NMBS I4 en NS Plan W en Plan D, als de nieuwe. Deze treinen bestaan uit een locomotief NMBS Reeks 11.8 en rijtuigen ICR-3. De treinstellen zijn vanaf dat moment alleen nog maar inzetbaar in de binnenlandse dienst. De tractie installatie voor 3.000 Volt wordt afgekoppeld. Samen met andere treinstellen Materieel’54 worden de treinstellen ingezet in de serie 2100 (Amsterdam - Vlissingen). Op 15 januari 1988 rijden de treinstellen ook voor het laatst in de binnenlandse dienst. Op 30 januari 1988 worden de treinstellen 1204 + 1208 gebruikt voor ontroestingsritten op de nieuwe Flevolijn tussen Almere Buiten en Lelystad. Het zijn hiermee de eerste elektrische treinen op dit traject.

De dienstregeling 1988/1989 begint op 28 mei 1988. Er zijn diensten voor de


Onderhoud

De treinstellen komen bij hun aflevering in onderhoud Leidschendam.


Inzet per dienstregelingjaar

De inzet per dienstregelingjaar in de serie en eventuele bijzonderheden:



Revisie

De eerste serie grote revisies (vanaf 1964 uitgevoerd) werden bij de stellen uitgevoerd in de NMBS werkplaats te Mechelen. De overige revisies vonden in Haarlem plaats.

In januari 1973 begint de tweede ronde grote revisies aan het materieel. Hierbij worden diverse wijzigingen doorgevoerd bij het materieel. Zo wordt het materieel voorzien van een omroep installatie. De coupé voor de marechaussee in het ABKk rijtuig wordt omgebouwd tot een coupé eerste klas. Ook wordt de keuken gemoderniseerd. In het BDk rijtuig vervalt een van de twee toiletten om het balkon te vergroten. Op het dak worden extra dakleidingen aangelegd ten behoeve van de centrale deursluiting, die in Nederland in gebruik wordt genomen. Op de neuzen werd tegelijkertijd het derde frontsein geplaatst, zodat de treinstellen een A- frontsein konden tonen. De twee lampen boven de cabineramen konden dan alleen rood licht laten zien. De emaillen klasseborden werden vervangen door bordjes die gemaakt zijn van eenvoudiger materiaal.

Bij de laatste revisiebeurt die vanaf 1981 werd uitgevoerd, werd de keuken uitgebouwd en vervangen door twee coupés tweede klas. Deze coupés zijn afkomstig van de eindcoupés uit de Bk rijtuigen van afgevoerde treinstellen Materieel’46.


Bijzondere uitvoeringen

  • De treinstellen 1201 en 1202 zijn bij hun aflevering voorzien van de letters B en NS in de zandgele bies. Voor de officiële indienststellingsdatum zijn deze letters weer verwijderd en is de bies geheel doorlopend geschilderd.


Wijzigingen

  • In de eerste helft van de jaren ’60 zijn de treinstellen voorzien van een gele streep voor de eerste klas.
  • Nadat in 19 de douane controle is afgeschaft tussen Nederland en België, is de betreffende coupé als eerste klas coupé gebruikt. Tijdens de revisie in 1973 - 1974 werd deze coupé verbouwd tot eerste klas coupé.
  • Vanaf 1971 zijn de treinstellen voorzien van een derde frontsein op de neus. Hiermee kan een A-frontsein worden getoond. Het wisselen van gekleurde glaasjes boven de ruiten kwam hiermee te vervallen. Deze toonden vanaf dat moment alleen nog maar rood.
  • Vanaf augustus 1971 zijn de treinstellen voorzien van sterilisators in de keuken. Dit is in navolging op de ElD4 treinstellen Materieel'46.
  • Vanaf de revisiebeurten die vanaf 1973 werden gegeven werd de crèmekleurige band op de zijwand vervangen door een gele band. Ook de lampringen veranderden van kleur. Deze werden nu ook geel in plaats van blauw. De emaillen klasse borden werden verwijderd en vervangen door eenvoudiger bordjes.
  • In 1979 werden de keukens in de treinstellen gesloten. Vanaf de H2 revisie die in 1981 en 1982 werd uitgevoerd, werd de gesloten keuken vervangen door twee coupés tweede klas. De banken zijn afkomstig van afgevoerde treinstellen Materieel’46.


Vernummeringen

De treinstellen zijn niet vernummerd.


Schadegevallen

  • Op 1962 raakt het treinstel 1206 in brand.
  • Op 25 januari 1969 is de 1205 betrokken bij een botsing met een vrachtwagen te Kalmthout in België. Als gevolg van deze botsing vat het treinstel vlam en hierdoor brand het rijtuig BDk uit. Het treinstel wordt op 27 januari 1969 naar de Haarlemse werkplaats gesleept. Vanwege de grote hoeveelheid werk in de werkplaats, wordt het herstelwerk uitbesteedt aan de werkplaats van de NMBS in Mechelen. Het treinstel wordt op 1 maart 1969 naar deze werkplaats gesleept. Tussen Haarlem en Roosendaal wordt het treinstel gesleept door de ElD4 696. Tussen Roosendaal en Mechelen wordt een ander ElD2 treinstel Materieel'57 gebruikt. Op wordt het treinstel afgeleverd.
  • Op 1971 liep de 1208 brandschade op in het BDk rijtuig. Het treinstel was onderweg als trein van naar . Het treinstel werd op 18 januari 1971 naar Haarlem gebracht voor herstel. Op maart 1971 werd het treinstel afgeleverd.
  • Op 1978 breekt er brand uit in de keuken van treinstel 1206. Bij het herstel van de schade wordt de keuken verbouwd tot twee coupés tweede klas.
  • Op 24 november 1978 botst de ElD2 220 901 tussen Lage Zwaluwe en Zevenbergen op een bietenwagen. Het treinstel is onderweg als trein 119 van Amsterdam naar Brussel. Op 29 november 1978 komt het treinstel aan in Haarlem voor herstel. Op 16 december 1978 wordt het treinstel afgeleverd.
  • Op 1979 breekt er brand uit in treinstel 1206. Het treinstel staat op dat moment in het station van Antwerpen. De keukenafdeling en de twee naastgelegen coupés lopen ernstige schade op. Het treinstel word op 5 januari 1979 binnen genomen in de Haarlemse werkplaats. Hier wordt de schade hersteld en het treinstel in revisie genomen. Bij deze revisie wordt de keukenafdeling verbouwd tot twee coupés tweede klas niet roken. Voor deze verbouwing worden de banken uit de afgevoerde ElD2 264 gebruikt. Op 19 april 1979 wordt het treinstel afgeleverd.
  • Op 30 september 1979 ontspoort de 1202. Het treinstel is onderweg als trein van naar . Ter hoogte van Haarlem breekt een as van het draaistel onder het rijtuig. Als gevolg van de breuk ontspoort het treinstel.
  • Op 4 maart 1980 wordt het treinstel ontdaan van zijn interieur door voetbalsupporters van . Zij zijn onderweg naar Brussel voor de wedstrijd . Het treinstel komt te tot stilstand.
  • Op 12 december 1980 botst de ElD2 220 901 ter hoogte van Rijswijk met een auto met aanhanger. Het treinstel is onderweg als trein van naar. Het rijtuig raakt beschadigd en het treinstel arriveert op 13 december 1980 in Haarlem voor herstel. Op 6 maart 1981 wordt het treinstel afgeleverd. na herstel.
  • Op 4 december 1983 breekt er brand uit in treinstel 1206. Het treinstel staat op dat moment in het station van Antwerpen.
  • Op 28 juli 1986 breekt er brand uit in de vouwbalg van treinstel 1206. Het treinstel is samen met treinstel 1205 onderweg als trein 164 van Amsterdam naar Brussel. Tussen Hoofddorp en Nieuw Vennep komt de trein tot stilstand. Door de brandweer werd de brand geblust en op 31 juli 1986 wordt het treinstel naar de Haarlemse werkplaats overgebracht, waar het ter zijde werd gesteld. Het treinstel wordt niet meer hersteld vanwege de aanstaande vervanging van het materieel door nieuw materieel. Op 1 september 1986 wordt het treinstel naar de Amsterdamse werkplaats Zaanstraat gesleept, waar het zal dienen als pluktreinstel voor de overige treinstellen. In januari 1990 wordt het treinstel gesloopt.
  • Op 11 augustus 1986 strandt treinstel 1207 vlak voor Amsterdam Centraal. Het treinstel wordt getroffen door brand in het elektrische gedeelte. Op 12 augustus 1986 wordt het treinstel naar Haarlem gesleept. Op 5 november 1986 is het treinstel na herstel afgeleverd.
  • Op 25 november 1989 wordt er brand gesticht in treinstel 1205. Het afgevoerde treinstel staat sinds enkele maanden op de Rietlanden na zijn afvoer. Het ABKk rijtuig zakt door de felle brand door tot net boven de spoorstaven. Het treinstel is hierdoor nog nauwelijks vervoerbaar.


Bakwisselingen

Nummer Bk ABDk Datum bakwisseling Reden voor wisseling
Permanente bakwisselingen
12


Afvoer

Zowel de NS als de NMBS hebben plannen met de treinstellen na hun afvoer. De NS wil de Belgische tractieinstallatie vervangen door de tractie installatie van afgevoerde treinstellen Materieel’46. De NMBS wil de treinstellen in gaan zetten als posttreinen. Beide plannen komen echter niet van de grond, zodat voor de treinstellen niets anders rest dan sloop. Het eerste treinstel dat wordt afgevoerd, is de 1206. Op 28 juli 1986 loopt het treinstel brandschade op en wordt op 31 juli 1986 afgevoerd.

Op 26 februari 1987 gaan de 1201 en 1205 uit dienst. Op 1 maart 1987 worden de treinstellen officieel afgevoerd. De NMBS stelt op 22 september 1987 de treinstellen 220 901 en 220 902 ter zijde in de werkplaats van Mechelen.

Per januari 1988 rijden de treinstellen voor het laatst. Met ingang van 17 januari 1988 worden de nog laatste treinstellen ( 1202 - 1204, 1207, 1208) van de NS ter zijde gesteld. De laatste twee treinstellen van de NMBS, 220 903 en 220 904, worden op 15 januari 1988 terzijde gesteld.

De treinstellen worden na hun afvoer verzameld op . Voor onttakeling worden de treinstellen naar de Roosendaalse werkplaats overgebracht. Na de onttakeling worden de treinstellen naar de Watergraafsmeer overgebracht.

Op 17 februari 1989 worden de treinstellen 1201 - 1203, 1205, 1206 en 1208 vanuit de Watergraafsmeer naar de Rietlanden overgebracht in afwachting van sloop. Zij staan hier minder in het zicht van passerende reizigers en automobilisten.

Na de afvoer van stel 1205 werd de kop van de ABKk afgezaagd en geheel geel geschilderd. De kop werd geplaatst bij het bovengrondse station Rotterdam Blaak.


Sloop

Op 22 november 1989 zijn van de treinstellen 1206 en 1205 de luiken onder de rijtuigbak afgebrand, evenals enkele andere los zittende delen. Hiermee kwamen de treinstellen weer binnen profiel. Diesellocomotief 2203 sleept in de avonduren het treinstel 1206 van de Rietlanden naar de Haarlemse werkplaats. Hier wordt het treinstel ontdaan van het nog aanwezige asbest. De treinstellen 1201 - 1203 en 1208 werden op 27 november 1989 door het personeel van de firma Cord uit Roosendaal behandeld voor het loszittende asbest. Zij zijn daarmee ook weer binnen het profiel van de vrije ruimte gebracht. Alleen de 1205 is niet behandeld, omdat het treinstel zwaar beschadigd is geraakt bij de brand die twee dagen eerder in het treinstel woedde. Treinstel 1201 is in de nacht van 8 op 9 december 1989 naar de werkplaats van Haarlem gesleept om ontdaan te worden van asbest. Treinstel 1206 werd diezelfde nacht meegenomen naar de Westhaven, samen met het Bk rijtuig van de Materieel’54 ElD2 349.

Na het verwijderen van de asbesthoudende verwarmingskoffers, werd op 15 januari 1990 het uitgebrande en doorgezakte rijtuig ABKk 1205 in stukken gezaagd. De kop tot aan het eerste balkon alsmede het bijhorende draaistel werd hierbij behouden. Dit deel zal gebruikt gaan worden als monument bij het station Rotterdam Blaak. Op 16 januari 1990 zijn de treinstellen 1208 + 1203 door diesellocomotief 2203 van de Watergraafsmeer naar Haarlem overgebracht voor hun asbestbehandeling. Op de terugweg naar Amsterdam nam de locomotief de 1201 + BDk 1205 mee naar de Westhaven. De 1202 werd als laatste door diesellocomotief 2214 op 5 februari 1990 van de Rietlanden naar Haarlem gesleept. Terug naar de Westhaven nam de locomotief de treinstellen 1208 + 1203 mee.


In de nacht van 15 op 16 juni 1990 is als laatste treinstel de 1207 van de Haarlemse werkplaats naar de Westhaven overgebracht. Op 18 juni 1990 haalt het locomotiefje van sloper Hollandia/Koek het treinstel op van het basisemplacement en brengt het treinstel naar het sloopterrein. Hier bleef het treinstel enkele weken onaangeroerd staan.

De Belgische treinstellen 220 901, 220 903 en 220 904 zijn gesloopt in het Franse Baroncourt. Zij werden op 21 juli 1990 overgebracht naar Frankrijk. Zij worden gesleept door


Museummaterieel

Van de 12 gebouwde treinstellen, is er een treinstel bewaard gebleven. Het gaat om de Belgische 220 902. Deze is door de NMBS bewaard gebleven.

  • NMBS

Het treinstel heeft na zijn afvoer door bij de NMBS jarenlang in de museumbewaarplaats in Leuven gestaan. Het treinstel heeft zowel in de buitenlucht als binnen in de loodsen gestaan. Het treinstel staat daar in afwachting van de bouw van een nieuw museum in Brussel. In 201 blijkt dat het treinstel geen rol zal gaan spelen in het nieuwe museum. Daarnaast blijkt dat de loods waar in het treinstel staat, plaats te moeten maken. Ook het overige materieel dat hier in de loop der jaren is verzameld, moet plaats maken. Niet al het materieel kan mee verhuizen naar het nieuwe museum in Schaarbeek. In juni 2013 wordt bekend dat het treinstel naar Nederland zal gaan, waar het toegevoegd zal worden aan de Stichting Hondekop.


  • Stichting Hondekop

Op 14 juni 2013 wordt bekend dat treinstel NMBS 220 902 overgaat van de NMBS naar de Stichting Hondekop. Het wordt het tweede treinstel van de stichting naast de 766. Op 9 juli 2015 maakt de stichting bekend dat het treinstel op korte termijn overgebracht gaan worden van België naar Nederland.


Afleverdata

Afleverdata treinstellen NS

Stelnummer Afleverdatum In dienst In revisie (H2) Uit revisie (H2) In revisie (H2) Uit revisie (H2) In revisie (H3) Uit revisie (H3) In revisie (H2) Uit revisie (H2) In revisie (H3) Uit revisie (H3) In revisie (tussen) Uit revisie (tussen) In revisie (H2) Uit revisie (H2) Ter zijde Sloop(rit)
1201 2 juli 1957 29 september 1957 1 september 1959 19 september 1959 15 november 1961 24 november 1961 15 juni 1964 6 augustus 1964 14 maart 1968 17 mei 1968 4 april 1973 29 juni 1973 18 september 1978 9 oktober 1978 19 januari 1981 20 maart 1981 1 maart 1987 1 maart 1990
1202 10 juli 1957 29 september 1957 27 juni 1959 10 juli 1959 15 januari 1962 30 januari 1962 7 augustus 1964 25 september 1964 30 september 1968 15 november 1968 5 december 1973 5 maart 1974 14 augustus 1978 7 september 1978 3 december 1981 16 februari 1982 17 januari 1988 8 mei 1990
1203 juli 1957 29 september 1957 1964 maart 1968 15 januari 1973 27 april 1973 3 april 1978 27 april 1978 6 mei 1981 21 mei 1981 17 januari 1988 6 april 1990
1204 23 juli 1957 29 september 1957 9 mei 1959 2 juni 1959 25 september 1961 4 oktober 1961 2 april 1964 15 juni 1964 n.v.t. n.v.t. 14 juni 1973 28 september 1973 10 mei 1978 8 juni 1978 22 juni 1981 4 september 1981 17 januari 1988 8 juni 1988
1205 september 1957 29 september 1957 4 november 1965 17 augustus 1970 8 oktober 1970 27 april 1973 11 oktober 1979 6 november 1979 9 juli 1982 24 september 1982 1 maart 1987 ABk: 15 januari 1990; BDk: 6 april 1990
1206 september 1957 29 september 1957 januari 1965 september 1968 24 september 1973 13 december 1973 13 november 1978 5 december 1978 19 september 1980 6 november 1980 31 juli 1986 januari 1990
1207 september 1957 29 september 1957 februari 1965 september 1970 2 mei 1974 31 juli 1974 25 oktober 1978 4 mei 1982 12 juli 1982 17 januari 1988 augustus 1990
1208 september 1957 29 september 1957 april 1965 november 1969 19 december 1969 12 februari 1974 20 mei 1974 23 oktober 1978 14 november 1978 22 februari 1982 29 april 1982 17 januari 1988 ABk: 17 april 1990; BDk: 12 april 1990

Afleverdata treinstellen NMBS

Stelnummer Afleverdatum In dienst In revisie (H2) Uit revisie (H2) In revisie (H2) Uit revisie (H2) In revisie (H3) Uit revisie (H3) In revisie (H2) Uit revisie (H2) In revisie (H3) Uit revisie (H3) In revisie (tussen) Uit revisie (tussen) In revisie (H2) Uit revisie (H2) Ter zijde Sloop(rit)
220 901 augustus 1957 29 september 1957 september 1965 10 januari 1970 20 februari 1970 15 juli 1974 11 oktober 1974 13 augustus 1981 18 december 1981 22 september 1987 21 juli 1990
220 902 augustus 1957 29 september 1957 29 december 1965 8 juli 1970 14 augustus 1970 29 juli 1975 7 november 1975 3 augustus 1979 12 september 1979 8 oktober 1982 31 december 1982 22 september 1987 n.v.t. (stichting Mat'54)
220 903 augustus 1957 29 september 1957 1 juni 1965 10 november 1970 23 december 1970 4 december 1974 24 maart 1975 10 juli 1979 3 augustus 1979 22 december 1982 10 maart 1983 15 januari 1988 21 juli 1990
220 904 augustus 1957 29 september 1957 16 juli 1965 13 januari 1971 26 februari 1971 25 februari 1975 23 juli 1975 18 februari 1979 3 april 1979 24 februari 1981 13 mei 1981 15 januari 1988 21 juli 1990