Mat'40 - Treinstellen Materieel 1940

Uit Somda RailWiki
Versie door Taigagaai (overleg | bijdragen) op 9 nov 2017 om 14:56 (Inzet in 1971/1972)
Naar navigatie springenNaar zoeken springen

In december 1939 plaatst de NS de bestelling voor 25 vijfwagenstellen en 15 tweewagenstellen voor de dienst tussen Amersfoort en Amsterdam. Dit in aanvulling op het Materieel'36. De nieuwe treinstellen zijn voorzien van een grote bagageruimte voor het vervoer van fietsen op de Gooilijnen. De bestelling was onderdeel van de verdere elektrificatie van het Middennet.

Geschiedenis

Aan het eind van de jaren ’30 wordt de lijn tussen Amsterdam en Amersfoort geëlektrificeerd. Voor deze lijn werden 40 treinstellen besteld. Deze waren tevens bedoeld om op het Middennet dienst te doen, waar ook de treinstellen Materieel’36 reden.

Als eerste werden 25 vijfwagenstellen gebouwd. Zij worden allemaal compleet vanaf 1942 in dienst gesteld. Door Beijnes worden de CDk, Coo en Co geleverd. Werkspoor Amsterdam bouwt het ABk en Cr rijtuig. De ElD5 801 is bij Werkspoor samengesteld. De overige treinstellen zijn in de werkplaats Leidschendam-Voorburg samengesteld. Hiertoe werden de rijtuigbakken uit Haarlem en Utrecht naar Leidschendam overgebracht. Nadat de vijfwagenstellen geleverd zijn, begint Werkspoor aan de bouw van de tweewagenstellen. Door gebrek aan materialen worden de meeste treinstellen pas in de zomer van 1944 afgeleverd. Door het uitbreken van de spoorwegstaking op 17 september 1944 worden de ElD2 313 en ElD2 314 niet meer in dienst genomen. De ElD2 315 is op dat moment zelfs nog in aanbouw. In de zomer van 1946 komt het treinstel pas in dienst.


Van 15 juni 1950 tot en met 31 augustus 1950 werd de havententoonstelling 'Rotterdam Ahoy!' gehouden. Hierbij leverde de NS divers materieel, waaronder vele goederenwagons. Hierbij werd ook het door de oorlog beschadigde rijtuig CDk 305 tentoon gesteld. Het rijtuig was nog in afwachting van herstel van de schade. Eind 1952 wordt het treinstel pas afgeleverd na herstel.


Technische gegevens

In afwijking tot de treinstellen van Materieel’35 en Materieel’36 hebben de nieuwe treinstellen andere draaistellen. Ook zijn deze draaistellen bij de vijfwagenstellen voorzien van magneetremmen. Bij de tweewagenstellen is een andere tractie installatie ingebouwd. Dit is een variant op de gebruikte tractie installatie van het Materieel’36 en werd geleverd door Smit Slikkerveer. Deze gaf in het begin nogal wat storingen, zodat de treinstellen vooral rondom de werkplaats van Leidschendam werd ingezet.

In de cabines waren grotere voorruiten geplaatst. Op deze manier konden de reizigers in de tweede klas over de schouder van de machinist meekijken.

ElD2

De tweedelige treinstellen hebben een lengte van 49,68 meter en een gewicht van 101 ton. Het treinstel is voorzien van 4 tractiemotoren van Smit Slikkerveer, type . Elke motor heeft een vermogen van 198,5 kW (270 pk). In totaal heeft een treinstel de beschikking over een vermogen van 794 kW (1.080 pk). Het treinstel is ontworpen voor een snelheid van 140 kilometer per uur. De normale dienstsnelheid is begrensd op 125 kilometer per uur. Het treinstel beschikt over 48 zitplaatsen tweede klas en 80 zitplaatsen derde klas. De aanduiding voor de treinstellen is ElD2. De bakcode nummers voor de treinstellen waren als volgt: De CDk had het begin nummer 316 en de BCk 317. De treinstellen krijgen de nummers 301 - 315.

ElD5

De vijfdelige treinstellen hebben een lengte van 110,93 meter en een gewicht van 214 ton. De rijtuigbakken waren echter niet allemaal even lang. Het ABk rijtuig heeft een lengte van 24.62 meter. Het Cr rijtuig heeft een lengte van 23,44 meter. Het Co rijtuig heeft een lengte van 20,39 meter. Het Coo rijtuig is het kleinst en heeft een lengte van 17,72 meter. Het CDk rijtuig heeft een lengte van 21,98 meter. Het treinstel is voorzien van 8 tractiemotoren van Heemaf, type . Elke motor heeft een vermogen van 198,5 kW (270 pk). In totaal heeft een treinstel de beschikking over een vermogen van 1.588 kW (2.160 pk). De motoren bevinden zich in de draaistellen onder de cabines en onder de Co en Cr, bij de reservestroomafnemer. Het treinstel beschikt over drie motorgeneratoren voor het opwekken voor het laagspanningsnet. Het treinstel is ontworpen voor een snelheid van 140 kilometer per uur. Tijdens de bouw werd er rekening gehouden met een maximumsnelheid van 160 kilometer per uur. De normale dienstsnelheid is begrensd op 125 kilometer per uur. Het treinstel beschikt over 24 zitplaatsen eerste klas, 28 zitplaatsen tweede klas en 256 zitplaatsen derde klas. De aanduiding voor de treinstellen is ElD5. De bakcode nummers voor de treinstellen waren als volgt: De ABk heeft nummer 315, de Cr heeft nummer 314, de Co heeft nummer 313, de Coo heeft nummer 312 en de CDk heeft als nummer 311. De treinstellen krijgen de nummers 801 - 825.


Uitvoering

De rijtuigen waren volledig elektrisch gelast. De bekleding van de rijtuigbak bestaat uit 2,5 millimeter dik plaatstaal. Deze bekleding is aangebracht rondom het bakgeraamte, waaruit de rijtuigbak is opgebouwd. De kopvorm en uitvoering van de treinstellen waren verder ontwikkeld ten opzichte van hun voorgangers. De cabine was ook vergroot ten opzichte van hun voorgangers. Ook waren de cabineruiten groter, zodat de machinist een beter zicht naar buiten heeft. Aan de buiten zijde werden de treinstellen voorzien van metalen koersborden. Hierop werd informatie over de bestemming gegeven. Deze borden waren wit met zwarte opschriften.

Naast de schijfremmen waren de vijfdelige treinstellen voorzien van elektrische railremmen om zo het remvermogen te verhogen. Dit vereiste een aanpassing aan de draaistellen. De railremmen waren opgehangen aan de wieghangers, waarbij de onderwieg was kom te vervallen. De aspotten waren afgeveerd met schroefveren. Bij hogere snelheden zorgde dit voor een onrustige loop. Aan de onderzijde van de rijtuigbakken zijn alle apparaatkasten geplaatst, zoals dat ook bij het oudere materieel was gebeurd. Deze apparaatkasten zijn achter schortplaten weggewerkt. Om te voorkomen dat er een te hoge stroom door het treinstel komt te lopen, is op het dak een smeltveiligheid van 1.000 Ampère geplaatst

De besturing van het treinstel geschiedde elektro-pneumatisch door middel van een volgordewals. Het maken en verbreken van de stroomkringen verliep via weerstanden met behulp van hoogspanningsrelais. Deze werden aangestuurd door de stuurstroom, afkomstig van het laagspanningscircuit. Deze werd opgewekt met behulp van een motorgenerator. Deze is van het type , geleverd door . Deze tractiestroom regeling is een ontwerp van Vickers, welke later door de NS en Heemaf is verbeterd en toegepast tot aan Plan V. Deze regeling wordt aangestuurd door een volgordewals. Deze wals neemt een zekere stand in, afhankelijk van de ingestelde rijstand van de rijcontroller. Hierdoor werd de rijwals bediend, welke op elektro-pneumatische wijze de rijschakelaars bediend. De rijweerstanden werden op deze manier geopend en gesloten. Door het afschakelen van deze weerstanden gaat er een grotere stroom naar de motoren lopen, waardoor de snelheid toeneemt. De volgordewals kent vier rijstanden. De eerste is de R van rangeerstand. Hierbij worden de tractiemotoren via de lijnschakelaars ingeschakeld en blijven de weerstanden voorgeschakeld. De tweede rijstand is de S van seriestand. Hierbij staan alle tractiemotoren in serie en worden de weerstanden afgeschakeld. Elke motor krijgt hier een spanning van 375 Volt. De derde rijstand is de parallelstand. De motoren worden per twee parallel geschakeld en krijgen zo hun maximale spanning van 750 Volt na het afschakelen van de weerstanden. Als vierde rijstand is er een zwakveldstand. De motoren blijven parallel geschakeld, maar de weerstand van het motorveld wordt verkleind door de parellelschakeling van een weerstand. Door de elektrische en pneumatische verbindingen in de Scharfenbergkoppelingen kon het in treinschakeling rijden met Materieel'35, Materieel'36, Materieel'46, Materieel'54, en Materieel'57. De maximale gekoppelde lengte bedraagt hierbij 14 rijtuigbakken.

De treinstellen waren bij hun aflevering donkergroen geschilderd. Het dak en de schortplaten waren donkergrijs. Op deze manier vallen de treinstellen vanuit de lucht minder snel op. Bij de overgang tussen het groen en donkergrijs was een rode bies geschilderd. De bies aan de onderzijde was dikker dan aan de bovenzijde. Op de koppen was deze bies als brede band uitgevoerd. De raamlijsten waren van grijs geschilderd staal in plaats van verchroomd brons gemaakt. Door de oorlog was er schaarste aan materialen. Van de Duitsers mochten materialen zoals koper, brons en messing niet gebruikt worden. Zij gebruikten deze materialen voor hun eigen oorlogsindustrie. Bij de revisies die in de jaren '50 werden uitgevoerd, werden de treinstellen in een lichtere kleur groen geschilderd. Enkele treinstellen kregen hierbij ook het vooroorlogse aluminiumkleurige dak en schortplaten. De overige treinstellen behielden hun donkergrijze dak en schortplaten. Vanaf 1957 krijgen de treinstellen een gele streep op het Ak en ABk rijtuig om de eerste klas aan te geven. Vanaf 1959 kregen de 803, 804 en 806 een gele proefsnor aangemeten. Zij behielden echter hun rode biezen op de zijwanden. Vanaf 1960 krijgen de overige treinstellen de bekende vijfharige snor en gele biezen op de zijwanden. De 811, 812 en 813 zijn de uitzonderingen. Zij blijven tot aan hun afvoer in de oude donkergroene kleur rijden met rode biezen. Bij de klasse aanpassing in 1956 werden de klassenborden ook gewijzigd.


ElD2

Een tweewagenstel bestaat uit twee rijtuigen, de BCk en CDk. Ieder rijtuig heeft twee draaistellen. De asindeling van het treinstel is Bo’2’+ 2’Bo’.

BCk

Het BCk rijtuig bevat een volledige elektrische installatie. In het draaistel onder de cabine bevinden zich de tractie motoren. Vanaf de cabine zijn er drie open afdelingen tweede klas met elk 16 zitplaatsen. In de afdeling direct achter de cabine zijn alle zitplaatsen in de rijrichting geplaatst, zodat men zicht had op de spoorbaan. Deze afdeling was ook ingericht voor niet roken. In de andere twee afdelingen was roken wel toegestaan. In het midden van het rijtuig is een balkon opgenomen, waarin ook twee toiletten zijn geplaatst. De spoelwatertanks zijn in de bodemframes geplaatst. Bij het oudere materieel zijn deze tanks op of in het dak geplaatst. Vanaf het balkon tot aan de bakovergang is er een grote, open afdeling met 32 zitplaatsen derde klas. Voor de bakovergang bevindt zich een klein balkon.

CDk

Het CDk rijtuig bevat een volledige elektrische installatie. In het draaistel onder de cabine bevinden zich de tractie motoren. Vanaf de cabine is een grote bagageafdeling van bijna 10 meter lengte. Het draagvermogen bedraagt ton. De NS verwachtte veel vervoer van fietsen op de Gooilijn, daarom werd er gekozen voor een grote bagage afdeling. Deze bagage afdeling is voorzien van vier roldeuren. Op de roldeuren bij het midden balkon was in het wit ‘NEDERLAND’ te lezen. Dit was slechts een korte periode op de deuren geschilderd. In de bagageruimte is eveneens een zinken bak geplaatst voor het vervoer van vis. In het midden van het rijtuig is aan de zijde van de bagage afdeling een toilet en een ruimte voor de conducteur geplaatst. In het balkon zijn smalle deuren geplaatst om in de trein te komen. In het rijtuig is verder een open afdeling derde klasse met 48 zitplaatsen. Bij de bakovergang is eveneens een klein balkon geplaatst.


ElD5

Een vijfwagenstel bestaat uit vijf rijtuigen, de ABk, Cr, Co, Coo en CDk. De rijtuigen CDk, Coo en Co staan op vier draaistellen, waarbij de Coo aan weerszijden het draaistel deelt met de CDk en Co. De Cr en ABk hebben ieder twee draaistellen. De asindeling van het treinstel is Bo’2’+ 2 ‘Bo’ + Bo’2’2’Bo’.

ABk

Het ABk rijtuig bevat een volledige elektrische installatie. In het draaistel onder de cabine bevinden zich de tractie motoren. Achter de cabine bevindt zich de eerste klasse. 20 zitplaatsen zijn in de rijrichting geplaatst, zodat reizigers over de schouders van de machinist mee kunnen kijken. Achter de deze afdeling bevindt zich een coupé eerste klas met 12 zitplaatsen. In het midden is een groot balkon. Aan de andere zijde van de eerste klas bevindt zich de tweede klas. Er zijn vijf coupés aan een zijgang met 28 zitplaatsen. Bij de bakovergang is een klein balkon.

Cr

Het Cr rijtuig heeft twee eigen draaistellen, waarvan het draaistel aan de zijde van de Co twee tractiemotoren heeft. Aan de zijde van het ABk rijtuig bevindt zich een open afdeling derde klas niet roken met 24 zitplaatsen met middengang. Deze komt uit in een balkon met twee toiletten. Aan de andere zijde van dit balkon is een open afdeling derde klas niet roken met 16 zitplaatsen. Deze grenst aan een restauratie afdeling met 32 zitplaatsen. Tussen de banken zijn tafels geplaatst. Een klein balkon scheidt de restauratie afdeling met de keuken. In de keuken is een fornuis met oven, koelkast, koffieketel en een warm water apparaat geplaatst. Deze keukens worden gevoed met 100 Volt van een motorgenerator, welke speciaal voor de keuken is geplaatst. Bij de keuken is tevens een toilet en dienstruimte geplaatst.

Co

De Co heeft een eigen draaistel, welke voorzien is van tractiemotoren. Aan de andere zijde rust het draaistel op een gemeenschappelijk draaistel met het Coo rijtuig. Het Co rijtuig heeft 2 grote open afdelingen derde klas. Aan de zijde van de Cr bevinden zich 48 zitplaatsen roken. In het midden is een balkon en aan de zijde van de Coo zijn 40 zitplaatsen niet roken. Op het dak boven de niet roken afdeling is de reserve pantograaf geplaatst.

Coo

De Coo heeft aan de zijde met de Co een balkon en twee toiletten. Aangrenzend is een grote, open afdeling derde klas met 48 zitplaatsen. Een groot balkon scheidt deze afdeling met een kleinere open afdeling derde klas met 16 zitplaatsen. Het Coo rust aan beide zijden op een gemeenschappelijk draaistel.

CDk

Het CDk rijtuig bevat een volledige elektrische installatie. In het draaistel onder de cabine bevinden zich de tractie motoren. Achter de cabine bevindt zich een bagageruimte van 7 meter en een draagvermogen van 3 ton. In de bagageruimte bevinden zich een dienstruimte en een postafdeling. In de bagageruimte is eveneens een zinken bak geplaatst voor het vervoer van vis. Deze ruimten komen uit op een midden balkon. Deze geeft toegang tot een grote, open afdeling derde klas met 48 zitplaatsen. Bij de bakovergang is een klein balkon. Aan deze zijde rust het rijtuig op het draaistel dat gedeeld wordt met het Coo rijtuig.


Inzet

De afgeleverde vijfwagenstellen, die voor het uitbreken van de oorlog waren afgeleverd, werden meteen ingezet op de Oude Lijn tussen Amsterdam en Dordrecht via Den Haag Hollands Spoor en Rotterdam Delftsche Poort. Zij werden versterkt met tweewagenstellen Materieel’35 en Materieel’36. Ook reden zij afgewisseld met de vierwagenstellen Materieel’36 op het Middennet. De tweewagenstellen ElD2 301 - ElD2 312 worden gedurende de oorlog in dienst gesteld. De andere drie stellen zijn nog niet afgeleverd. Door de schaarste aan materialen worden alleen de ElD2 301, ElD2 302 en ElD2 310 van tractiemotoren voorzien. De ElD2 303 - ElD2 309, ElD2 311 en ElD2 312 rijden motorloos mee met andere treinstellen. Om aan te geven dat de treinstellen niet op eigen gelegenheid kunnen rijden, zijn de ruiten van de cabines aan de binnenkant wit geschilderd. Hierdoor kregen de treinstellen de bijnaam ‘zweefvliegtuigen’. De treinstellen waren ook vooral bedoeld om te gebruiken als versterking voor de ElD5 treinstellen. Door de regelmatige problemen met de tractie installatie verbleven de treinstellen in de buurt van de werkplaats in Leidschendam. De inzet bleef dan beperkt tot de Hofpleinlijn. Door modificaties aan de installatie lukte het om deze betrouwbaarder te krijgen. Hierdoor kon hun werkterrein uitgebreid worden.

De vijfwagenstellen werden na de oorlog snel hersteld en weer in dienst gesteld op de Oude Lijn, de lijn naar Hoek van Holland, in Noord Holland en op het Middennet. Na de oorlog waren er slechts vier tweewagenstellen beschikbaar, de ElD2 302, ElD2 308, ElD2 311 en ElD2 315. De nadruk op de herstellingen van dit materieel lag bij de vijfwagenstellen. Deze situatie duurde tot 1952. Vanaf dat jaar kwamen er meer tweewagenstellen beschikbaar.

Aan het eind van de jaren '40 rijden de ElD5 treinstellen vooral tussen Rotterdam Delftsche Poort en Hoek van Holland, de Oude Lijn en tussen Amsterdam en Zandvoort. Op de Oude Lijn tussen Dordrecht en Amsterdam rijden twee treinstellen zelfs gekoppeld. Een van deze treinstellen rijdt 's avonds nog naar Uitgeest en Haarlem vanuit Amsterdam. Op zaterdag rijdt een treinstel tussen Rotterdam Maas en Amersfoort. Op zondag staan vier treinstellen als reserve. Drie staan in Amsterdam en 1 in Rotterdam. Tevens doet een treinstel dienst voor de nachtbootexpress. Deze bestaat naast een ElD5 ook uit een Pec en een ElD2. Het tweewagenstel kan ook een treinstel Materieel'36 zijn. Overdag wordt het treinstel gebruikt om naar Uitgeest te rijden. De ElD2 treinstellen doen samen met de tweewagenstellen Materieel'36 dienst op de Hofpleinlijn (Rotterdam Hofplein - Den Haag Hollands Spoor/Scheveningen). Tevens doen zij dienst als versterkingstellen op de Oude Lijn.

De zomerdienstregeling van 1949 laat een aangepaste dienstregeling zien op het Middennet, samen met de dieseltreinen. Zo rijdt het ene uur een elektrische trein een trein vanaf Rotterdam Maas / Den Haag Staatsspoor via Utrecht en Arnhem naar Nijmegen. In Utrecht wordt een aansluiting geboden op de trein van Amsterdam Centraal naar Maastricht/Heerlen. Deze trein stopt onderweg te Amsterdam Muiderpoort, Amsterdam Amstel, Culemborg, Geldermalsen, Zaltbommel, 's-Hertogenbosch, Vught, Boxtel, Best, Eindhoven, Weert, Roermond, Sittard en [Geleen-Lutterade|Lutterade]]. Vanwege een tekort aan rijvaardig materieel zullen deze treinen ook stoppen te Geldrop en Heeze In Roermond ontstaat zo een overstap op de verbinding Venlo - Weert. Het andere uur rijdt deze trein vanuit Rotterdam/Den Haag tot Eindhoven en Weert en stopt onderweg te Geldrop en Heeze. In Utrecht is er een overstap mogelijk op de stoptrein van Amsterdam naar Arnhem. De sneltreinen naar Enschede gaan ook stoppen in Borne. De sneltreinen naar Leeuwarden gaan ook stoppen te Akkrum en Grouw-Irnsum. In 1951 werden de laatste drie herstelde treinstellen in dienst gesteld. Op 16 mei 1951 wordt de ElD5 811 gebruikt voor de openingsrit van de elektrificatie naar Enschede.



De dienstregeling 1964 zorgt er voor dat de ElD5 treinstellen samen met twee ElD4 treinstellen Materieel'54 worden ingezet op de Oude Lijn als spitstrein.


De dienstregeling 1966/1967 omvat voor de tweewagenstellen bijna alle diensten op de Hofpleinlijn. Zij hebben hier zo goed als het alleenrecht. De vijfwagenstellen rijden vooral in Noord Holland. In de serie 2200 rijdt een treinstel samen met een Materieel '36 ElD3 Amsterdam - IJmuiden/Alkmaar via Haarlem naar Santpoort. Hier wordt de trein gesplitst.

Met ingang van de zomerdienstregeling 1967 op 27 mei blijven de tweewagenstellen zo veel mogelijk rijden op de Hofpleinlijn. Af en toe 'verdwaalt' een treinstel en komt dan zo elders in het land terecht. De vijfwagenstellen verliezen hun diensten in Noord Holland aan het nieuwe materieel, met uitzondering van spitsdiensten naar Alkmaar. Er blijven nog acht diensten over op de Hoekse Lijn tussen Rotterdam en Hoek van Holland. Voor de andere acht treinstellen is er een inzet gepland tussen Leiden en Utrecht en tussen Utrecht en Arnhem. Enkele treinstellen worden nog ingezet in de treinen vanuit de Randstad naar het noorden en oosten. De treinstellen zijn ook aan te treffen tussen Amsterdam en Utrecht via Hilversum. Per 8 september 1967 wordt de bediende restauratie in de vijfwagenstellen gestaakt.

Op 26 mei 1968 gaat de dienstregeling 1968/1969 in. De tweewagenstellen rijden vrijwel allemaal op de Hofpleinlijn. Een enkeling wordt ingezet als versterkingstreinstel in de treinen van Rotterdam naar Groningen/Leeuwarden. Het tweewagenstel rijdt mee van Rotterdam naar Amersfoort. In het weekeinde rijdt sporadisch een treinstel op de Oude Lijn. De vijfwagenstellen worden alleen nog maar in de ochtend- en avondspits ingezet. Er worden zes diensten gereden op de Hoekse Lijn in de serie 5100, vier diensten zijn er in het Gooi (serie 3400) en drie op de Oude Lijn. Zij komen in deze diensten tot aan Venlo en Vlissingen. In het weekeinde komen de treinstellen in Enschede en Groningen.

De dienstregeling van 1969 geeft voor de tweewagenstellen geen veranderingen. De vijfwagenstellen blijven in grote aantallen aanwezig tussen Hoek van Holland en Rotterdam. De treinstellen raken hun diensten in het Gooi weer kwijt. Door de aanleg van ATB tussen Amsterdam en Amersfoort en het ontbreken daarvan in de treinstellen zorgt voor een ruil met Plan T. De oude treinstellen komen weer in Noord Holland te rijden. Hier worden weer bestemmingen als Alkmaar en Den Helder bereikt. In de spits komen de treinstellen zelfs in Zandvoort. In 1969 wordt 1 treinstel ingezet in de treinen 1233 en 1236 van Amsterdam via de Oude Lijn naar Eindhoven en terug naar Amsterdam. In het weekend en op feestdagen wordt tot Venlo doorgereden.

De dienstregeling 1969/1970 is voor het eerst een jaar geldig. Tot aan de winterdienstregeling van dat jaar veranderd er bijna niets voor de tweewagenstellen. Vanaf 1 juni 1970, het eind van de winterdienstregeling en begin van de dienstregeling 1970/1971, hebben de treinstellen geen eigen omloop meer. De treinstellen worden als reserve bestempeld en versterken treinen daar waar nodig is. De treinstellen worden officieel per 6 maart 1970 afgevoerd, maar de aanloop naar de nieuwe dienstregeling is de aanleiding om enkele treinstellen langer te gebruiken. De ElD2 307 rijdt zijn diensten tot 26 maart 1970, de ElD2 310 rijdt op 5 april 1970 zijn laatste trein, de ElD2 308 rijdt op 9 april 1970 zijn laatste trein. De ElD2 303 wordt als laatste ingezet als versterkingstreinstel tot 31 mei 1970. De ElD2 308 en ElD2 309 worden voor twee maanden als posttreinstel ingezet als vervanging van een mP tussen Utrecht en Venlo. Op 6 april 1970 rijdt de ElD2 309 zijn eerste dienst als posttreinstel. De al terzijde gestelde ElD2 308 valt tijdelijk in wanneer de ElD2 309 defect raakt op 15 april 1970. De ElD2 309 wordt in Leidschendam hersteld en komt op 21 april 1970 weer terug in dienst. De ElD2 308 gaat op deze dag naar Leidschendam. Op 2 mei 1970 rijdt de ElD2 309 mee in de gewone dienst voor het vervoer van stukgoederen. De vijfwagenstellen rijden als vanouds weer alle treinen op de Hoekse Lijn. Daarnaast worden ze ook ingezet op de Hofpleinlijn en tussen Amsterdam en IJmuiden via Haarlem. Op zondag rijdt een treinstel een dienst Roosendaal - Zwolle - Eindhoven - Zwolle - Roosendaal.

Met ingang van de dienstregeling 1970/1971 op 31 mei 1970 veranderde er veel voor de treinstellen. De Hoekse Lijn raken de treinstellen zo goed als kwijt. Er zijn nog maar drie treinstellen nodig voor deze lijn. Tussen Haarlem en Zandvoort rijdt 1 treinstel, drie treinstellen rijden op de Hofpleinlijn en Oude Lijn. Vijf treinstellen zijn nodig voor de Noord Hollandse omloop. Zij rijden hier vooral spitstreinen in de serie 4100. De overige twee treinstellen zijn reserve. In de zomer van 1970 worden de treinstellen veelvuldig ingezet in het strandvervoer vanuit Rotterdam naar Hoek van Holland en vanuit Amsterdam naar Zandvoort. Als gevolg van de aanvaring van de Hembrug in december 1970, worden twee treinstellen ElD5 ingezet voor pendelritten tussen Amsterdam en Zaandam tijdens de nooddienstregeling die in januari 1971 ingesteld is tussen beide plaatsen. Per 28 februari 1971 komt deze nooddienstregeling te vervallen.

Voor de dienstregeling 1971/1972 veranderd er in de zomeromloop weinig ten opzichte van voorgaand jaar. De eerste weken van deze dienstregeling wordt een treinstel ElD5 ingezet tussen Zwolle en Vlissingen in de series 4300 en 4600. In het strandvervoer worden alle treinstellen volop ingezet. In de winterdienst vanaf 25 september 1971 wordt het aantal diensten verminderd van 13 naar 7. Hun diensten worden overgenomen door Materieel'46. De vermindering zorgt voor een verschuiving van de inzet. Zij worden teruggetrokken van de Hoekse Lijn. Zes van de zeven diensten betreffen spitsdiensten in Noord Holland. Een van deze treinen, de 4114, eindigt op station Amsterdam Amstel. Het treinstel gaat na aankomst naar de werkplaats voor onderhoud. Op maandag komt het materieel voor de 4169 van de Watergraafsmeer. Als leeg materieel trein rijdt het als trein 57788 naar de Dijksgracht. Na kopmaken komt het treinstel aan te Amsterdam Amstel. De treinen 4167 en 4169 rijden beide met twee treinstellen. Het vijfde treinstel rijdt trein 2669. Het zesde treinstel is in de ochtend beschikbaar als reserve of voor onderhoud. In middag wordt er geruild met het treinstel dat afkomstig is van trein 4114. De zevende dienst is de stop/sneltrein Amsterdam - Utrecht - Arnhem - Zutphen (Treinen 717, 9016, 9031, 748, 759 en 780). Op vrijdag rijdt een treinstel trein 3495 van Amsterdam naar Rotterdam. In het weekend staat dit treinstel reserve voor de voetbaltreinen. Op maandag keert het treinstel als trein 4227 terug naar Amsterdam en Den Helder. Voor deze diensten worden de negen opgeknapte treinstellen gebruikt. De vijf niet opgeknapte treinstellen staan reserve in Amsterdam of in Rotterdam. Door de verlaging van het aantal diensten worden in oktober 1971 vier treinstellen, de ElD5 1804, ElD5 1807, ElD5 1814 en ElD5 1831, tijdelijk in Wormerveer gestald. In het eerste half jaar van 1972 worden diverse treinstellen afgevoerd. Hun plaats in de omloop wordt ingenomen door een aantal treinstellen ElD4 van het Materieel'46. Vanaf 21 april 1972 worden twee treinstellen vervangen door vier treinstellen Plan V. Vanaf dat moment resteren nog maar vier diensten. Er zijn twee diensten in Noord Holland, een op zondag (die rijdt van Amsterdam naar Nijmegen) en de laatste is het strandvervoer tussen Rotterdam en Hoek van Holland. Vanaf mei 1972 rijdt trein 4169 door naar Abcoude, waar de lege treinstellen worden opgesteld.

Dienstregeling 1972/1973 begint op 23 mei 1972. Dit is de laatste dienstregeling dat de treinstellen actief zijn. Er zijn nog maar drie treinstellen in dienst en zij hebben nog maar twee diensten. De eerste dienst is van maandag tot en met vrijdag. Een treinstel rijdt van Rotterdam via Leiden en Amsterdam naar Uitgeest. Het komt daarna leeg terug naar Rotterdam. De twee dienst gaat leeg van Rotterdam naar Zwijndrecht en naar Barendrecht. Via Rotterdam Centraal en Rotterdam Kleiweg wordt Den Haag Hollands Spoor en Rotterdam bereikt als dienstrit. Ook dit is van maandag tot en met vrijdag. In het weekend staan de treinstellen reserve voor het strandvervoer. Met ingang van de winterdienstregeling eind september 1972 is het dan echt gebeurd met de treinstellen. Nieuwer materieel neemt hun diensten over.


Inzet per dienstregeling jaar

De inzet per dienstregeling jaar in de serie en eventuele bijzonderheden:


Onderhoud

Het materieel is in zijn laatste jaren van het bestaan in onderhoud in de werkplaats van Leidschendam. Per mei 1970 verhuizen de 14 resterende treinstellen ElD5 in onderhoud van Leidschendam naar Amsterdam Zaanstraat.


Revisie

Bij de revisies die vanaf 1950 gegeven werden aan de tweewagenstellen de twee bagagedeuren dichtgemaakt. Deze zaten het dichtst bij het midden balkon. In plaats hiervan werd een half raam geplaatst. De bagageruimte werd echter niet verkleind om er zitplaatsen van te maken. In het Bk rijtuig verdween tevens de doorkijk naar voren. Door ongevallen raakte hierdoor reizigers gewond. Er werd een stalen schot geplaats in plaats van het glas.

In de jaren’50 werd het donkergroen verruild voor een lichtere kleur groen. Enkele treinstellen kregen hierbij zelfs aluminiumkleurige daken.

Vanaf 1969 kwamen negen vijfwagenstellen in aanmerking voor een levensduur verlengende opknapbeurt. De treinstellen konden vanwege hun grote reizigerscapaciteit niet gemist worden en zouden nog enkele jaren in dienst blijven. Deze onderhoudsbeurt werd in de werkplaats van Utrecht uitgevoerd. De treinstellen worden technisch nagezien. Hierbij werden de rijtuigbakken daar waar nodig opnieuw geschilderd. De koppen worden bijna altijd helemaal geschilderd. Bij de rijtuigovergangen werden de vouwbalgafdichtingen weer aangebracht. Deze waren bij eerdere revisies reeds verwijderd.


Bijzondere uitvoeringen

  • Op 24 november 1953 kwam het treinstel ElD5 831 in dienst na grondige verbouwing. Het treinstel bestaat uit 4 rijtuigen van treinstel ElD5 807. Het ABk rijtuig is de verbouwde CDk 309. Op 22 december 1953 kwam het treinstel ElD5 832 in dienst na grondige verbouwing. Het treinstel bestaat uit 4 rijtuigen van treinstel ElD5 825. Het ABk rijtuig is de verbouwde CDk 310. De lengte van deze treinstellen nam toe van 110.94 meter naar 111.50 meter. De verbouwde CDk rijtuigen zijn langer dan de oorspronkelijke ABk rijtuigen. Zij hebben namelijk een lengte van 24,84 meter, terwijl het ABk rijtuig oorspronkelijk een lengte van 24,62 meter had. De nieuwe rijtuigen krijgen de bakcode nummers 324.
  • Treinstel ElD2 309 heeft na zijn afvoer in maart 1970 een tijd dienst gedaan als posttreinstel tussen Utrecht en Venlo. Na herstel van een defect in april 1970, is het treinstel tijdens het herstel van het defect grotendeels ontdaan van zijn interieur. Hiermee ontstaat een grote afdeling voor de post. De helft van de eerste klas is intact gelaten als dienstruimte voor de postbeambten. Van treinstel ElD2 308 werd ook het interieur verwijderd. Dit treinstel was als reserve voor de ElD2 309. Op deze manier werd een motorpost vervangen.


Wijzigingen

  • Door de afvoer van het materieel naar Duitsland, worden de treinstellen voorzien van stoot en trekwerk om dienst te kunnen doen achter stoomlocomotieven.


  • Bij de revisie in de jaren ’50 werd bij de tweewagenstellen twee van de vier roldeuren in de bagage afdeling verwijderd. Hier voor in de plaats kwam een half raam. Ook werd hierbij de glazen wand in het Bk rijtuig vervangen door een stalen wand.
  • Een aantal treinstellen kreeg vanaf halverwege de jaren ’50 een lichtere groene kleur. Ook kregen enkele treinstellen een aluminium kleurig dak.
  • Vanaf 1959 werden de ElD5 803, ElD5 804 en ElD5 806 voorzien van een proefsnor in V-vorm in het geel en rode biezen op de koppen. Vanaf 1960 kregen alle treinstellen een vijfharige snor aangemeten, met uitzondering van de ElD5 812 en ElD5 813. Deze hebben de rode biezen behouden.
  • Door de klasse opwaardering in 1956 veranderde benaming BCk in Ak en CDk tot BDk bij de tweewagenstellen. Bij de vijfwagenstellen veranderde de ABk naar Ak, de Cr naar Br, de Co naar Bo, de Coo naar Boo en de CDk naar BDk. De klassenborden op de zijwand veranderde ook van kleur. De witte ondergrond maakte plaats voor een zwarte. De zwarte letters werden wit.
  • De Ak rijtuigen werden vanaf 1957 voorzien van een gele streep om de eerste klas beter zichtbaar te maken.


  • In de periode 1966 - 1968 is er bij de tweewagenstellen een proef uitgevoerd om de stroomafnemer/bovenleiding slijtage te meten. De treinstellen reden voornamelijk op de Hofpleinlijn, dus de proef kon makkelijk uitgevoerd worden. Op het BDk rijtuig werd de stroomafnemer ontdaan van het koolsleepstuk. In plaats hiervan werden de gaten dichtgemaakt en werd dit gevuld met koperhoudend vet. In 1968 eindigde proef. Het kreeg geen vervolg. Als de treinstellen op een ander traject reden dan de Hofpleinlijn, moesten zij met de stroomafnemer van het ABk rijtuig rijden.
  • Tussen mei en oktober 1969 zijn de tweedelige treinstellen in de loods van het Seinwezen in Utrecht voorzien van een gewijzigde sluiting van de roldeuren van de bagage-afdeling.


Vernummeringen

De Tweede Wereldoorlog sloeg grote gaten in het materieelpark. Ook de nieuwe treinstellen ontkwamen daar niet aan. Om tot een opeenlopende nummering te komen werden treinstellen met een hoog nummer vernummerd tot lagere, vrije nummers. Er konden in totaal 19 vijfwagenstellen en 10 tweewagenstellen weer op de baan worden gebracht. De eerste vernummering vond plaats in 1950. Tot 1960 gold bij de vijfwagenstellen de nummering van de C groep (CDk + Coo + Co) als leidend. Vanaf 1960 veranderde dit naar het nummer van het Ak rijtuig. Bij een zwaar beschadigd Ak rijtuig betekend dit dat op papier een geheel treinstel zou worden afgevoerd, als dit rijtuig niet meer hersteld wordt.

Nieuw nummer Oorspronkelijk nummer Datum Nieuw nummer Oorspronkelijk nummer Datum
301 315 9 november 1950 804 824
303 314 807 822
306 312 809 821
307 311 30 september 1950 812 820
309 303 816 819
310 BCk 301/CDk 313 831 807 24 november 1953
832 825 22 december 1953


In verband met de aflevering van de nieuwe treinstellen Plan V7 (serie ElP2 801 - ElP2 840), werden de oude stellen ElD5 800 vernummerd door er simpelweg een 1 voor te zetten. Hiermee werden de treinstellen in de serie 1800 genummerd. Eind 1970 waren de stellen allemaal vernummerd, met uitzondering van de ElD5 831. De nummerplaten van de Ak en BDk rijtuigen werd verwijderd. Daarvoor in de plaats kwamen stickers met het treinstelnummer. De vernummering vond plaats in de werkplaats Amsterdam Zaanstraat.

Nieuw nummer Oorspronkelijk nummer Datum vernummering Nieuw nummer Oorspronkelijk nummer Datum vernummering
1801 801 oktober 1970 1811 811 16 oktober 1970
1802 802 4 november 1970 1814 814 13 november 1970
1803 803 20 november 1970 1815 815 10 december 1970
1804 804 24 november 1970 1816 816 24 november 1970
1805 805 2 december 1970 1817 817 28 oktober 1970
1807 807 22 december 1970 1831 831 22 januari 1971
1810 810 16 december 1970 1832 832 14 oktober 1970


Schadegevallen

  • In april 1948 ontspoort de ElD5 824 tussen Voorschoten en Leiden. Op 23 april 1948 komt het treinstel aan in Haarlem voor herstelling aan de beschadigde CDk. Op 16 juli 1948 wordt het treinstel weer afgeleverd.
  • Op 3 oktober 1951 ontsporen de ElD5 816 en ElD5 809. De treinstellen zijn onderweg als trein 1071 van Amsterdam Centraal naar Rotterdam Centraal, als het treinstel ElD5 816 ter hoogte van Amsterdam Sloterdijk ontspoort als gevolg van een afgelopen wielband. Door de ontsporing komt de ElD5 816 tot stilstand tegen het talud van de Spaarnwouderdijk. De schade aan de treinstellen valt mee en beide worden naar Haarlem gebracht voor herstel. Het baanvak is dagen gestremd. Door de ontsporing worden drie portalen van de bovenleiding verwoest. Om de treinstellen te kunnen bergen met de ongevallenkranen, is de bovenleiding verwijderd. Op oktober 1951 komt het baanvak weer in dienst. De ElD5 809 komt op weer in dienst, gevolgd door de ElD5 816 op .
  • Op 14 november 1956 ontspoort trein 43, bestaande uit de ElD2 302 + ElD2 306 in [[Maassluis]. De treinstellen zijn onderweg met boottrein 43 van Amsterdam naar Hoek van Holland. De trein ontspoort op de beweegbare brug bij de haven aan de Govert van Wijnkade. De brug was voor het passeren van de trein geopend geweest en aan de zijde van Maassluis sluit na het dichtdraaien de spoorstaaf op de brug niet aan met de spoorstaaf op de wal. De controleplaat aan deze zijde van de brug was afgebroken, nadat de controlepennen op hun plek waren gedraaid. Hierdoor sloten de spoorstaven niet meer aan. Wanneer de eerste as van de ABk 302 de brug op rijdt, wordt het rijtuig omhoog gegooid door de hoger gelegen spoorstaaf van de brug. Hierdoor begint het rijtuig te slingeren en ontspoort. De achter op lopende ABk 306 wordt van de drie andere rijtuig losgerukt en blijft op de spoorbrug staan. Van de brug wordt het spoor volledig vernield en het nevenspoor zwaar beschadigd. Wachtpost III van de brug wordt geraakt door de ABk 302. Het rijtuig vernield de hendels van de overweg en het bedientoestel van de post. Nadat het rijtuig een bovenleidingportaal geraakt heeft, komt het tot stilstand. Twee reizigers en de wachter van wachtpost III raken licht gewond. De schade aan de treinstellen is enorm. Zo zijn de draaistellen van de rijtuigbakken losgerukt en zwaar beschadigd. Door het los raken van de draaistellen, beschadigen ook de apparaat- en relaiskasten onder de rijtuigbakken. De stroomafnemers, schortplaten en automatische koppelingen breken af. Van de 302 raakt van het ABk rijtuig de kop en zijwand beschadigd, het remwerk raakt ontzet of breekt af. De hoofdstroomkabels op het dak zijn afgebroken. Doordat de 306 in twee delen breekt, raken de vouwbalg en de elektrische bedrading tussen de bakken beschadigd of worden los getrokken. De treinstellen worden herspoord en overgebracht naar de firma Mulder in Boskoop voor herstel. Op 20 november 1956 arriveert hier de 302 en op 28 november 1956 komt de 306 aan in Boskoop. Op 27 december 1956 wordt de 302 naar Haarlem overgebracht voor controle van de werkzaamheden en een aantal dagen later komt het treinstel in dienst. Op 17 januari 1957 verlaat de 306 Boskoop en komt aan in Haarlem. Ook dit treinstel wordt hier gecontroleerd en na een paar dagen in dienst gesteld.
  • Op 12 augustus 1957 botst ter hoogte van Woensel trein 54 (Eindhoven) op trein 609 (Amsterdam - Maastricht). Trein 54 bestaat uit de treinstellen ElD2 305 + Materieel’54 ElD2 343. Trein 609 bestaat uit de Materieel'46 ElD2 229 + Pec 923 + Materieel'46 ElD4 682 + Materieel’54 ElD4 739. Als gevolg van een spoorstaafbreuk was er bij Woensel Aansluiting slechts één spoor beschikbaar. Trein 54 rijdt te vroeg over dit spoor en wordt frontaal geramd door trein 609. Door botsing ontstaat een enorme ravage en raken de treinstellen ElD2 305 en ElD2 229 zwaar beschadigd. De BDk 305 boort zich in de ABDk 229. Beide rijtuigen kantelen. Ook Pec 923 wordt zwaar beschadigd. De treinstellen 305 en 229 worden ter plekke gesloopt in augustus 1957. Bij dit ongeluk kwamen zes mensen om het leven.


  • Op 1965 botst de ElD5 806 ter hoogte van op een auto. Hierbij raakt het Ak rijtuig beschadigd. Deze wordt gewisseld met het ABk rijtuig van de 808. Het beschadigde Ak rijtuig 806 en de overige rijtuigen van de 808 worden in 1966 gesloopt.
  • In november 1966 botst de ElD5 809 met het treinstel Materieel'46 ElD4 661. Hierbij raakt het Ak rijtuig beschadigd. Het rijtuig wordt niet hersteld. De plaats van het Ak rijtuig wordt ingenomen door de Ak van de 811. In mei 1967 komt het treinstel weer op de baan.


  • Op 22 mei 1969 raken de BDk + Boo + Bo van de ELD5 802 beschadigd. Het treinstel komt naar de Haarlemse werkplaats en wisselt daar de beschadigde rijtuigen met die van de ElD5 815. De drie beschadigde rijtuigen worden hersteld en gekoppeld met de Ak + Br van de ElD5 831.
  • Op 24 augustus 1969 ontspoort de ElD2 302 op het opstelterrein Den Haag Binckhorst. Het treinstel loopt schade op aan de koppelingen tussen de rijtuigen, maar wordt hier niet meer van hersteld. Het treinstel wordt op 9 september 1969 terzijde gesteld en op 20 september 1969 wordt het treinstel afgevoerd voor sloop. Op 24 september 1969 komt het treinstel aan in de Watergraafsmeer om onttakeld te worden. Op 3 februari 1970 wordt het treinstel naar de sloper overgebracht.
  • Op 15 december 1969 botsen de ElD5 803 en ElD5 804 met elkaar op het tractieterrein van Haarlem. Hierbij loopt de ElD5 803 schade op aan de BDk en de ElD5 804 aan de Ak. Op 16 december 1969 komen beide treinstellen naar de Haarlemse werkplaats. De ElD5 803 komt op 19 december 1969 weer in dienst met de vier B rijtuigen van de ElD5 804. De ElD5 804 komt op 26 februari 1970 weer in dienst met de beide herstelde koprijtuigen en de drie tussenrijtuigen van de ElD5 803.
  • Op 19 maart 1972 botst treinstel ElD5 1817 te Amsterdam met locomotief 1202. Het treinstel is hierbij als trein onderweg van Amsterdam naar Arnhem. Het treinstel loopt hierbij lichte schade op aan het Ak rijtuig. Zo werd onder andere de machinistendeur vernield. Deze schade is groot genoeg om het treinstel niet meer te herstellen, gezien de resterende levensduur. Op 7 april 1972 wordt het treinstel afgevoerd voor sloop.
  • De ElD5 1802 loopt op botsschade op te . Hierbij raakt het Ak rijtuig beschadigd aan de neus. De schade wordt niet meer hersteld en per 10 mei 1972 wordt het treinstel afgevoerd.


Bakwisselingen

  • Begin 1949 raakt de CDk 803 (ex CDk 810) beschadigd. Er vindt een bakwisseling plaats met de ElD5 824.


  • In 1960 wisselen de ElD5 814 en ElD5 815 hun B rijtuigen.


  • De Ak van de ElD5 806 raakt op 1965 beschadigd bij een overwegbotsing. In maart 1966 worden de vier overgebleven rijtuigen van de ElD5 806 gecombineerd met de Ak van de ElD5 808. Ook komt de ElD5 812 in maart 1966 in dienst met de Boo + Bo van de ElD5 808 en de Br van de ElD5 806. De Ak 806 en de vier andere rijtuigen worden gesloopt.
  • De ElD5 809 raakt in november 1966 beschadigd na een botsing. De ElD5 811 komt niet veel later binnen in Haarlem met een elektrische storing in 4 bakken, die niet hersteld wordt. De Ak 809 wordt gewisseld met de Ak 811 en zo komt de ElD5 811 weer op de baan en verdwijnt de Ak 809 met 4 bakken van de ElD5 811 naar de sloper. De Ak bepaald namelijk het stelnummer. De Ak 811 wordt hierbij geschilderd in de lichtgroene kleur met gele snor en biezen.
  • In het voorjaar van 1967 rijdt treinstel ElD5 810 tijdelijk met de BDk + Boo + Bo van de ElD5 809.
  • Op 20 mei 1969 komt de ElD5 815 aan in hoofdwerkplaats Haarlem met een elektrische storing in de Ak en Br. Op 23 mei 1969 wisselt de ElD5 802 zijn beschadigde BDk + Boo + Bo met de onbeschadigde rijtuigen van de ElD5 815. Op deze manier komt de ElD5 802 snel weer op de baan. Op 12 juni 1969 komt de ElD5 831 met eveneens een elektrische storing in Haarlem. Er vindt tussen de ElD5 815 en ElD5 831 een bakwisseling plaats. De ElD5 815 wisselt zijn BDk + Boo + Bo, de rijtuigen afkomstig uit de ElD5 802, met die van de ElD5 831. De nieuw samengestelde ElD5 815 komt op 13 juni 1969 al weer in dienst. De herstelde ElD5 831 komt op 31 juli 1969 weer in dienst met de BDk + Boo + Bo van de ElD5 802.
  • Op 15 december 1969 botsen de ElD5 803 en ElD5 804 op elkaar. Van de ElD5 803 loopt het BDk rijtuig schade op en van de ElD5 804 het Ak rijtuig. De ElD5 803 komt om 19 december 1969 al weer in dienst met de B rijtuigen van de ElD5 804. De ElD5 804 komt op 26 februari 1970 weer in dienst met de vier rijtuigen van de ElD5 803.
Treinstel nummer Nummer ABk Nummer Cr Nummer Co Nummer Coo Nummer CDk Datum Reden bakwisseling
Permanente bakwisselingen
802 ABk 802 Cr 802 Co 815 Coo 815 CDk 815 23 mei 1969
803 ABk 803 Cr 804 Co 804 Coo 804 CDk 804 19 december 1969 Botsschade BDk
804 ABk 804 Cr 803 Co 803 Coo 803 CDk 803 26 februari 1970 Botsschade ABk
806 ABk 806 Cr 808 Co 801 Coo 801 CDk 816 maart 1966 Botsschades
808 ABk 814 Cr 812 Co 806 Coo 806 CDk 806 maart 1966 Botsschades
809 ABk 809 Cr 811 Co 811 Coo 811 CDk 811 november 1966 Botsschades
811 ABk 811 Cr 809 Co 809 Coo 809 CDk 809 november 1966 Botsschades
812 ABk 812 Cr 806 Co 808 Coo 808 CDk 812 maart 1966 Botsschades
815 ABk 815 Cr 815 Co 831 Coo 831 CDk 831 13 juni 1969 Elektrische storing
831 ABk 831 Cr 831 Co 802 Coo 802 CDk 802 31 juli 1969


Bakwisselingen na de Tweede Wereldoorlog

Om na de oorlog snel vijfwagenstellen op de baan te krijgen, zijn er diverse bakwisselingen uitgevoerd. Hierdoor kwam treinstel ElD5 808 als eerste op de baan, bestaande uit de 4 C rijtuigen van de ElD5 808 en het ABk rijtuig van de ElD5 814. Bij de tweewagenstellen hebben tijdens en na de oorlog geen bakwisselingen plaats gevonden. Er waren wel twee CDk rijtuigen over, die verbouwd zijn om met een vijfwagenstel dienst te doen.

Nummer Nummer BCk Nummer CDk In dienst
301 BCk 301 CDk 301 CDk sloop 24 augustus 1948, BCk wordt 310 in juni 1953
302 BCk 302 CDk 302 Begin 1946
303 BCk 303 CDk 303 mei 1953 met nummer 309
304 BCk 304 CDk 304 maart 1953
305 BCk 305 CDk 305 24 december 1952
308 BCk 308 CDk 308 16 augustus 1945
309 BCk 309 CDk 309 BCk: Afvoer 24 augustus 1948, 1953: CDk wordt Ak 831
310 BCk 310 CDk 310 BCk afvoer begin 1950 als "vermist", 1953: CDk wordt Ak 832
311 BCk 311 CDk 311 Eind 1946
312 BCk 312 CDk 312 April 1953 met nummer 306
313 BCk 313 CDk 313 BCk vermist, CDk in dienst juni 1953 met nieuw nr. 310
314 BCk 314 CDk 314 April 1953, met nummer 303
315 BCk 315 CDk 315 28 maart 1946

Van de vijfwagenstellen kwamen niet alle treinstellen in aanmerking voor herstel en indienststelling. De vier C rijtuigen van de ElD5 804 werden in 1948 afgevoerd voor sloop. Het ABk rijtuig werd opgenomen in treinstel ElD5 813. In 1949 werd de voormalige CDk 805 in de ElD5 824 vervangen door de herstelde CDk 803. De CDk 805 kwam op reserve te staan en werd in 1950 afgevoerd.

Treinstel nummer Nummer ABk Nummer Cr Nummer Co Nummer Coo Nummer CDk In dienst
801 ABk 801 Cr 801 Co 801 Coo 801 CDk 816 24 mei 1947
802 ABk 819 Cr 814 Co 802 Coo 802 CDk 802 ABk sloop 24 augustus 1948; in dienst juni 1946
803 ABk 803 Cr 803 Co 803 Coo 803 CDk 803 1 april 1946
805 ABk 805 Cr 819 Co 805 Coo 805 CDk 814 19 april 1946
806 ABk 806 Cr 806 Co 806 Coo 806 CDk 806 13 april 1946
807 ABk 309 Cr 807 Co 807 Coo 807 CDk 807 24 november 1953 met nummer 831, waarbij de CDk 309 is verbouwd tot ABk
808 ABk 814 Cr 808 Co 808 Coo 808 CDk 808 13 november 1945
810 ABk 815 Cr 810 Co 810 Coo 810 CDk 814 9 februari 1946
811 ABk 811 Cr 811 Co 811 Coo 811 CDk 811 10 mei 1951
813 ABk 804 Cr 813 Co 813 Coo 813 CDk 813 20 juni 1951
814 ABk 808 Cr 802 Co 814 Coo 814 CDk 801 9 februari 1946
815 ABk 813 Cr 815 Co 815 Coo 815 CDk 815 1 december 1947
817 ABk 817 Cr 817 Co 817 Coo 817 CDk 817 juni 1946
819 ABk 810 Cr 805 Co 819 Coo 819 CDk 819 augustus 1946
820 ABk 820 Cr 820 Co 820 Coo 820 CDk 820 21 mei 1951 met nummer 812
821 ABk 821 Cr 821 Co 821 Coo 821 CDk 821 29 mei 1946
822 ABk 822 Cr 822 Co 822 Coo 822 CDk 822 17 december 1947
824 ABk 812 Cr 812 Co 824 Coo 816 CDk 805
825 ABk CDk 310 Cr 825 Co 825 Coo 825 CDk 825 22 december 1953 met nummer 832, waarbij CDk 310 is verbouwd tot ABk


Afvoer

Als eerste treinstel dat normaal in dienst is geweest, is de ELD2 305 als eerste afgevoerd uit het materieelpark. Het treinstel was in augustus 1957 zwaar beschadigd geraakt. Met uitzondering van de beschadigde ElD2 305 hebben de tweewagenstellen het vol gehouden tot en met 1970. In dit jaar werden de laatste treinstellen aan de kant gezet. Als eerste treinstel van de seriematige afvoer, werd de ELD2 304 terzijde gesteld in 1967. Op 17 april 1968 wordt het treinstel afgevoerd uit het materieelpark. Eind maart 1968 wordt het treinstel van Haarlem naar de Watergraafsmeer overgebracht. Hier zal het treinstel verder van onderdelen ontdaan worden en naar de sloper in Mijdrecht worden overgebracht. Ook de ELD2 306 wordt in juni 1967 terzijde gesteld. Op 2 juni 1968 wordt het treinstel afgevoerd uit het materieelpark. Als er door de hoofddirectie een sloopbrief was opgesteld, kwam het vaak voor dat een treinstel langer doorreed dan deze formele datum. Het was aan de Chef van Materieel en Werkplaatsen om aan te geven wanneer een treinstel uit de dienst moest worden gehaald. Dit was vaak bij het bereiken van de revisietermijn, een ernstig defect of een andere zware schade. De ELD2 302 wordt als vierde treinstel afgevoerd. Het treinstel is op 24 augustus 1969 ontspoord en wordt niet meer hersteld van de schade. Op 9 september 1969 wordt het treinstel afgevoerd uit het materieelpark. Op 24 september 1969 komt de ElD2 302 aan in de Watergraafsmeer voor onttakeling vanuit Den Haag. Medio maart 1970 wordt de ElD2 301 op de Rietlanden neergezet. Op 20 maart 1970 gaat de ElD2 301 naar de Watergraafsmeer. Voor de ELD2 301 en ELD2 307 valt officieel op 7 april 1970 het doek. De ElD2 301 staat op dat moment al op de Watergraafsmeer. De ElD2 307 staat in de werkplaats Leidschendam. Begin maart 1970 zijn de beide treinstellen al terzijde gesteld. Op 26 maart 1970 komt de ElD2 307 naar Leidschendam voor het verwijderen van onderdelen. Begin april 1970 worden de treinstellen ElD2 308 en ElD2 310 op de Rietlanden neer gezet. De ED2 308 rijdt op 9 april 1970 zijn laatste trein en na aankomst in Amsterdam wordt het treinstel naar de Rietlanden overgebracht. De ElD2 308 wordt echter na een aantal dagen echter al weer van de Rietlanden gehaald en weer ingezet als vervanging van de defect geraakte ElD2 309. De ElD2 310 rijdt op 5 april 1970 zijn laatste trein tot Rotterdam en gaat op 6 april 1970 naar Leidschendam. Op 9 april 1970 gaat de ElD2 310 naar de Rietlanden. Op 15 april 1970 wordt de ElD2 307 van Leidschendam naar de Rietlanden overgebracht. Enkele treinstellen weten hun leven echter nog te rekken. De ElD2 303 heeft tussen twee treinstellen Materieel’54 gereden als Intercitytreinstel tot 31 mei 1970 en wordt terzijde gesteld. Het was hiermee het laatst actieve tweewagenstel in de reizigersdienst. De ELD2 308 en ELD2 309 hebben na hun terzijdestelling nog twee maanden als posttreinstel gereden. De ELD2 309 rijdt op 6 april 1970 de eerste rit tussen Utrecht en Venlo. Op 15 april 1970 raakt het treinstel defect en wordt vervangen door de ELD2 308. Dit treinstel is afkomstig vanaf de Rietlanden. De ELD2 309 wordt hersteld in Leidschendam. Tegelijkertijd wordt een groot deel van het interieur verwijderd. Alleen de helft van de eerste klas blijft over. Op 21 april 1970 komt de ELD2 309 weer in dienst en de ELD2 308 wordt weer aan de kant gezet in Leidschendam. Per 31 mei 1970 eindigt ook de inzet als posttreinstel voor de ELD2 309. De ElD2 310 werd aangewezen als pluktreinstel voor de nog resterende vijfwagenstellen. Dit gebeurde bij de Lijnwerkplaats Utrecht. Bij deze werkplaats worden de vijfwagenstellen opgeknapt. Het treinstel werd op 22 april 1970 naar de werkplaats gesleept en werd bij de loods van het seinwezen geplaatst. Eind juli 1970 worden de treinstellen ElD2 303 en ElD2 309 naar de Rietlanden gesleept. Begin augustus 1970 wordt de ElD2 307 van de Rietlanden naar de Watergraafsmeer overgebracht ter onttakeling. Op 17 augustus 1970 worden de treinstellen ElD2 303, ElD2 308, ElD2 309 en ElD 310 officieel afgevoerd. Op 28 september 1970 wordt de ElD2 310 uit Utrecht weggehaald en naar sloper Koek overgebracht. Op 9 oktober 1970 wordt de ElD2 303 van de Rietlanden overgebracht naar de Watergraafsmeer om geplukt te worden van onderdelen. De ElD2 308 wordt op 1970 naar de Rietlanden overgebracht. Op gaat de ElD2 308 van de Rietlanden naar de Watergraafsmeer. Op gaat de ElD2 309 van de Rietlanden naar de Watergraafsmeer.


De vijfwagenstellen begint de seriematige afvoer aan het eind van de jaren '60. De komst van de nieuwe Plan V treinstellen is hiervan de oorzaak. De ElD5 812 wordt in september 1968 afgevoerd. Het treinstel is in mei 1968 defect aan de kant gegaan en heeft drie maanden bij de werkplaats van Leidschendam gestaan. In augustus 1968 is het treinstel naar het emplacement Berkel=Rodenrijs overgebracht. Op 20 september 1968 gaat de ElD5 812 naar de Watergraafsmeer voor ontakkeling. De ElD5 808 zal per 31 december 1968 afgevoerd gaan worden. Door een elektrische storing wordt deze datum niet gehaald. Het treinstel strand in Eindhoven op december 1968. Door de ElD4 746 + ElD2 252 wordt het treinstel naar Delft gesleept. In januari 1969 wordt het treinstel naar de Watergraafsmeer voor onttakeling.

De meeste treinstellen houden het langer vol dan de tweewagenstellen, maar in oktober 1972 werd het laatste treinstel buiten dienst gesteld. Het formele besluit om alle 14 treinstellen aan de kant te zetten, dateert echter al van 25 januari 1972. Een aantal treinstellen staan dan al aan de kant, maar enkele andere treinstellen rijden dan nog. Treinstel ElD5 1817 is op 19 maart 1972 betrokken bij een aanrijding met locomotief 1202. Ondanks de geringe schade gaat het treinstel op 7 april 1972 terzijde. De ElD5 1802 en ElD5 1831 rijden op 21 april 1972 voor het laatst. Na trein 5418 gereden te hebben, gaan de treinstellen naar de Watergraafsmeer. Op 1972 worden de treinstellen naar de Rietlanden gebracht. Op 10 mei 1972 worden de treinstellen officieel afgevoerd. Op 8 juni 1972 worden de ElD5 1804, ElD5 1810 en ElD5 1814 officieel afgevoerd. De ElD5 1804 wordt tijdelijk weggezet op een bovenleidingloos spoor te Koog-Zaandijk. Er resteren nog maar drie treinstellen, de ElD5 1805, ElD5 1811 en ElD5 1815. Per 1 oktober 1972 worden ook deze drie treinstellen afgevoerd.


Sloop

De ElD2 306 wordt in juni 1967 afgevoerd en samen met de 615 (Materieel'36 ElD4) eind oktober 1967 naar de sloper Koek gebracht. De ElD4 615 blijft in afwachting van sloopt in Uithoorn staan, terwijl de ElD2 306 doorgaat naar Mijdrecht. Op 30 oktober 1967 wordt het treinstel in brand gestoken om alle niet bruikbare en niet waardevolle onderdelen te verbranden en zo het sloopproces makkelijker te maken. Na de afvoer van de ElD5 813 in december 1967 gaat het treinstel in mei 1968 naar Mijdrecht. Het treinstel wordt in juni 1968 gesloopt. Als eerste worden de BDk + Boo + Bo gesloopt. De Ak + Br volgen een paar dagen later. In augustus 1968 wordt de ElD2 304 van de Watergraafsmeer naar Mijdrecht overgebracht en bij sloper Koek gesloopt. Op 20 september 1968 gaat de ElD5 812 van Rodenrijs naar de Watergraafsmeer. Hier zal het treinstel geplukt worden van bruikbare onderdelen. Op 20 december 1968 gaat het treinstel van de Watergraafsmeer naar Uithoorn. Vervolgens is het treinstel door sloper Koek gesloopt. In maart 1969 wordt rijtuig Ak 808 van de Watergraafsmeer naar Mijdrecht overgebracht. De overige vier rijtuigen van de ElD5 808 worden in april 1969 naar Mijdrecht overgebracht voor sloop. Begin februari 1970 wordt de ElD2 302 overgebracht vanuit de Watergraafsmeer naar Uithoorn. Een aantal dagen later wordt het treinstel naar Mijdrecht overgebracht om gesloopt te worden bij Koek. Dit gebeurd pas begin mei 1970. Eind september 1970 wordt de geheel onttakelde ElD2 310 van Utrecht naar Koek overgebracht. Begin oktober 1970 wordt de ElD2 307 van de Watergraafsmeer naar sloper Koek overgebracht. Medio november 1970 gaat de ElD2 301 op transport van de Watergraafsmeer naar Uithoorn. Hierbij kwam het treinstel op 10 januari 1971 naar Uithoorn. De 309 maakt zijn laatste reis op 4 februari 1971. De ElD2 308 vertrekt als laatste ElD2 naar de sloper. Op 1971 komt het treinstel naar de werkplaats Utrecht vanuit de Watergraafsmeer. Vanuit Utrecht gaat het op 28 april 1971 naar de sloper in Mijdrecht. Het eerste rijtuig van het treinstel wordt een week later al gesloopt.

De ElD5 1801 is het eerste treinstel dat een levensduur verlengende revisie heeft gehad, dat voor sloop wordt aangewezen. Het treinstel staat al dan al geruime tijd op de Watergraafsmeer, ontdaan van vele onderdelen.


In mei 1972 is het treinstel ElD5 1807 vanuit de Watergraafsmeer overgebracht naar Uithoorn. Hier blijft het treinstel enkele maanden staan. In juli 1972 worden de ABk + Cr naar Mijdrecht gebracht. De overige drie rijtuigen volgen in september 1972. Het restanten treinstel ElD5 (1)832 werd op 9 augustus 1972 afgevoerd naar sloperij Koek te Mijdrecht. Midden oktober 1972 werden de B rijtuigen gesloopt. Op 11 september 1972 volgde het andere restanten treinstel, de ElD5 (1)831. In het Ak rijtuig van dit stel werd begin oktober brand gesticht te Uithoorn, toen het op doorvoer naar Mijdrecht stond te wachten. De ElD5 1817 werd op 3 januari 1973 naar De Kwakel overgebracht vanuit de Rietlanden. De Ak en Br hiervan waren op 16 maart 1973 gesloopt. De B rijtuigen werden eind april 1973 gesloopt. De ElD5 1803 volgde op 14 februari 1973, maar werd te Uithoorn geplaatst. Eind april 1973 was het treinstel gesloopt. De ElD5 1816 werd op 8 november 1972 naar Uithoorn gebracht, doch de Ak en Br werden pas op 9 februari 1973 gesloopt. De B rijtuigen bleven nog in Uithoorn. De ElD5 1805 ging begin maart 1973 over van de Rietlanden naar de Watergraafsmeer. Op 28 maart 1973 werd de ElD5 1804 overgebracht naar Uithoorn. In april werden de Ak + Br gesloopt en in mei de overige rijtuigen. De ElD5 1811 werd op 16 mei 1973 naar Uithoorn overgebracht. Het Ak rijtuig was hierbij volledig ontdaan van het interieur. Het interieur zal gebruikt gaan worden in de restauratie van het treinstel 440/252 (Materieel'36 El2). Pas in juli 1973 wordt het treinstel naar de sloper overgebracht. Treinstel ElD5 1815 werd op 20 juni 1973 in zijn geheel vanaf de Amsterdamse Rietlanden naar Uithoorn overgebracht. De Ak + Br werden in 1973 gesloopt, terwijl de Bo + Boo + BDk pas in oktober 1973 zijn gesloopt. Als laatste treinstel werd de ElD5 1805 van de Rietlanden naar de sloper overgebracht op 15 augustus 1973.


Gevolgen van de Tweede Wereldoorlog

De treinstellen zijn gebouwd toen de oorlog al bezig was. Hierdoor was het moeilijk om aan materialen te komen voor de treinstellen. De ElD2 313 - ElD2 315 zijn door de opgelopen vertragingen niet meer in dienst gesteld.

  • Treinstel ElD2 313 was nog niet in dienst.
  • Treinstel ElD2 314 was in het najaar van 1944 nog niet afgeleverd en in dienst gesteld, toen het naar Duitsland werd overgebracht. Eind 1945 komt het treinstel zwaar beschadigd terug in Nederland. Het treinstel is aan de CDk zijde voorzien van stoot en trekwerk om met stoomlocomotieven dienst te kunnen doen. Het treinstel wordt in Den Haag, Valkenburg, Amsterdam en Rotterdam tijdelijk gestald. Aan het eind van 1951 wordt het treinstel naar Werkspoor in Utrecht overgebracht voor herstel. In april 1953 komt het treinstel weer op de baan, negen jaar na zijn bouw. Het treinstel komt als treinstel ElD2 303 op de baan. De originele ElD2 303 is dan nog in herstelling bij Beijnes in Haarlem. Deze komt als ElD2 309 weer op de baan.
  • Aan de ElD2 315 werd nog gebouwd toen de Spoorwegstaking uitbrak. Vanwege de schaarste aan materialen heeft het werk aan het treinstel lange tijd stil gelegen. Het treinstel kwam pas op 28 maart 1946 in dienst.

Na de bevrijding in mei 1945 staan de ELD2 308 en ELD2 315 bij Werkspoor. Deze treinstellen werden als eerste afgeleverd. Op 16 augustus 1945 kwam de ELD2 308 al in dienst. Op 19 november 1945 wordt de ELD2 315 afgeleverd aan de Haarlemse werkplaats voor inbouw van tractiemotoren. Op 28 maart 1946 wordt het treinstel ElD2 315 in dienst gesteld en overgedragen aan de werkplaats van Leidschendam. Als derde treinstel is de ELD2 311 afgeleverd na herstel. Dit was op 5 november 1946. Dit treinstel is hersteld bij Werkspoor, waar het op binnen kwam. Op 31 oktober 1946 is de ELD2 302 bij Allan binnengenomen voor herstel van de schade.


Na de oorlog werden als eerste de vijfwagenstellen weer in dienst gesteld. Op deze manier kwam snel veel capaciteit beschikbaar. Als eerste kwam de 808 op de baan. Aan het eind van 1950 worden de laatste drie beschadigde treinstellen in herstelling genomen. Zij worden in 1951 afgeleverd. Dit zijn de ElD5 811 op 10 mei 1950, de ElD5 812 (ex ElD5 820) op 21 mei 1951 en als laatste de ElD5 813 op 20 juni 1951 in dienst.

Er bleven nog twee combinaties over van 4 C rijtuigen over. Deze werden voorzien van de overblijvende CDk rijtuigen 309 en 310. Deze werden verbouwd tot ABk rijtuig en deze treinstellen kwamen in dienst onder de nummers 831 (november 1953) en 832 (december 1953). Twee andere combinaties van 3 C rijtuigen werden gebruikt om twee dieseltreinstellen Materieel’40 in dienst te stellen. Het gaat hierbij om de rijtuigen CDk + Coo + Co van de 812, het CDk rijtuig van de 823, het Coo rijtuig van de 824 en het Co rijtuig van de 816. Deze werden gecombineerd met een mD en een ABk rijtuig. De rijtuigen van de 812 vormde samen met de mD 182 en ABk 58 treinstel 71 en de drie andere rijtuigen vormde samen met de mD 181 en ABk 68 treinstel 72.


Afvoer naar het oosten

Van de 15 tweedelige treinstellen die gebouwd of in aanbouw zijn, blijven er slechts twee in Nederland. Dit zijn de ElD2 308 en ElD2 315. De overige treinstellen zijn in 1944 en 1945 naar het oosten vervoerd. Na de oorlog komen van de tweewagenstellen in totaal 22 rijtuigen van de 26 rijtuigen weer terug in Nederland. Hiervan zijn er 10 van het type BCk en 12 CDk. Twee van de CDk rijtuigen, afkomstig van de ElD2 309 en ElD2 310, rijtuigen worden verbouwd tot Bk en gaan dienst doen in de vijfwagenstammen ElD5 831 en ElD5 832. Van de teruggekeerde rijtuigbakken waren enkele in zo slechte staat, dat zij werden afgevoerd in 1948 voor sloop. Van de vijfwagenstellen waren in totaal 79 van de 125 rijtuigbakken naar het oosten afgevoerd. De meeste van deze rijtuigbakken kunnen hersteld worden. Deze worden geconserveerd en in afwachting van herstel op diverse plaatsen in het land geparkeerd. Hier wachten zij op afroep van de Hoofdwerkplaats Haarlem om weer in dienst gesteld te worden. Enkele rijtuigbakken zijn zo zwaar beschadigd, dat zij niet meer voor herstel in aanmerking komen. Zij worden in mei 1949 afgevoerd, in totaal rijtuigbakken. Van de tweedelige treinstellen worden de ELD2 306 en ELD2 307 als vermist afgevoerd in augustus 1949, evenals de rijtuigen BCk 310 en BCk 313. Ook de ELD5 809 wordt als vermist afgevoerd.

Op 2 juli 1945 begint de terugkeer van treinstellen naar Nederland. Als eerste komt de ELD2 305 terug naar Nederland. Het treinstel mist in de cabines een groot deel van het instrumentenpaneel, zoals meters. De tussenschotten tussen de verschillende afdelingen zijn gesloopt, de zijwandbekleding is weggesneden, de zittingen zijn vernield en alle gordijnen, glas en koppelingen zijn weg. Van de bagageafdeling ontbreekt een roldeur. Eind juli 1945 wordt de ElD2 305 naar Oss overgebracht in afwachting van zijn herstel. Het treinstel zal nog enkele keren verplaatst worden voor het hersteld zou gaan worden. Zo is het treinstel op 17 augustus 1945 van Oss naar Utrecht overgebracht. Op 13 juni 1946 gaat het treinstel van Utrecht naar Enkhuizen. Hier blijft het treinstel ruim 2 jaar staan. In de tussentijd wordt het treinstel ontdaan van nog bruikbare onderdelen. Op 13 november 1948 wordt het treinstel overgebracht naar het goederenstation bij Rotterdam Delftsche Poort. In de zomer van 1950 wordt het CDk rijtuig gebruikt voor de tentoonstelling 'Rotterdam Ahoy!'. Na afloop worden de beide rijtuigen weer samengevoegd tot een treinstel. Op 12 november 1950 wordt het treinstel naar Veenendaal gebracht. Vanuit Veenendaal wordt het treinstel uiteindelijk op 27 januari 1952 naar Werkspoor overgebracht voor herstel van de schade. Het treinstel wordt op 24 december 1952 afgeleverd. De treinstellen ELD2 301, ELD2 303, ELD2 304, ELD2 312 en ELD2 314 en de rijtuigen CDk 309, CDk 310 en CDk 313 keren in de daarop volgende jaren terug en blijven enkele jaren op diverse plekken in het land staan wachten op herstel. Op 4 mei 1948 komt als laatste tweedelig treinstel de ELD2 303 terug. Het treinstel werd in afwachting van zijn herstel in Nijverdal opgesteld. De teruggekeerde maar zwaar beschadigde rijtuigen CDk 301 en BCk 309 worden niet meer hersteld en op 24 augustus 1948 afgevoerd voor sloop. In 1952 worden de treinstellen pas voor herstellingen de werkplaatsen binnengenomen. Als eerste wordt de ELD2 305 binnengenomen en afgeleverd in december 1952. In 1953 worden de treinstellen ELD2 303 (ex ELD2 314), ELD2 306 (ex ELD2 312), ELD2 309 (ex ELD2 303) en ELD2 310 (BCk 301 + CDk 310). De resterende CDk 309 en CDk 310 worden verbouwd tot Ak rijtuig voor de vijfdelige treinstellen.

Van de vijfdelige treinstellen zijn er naar het oosten afgevoerd.

  • Treinstel ElD5 811 wordt in 1944 naar Duitsland weggevoerd. Op 11 juli 1947 keert het treinstel terug in Nederland. Het treinstel wordt naar Hengelo overgebracht. De kop van de ABk is beschadigd, een groot deel van het interieur, tussenschuifdeuren, toiletten en een groot aantal ramen zijn gesloopt. De cabines zijn niet meer bruikbaar en ontdaan van onderdelen. De tractiemotoren en andere technische apparatuur was aanwezig en redelijk snel weer bruikbaar te maken. De rijtuigen van het treinstel beginnen een omzwerving van 3 maanden door het land, waarbij zij niet als geheel treinstel bijeen worden gehouden. Op 28 september 1947 wordt het treinstel naar de Haarlemse werkplaats overgebracht voor herstel. Zover komt het echter niet. Het treinstel wordt ontdaan van nog bruikbare onderdelen voor andere treinstellen die sneller op de baan konden komen. Op 19 november 1947 wordt het geplukte treinstel overgebracht naar Rodenrijs. Begin 1948 komt het treinstel weer naar Haarlem om op 20 februari 1948 weer te verhuizen en wel naar Rhenen. Op 14 juni 1950 wordt het treinstel naar Werkspoor in Utrecht overgebracht voor het uiteindelijke herstel. Op 24 maart 1951 wordt het treinstel afgeleverd door Werkspoor. Door een storing komt het treinstel al weer snel terug naar Werkspoor. Pas op 10 mei 1951 wordt het treinstel definitief afgeleverd.


Museummaterieel

Van deze serie treinstellen is geen enkel exemplaar bewaard gebleven.


Afleverdata

Afleverdata ElD2

Stelnummer Afleverdatum In dienst In revisie Uit revisie In revisie Uit revisie Terzijde/Afgevoerd Sloop(rit)
301 1943 BCk: 6 maart 1970; CDk: 24 augustus 1948 BCk: 28 september 1970; CDk: 1948
302 1943 20 september 1969 6 mei 1970
303 1943 6 maart 1970 4 februari 1971
304 1943 17 april 1968 augustus 1968
305 1943 2 juli 1943 12 augustus 1957 augustus 1957
306 1943 10 augustus 1949 vermist in WO II
307 1943 10 augustus 1949 vermist in WO II
308 1943 6 maart 1970 7 mei 1971
309 1943 BCk: n.v.t.; CDk: 5 maart 1970 BCk: n.v.t.; CDk: 22 april 1970 BCk: 24 augustus 1948; CDk: 27 april 1972 BCk: 1948; CDk: 11 september 1972
310 1943 BCk: 10 augustus 1949; CDk: 16 januari 1972 BCk: vermist in WO II; CDk: 9 augustus 1972
311 1943 6 maart 1970 oktober 1970
312 1944 2 juni 1967 oktober 1967
313 BCk: 10 augustus 1949; CDk: 6 maart 1970 BCk: vermist in WO II; CDk: 28 september 1970
314 april 1953 april 1953 6 maart 1970
315 19 november 1945 28 maart 1946 6 maart 1970 januari 1971


Afleverdata ElD5

Stelnummer Afleverdatum In dienst In revisie Uit revisie In revisie (opknapbeurt) Uit revisie (opknapbeurt) Terzijde/Afgevoerd Sloop(rit)
801 1942 ABk: ; Cr + Co + Coo + CDk: ABk: ; Cr + Co + Coo + CDk: 5 augustus 1970 ABk: 10 mei 1972; Cr + Co + Coo + CDk: 6 januari 1972 ABk: ; Cr + Co + Coo + CDk: april 1972
802 1942 ABk: n.v.t.; Cr: ; Co + Coo + CDk: 5 maart 1970 ABk: n.v.t.; Cr: ; Co + Coo + CDk: 22 april 1970 ABk: Cr: 1 oktober 1972; Co + Coo + CDk: 10 mei 1972 ABk: 24 augustus 1948; Cr: 20 juni 1973; Co + Coo + CDk: 11 september 1972
803 1942 Cr + Co + Coo: augustus 1970 Cr + Co + Coo: 18 september 1970 ABk + CDk: 16 januari 1972; Cr + Co + Coo: 8 juni 1972 ABk + Cr + CDk: april 1973; Co + Coo: mei 1973
804 1943 ABk: 21 december 1967 ABk: juni 1968; Cr + Co + Coo + CDk: 24 augustus 1948,
805 1943 ABk: 11 mei 1970; Cr: ; Co + Coo: 11 mei 1970; CDk: n.v.t. ABk: 1 oktober 1972; Cr: 6 januari 1972; Co + Coo: 1 oktober 1972; CDk: 1950; ABk: 15 augustus 1973; Cr 9 februari 1973; Co + Coo: 15 augustus 1973; CDk:
806 1942 ABk: n.v.t.; ABk: n.v.t.; ABk: 31 december 1965; Cr: 14 september 1968; Co + Coo + CDk: 2 december 1968 ABk: 6 mei 1966; Cr: december 1968; Co + Coo + CDk: april 1969
807 1942 ABk: n.v.t.; Cr: 5 maart 1970; Co + Coo + CDk: 20 april 1970 ABk: n.v.t.; Cr: 22 april 1970; Co + Coo + CDk: 15 mei 1970 ABk: 1950; Cr: 10 mei 1972; Co + Coo + CDk: 1 oktober 1972 ABk: vermist in WO II; Cr: 11 september 1972; Co + Coo + CDk: 20 juni 1973
808 1942 ABk: oktober 1970; CDk: n.v.t. ABk: 30 oktober 1970; CDk: n.v.t. ABk: 8 juni 1972; Cr: 2 december 1968; Co + Coo: 14 september 1968; CDk: 31 december 1965 ABk: ; Cr: april 1969 ; Co + Coo: december 1968; CDk: 6 mei 1966
809 1942 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Vermist in WO II
810 1942 Cr + Co + Coo: 3 november 1970; CDk: augustus 1970 Cr + Co + Coo: 16 december 1970; CDk: 18 september 1970 ABk: 6 januari 1972; Cr + Co + Coo: 8 juni 1972; CDk: 8 juni 1972 ABk: 9 februari 1973; Cr + Co + Coo: december 1972; CDk: april 1973
811 november 1942 19 november 1942 ABk: 11 januari 1971; CDk + Coo + Co + Cr: n.v.t. ABk: 24 februari 1971; CDk + Coo + Co + Cr: n.v.t. ABk: 1 oktober 1972; Cr + Co + Coo + CDk: 10 april 1967 ABk: juli 1973; Cr + Co + Coo + CDk: december 1968
812 1942 ABk: augustus 1970 ABk: 18 september 1970; Co + Coo + CDk: april 1969 ABk: 8 juni 1972; Cr: 16 januari 1972 ABk: april 1973; Cr: april 1973
813 1942 1957 ABk: 20 april 1970; Cr + Co + Coo + CDk: n.v.t. ABk: 15 mei 1970; Cr + Co + Coo + CDk: n.v.t. ABk: 1 oktober 1972; Cr + Co + Coo + CDk: 21 december 1967 ABk: 20 juni 1973; Cr + Co + Coo + CDk: juni 1968
814 1943 CDk: 3 november 1970 CDk: 16 december 1970 ABk: 2 december 1968; Cr + Coo + Co: 10 mei 1972; CDk: 8 juni 1972 ABk: maart 1969; Cr + Coo + Co: 18 oktober 1972; CDk: december 1972
815 1943 ABk: 3 november 1970; Cr: 20 april 1970; Cr + Co + Coo + CDk: oktober 1970 ABk: 16 december 1970; Cr: 15 mei 1970; Cr + Co + Coo + CDk: 30 oktober 1970 ABk: 8 juni 1972; Cr + Co + Coo + CDk: 8 juni 1972; ABk: december 1972; Cr + Co + Coo + CDk: 25 september 1972
816 1943 ABk + Cr: n.v.t.; Co 23 september 1969; Coo: ; CDk: ABk + Cr: n.v.t.; Co 12 november 1969; Coo: ; CDk: ABk + Cr: ; Co: 10 mei 1972; Coo: 16 januari 1972; CDk: 6 januari 1972 ABk + Cr: 8 december 1947; Co: mei 1973; Coo: april 1973; CDk: april 1972
817 1943 18 augustus 1969 24 oktober 1969 7 april 1972 ABk + Cr: 16 maart 1973; Co + Coo + CDk: april 1973
818 1943 31 juli 1947
819 1944 ABk: 10 mei 1972; Cr: 1 oktober 1972; Co + Coo + CDk: 6 januari 1972 ABk: 25 september 1972; Cr: 15 augustus 1973; Co + Coo + CDk: 8 november 1972
820 1943 1957 ABk + CDk: 14 september 1968; Cr + Coo + Co: 31 december 1965 ABk + CDk: december 1968; Cr + Coo + Co: 6 mei 1966
821 1943 ABk: n.v.t.; Cr + Co + Coo + CDk: 11 januari 1971 ABk: n.v.t.; Cr + Co + Coo + CDk: 24 februari 1971 ABk: 10 april 1967; Cr + Co + Coo + CDk: 1 oktober 1972 ABk: december 1968; Cr + Co + Coo + CDk: juli 1973
822 1943 6 januari 1972 ABk + Cr: juli 1972; Co + Coo + CDk: september 1972
823 1943 ABk + Cr + Co + Coo: n.v.t.; CDk: 23 september 1969 ABk + Cr + Co + Coo: n.v.t.; CDk: 12 november 1969 ABk + Cr: ; Co + Coo: ; CDk: 10 mei 1972 ABk + Cr: 23 april 1949; Co + Coo: 24 augustus 1948; CDk: mei 1973
824 1943 ABk + Cr: n.v.t.; Co: ; Coo: 23 september 1969; CDk: ABk + Cr: n.v.t.; Co: ; Coo: 12 november 1969; CDk: ABk + Cr: 1950; Co: 16 januari 1972; Coo: 10 mei 1972; CDk: 1 oktober 1972 ABk + Cr: Co: april 1973; juli 1973; Coo: mei 1973; CDk: 15 augustus 1973
825 1944 ABk: Cr + Coo + Co + CDk: 16 januari 1972 ABk: 23 april 1949; Cr + Coo + Co + CDk: 9 augustus 1972