Hogelandspoorlijn

De Hogelandspoorlijn is de spoorlijn tussen Sauwerd en Roodeschool en heeft een lengte van 26,9 kilometer. In Sauwerd takt de spoorlijn af van de Spoorlijn Groningen - Delfzijl. In januari 2018 wordt het nieuwe station van Roodeschool geopend, welke gelegen is aan de stamlijn naar de Eemshaven. Deze takt ten zuidwesten af van de oude spoorlijn naar het oude station van Roodeschool.

Aanleg

Beveiliging

Als proef wordt op 29 oktober 1967 op de Hogelandspoorlijn op de aansluitende baanvakken van Sauwerd naar Roodeschool op Centrale RadioVerkeersLeiding (CRVL) ingevoerd ingevoerd waarbij het klassieke blokstelsel type A buitendienst is gesteld. Voor de proef CRVL wordt de zend- en ontvangstapparatuur in Usquert neer gezet vanwaar ook de verkeersleiding plaats vindt. Behalve Warffum, waar op proef mechanische veerwissels werden geïnstalleerd, bleef op de andere stations de bediening van de wissels nog lokaal. In maart 1969 wordt toestemming verkregen van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat tot verdere toepassing en uitbouw van de CRVL. De verkeersleiding wordt daarbij overgebracht van Usquert naar het hoofdstation in Groningen. Successievelijk worden alle stations ten noorden van Sauwerd uitgerust met veerwissels en kon de lokale post bezettingen definitief worden opgeheven.

In het najaar van 1970 wordt een proef genomen waarbij de machinist overwegen op afstand in werking kan stellen. De PTT en NS ontwikkelen daartoe een systeem waarmee de machinist de door middel van een radiografische signaal vanuit de cabine overwegen kan sluiten, zonder dat deze trein nog tot stilstand te hoeven brengen. Het systeem wordt vanaf het voorjaar van 1972 in gebruik genomen op de stations van Winsum, Baflo, Usquert, Uithuizen en Uithuizermeeden. Dit vooral van belang voor goederentreinen.

In december 2005 wordt de ATB-NG op de spoorlijn in gebruik genomen.

Wijzigingen

In 1970 wordt begonnen met de aanleg van de spoorlijn tussen Roodeschool en de toekomstige Eemshaven. Deze spoorlijn krijgt een lengte van 4 kilometer. Deze takt ten zuiden van Roodeschool af van de spoorlijn uit Sauwerd. In Roodeschool moet hiervoor de beveiliging worden aangepast. Door Rijkswaterstaat wordt het baanlichaam voorbereid.

Op 13 november 2015 worden de overeenkomsten getekend voor het verlengen van de spoorlijn naar de Eemshaven. De werkzaamheden zullen in het voorjaar van 2016 beginnen. Er wordt dan 4,3 kilometer spoor aangepast voor reizigerstreinen en een nieuw stuk spoor van 3 kilometer wordt aangelegd. Het bestaande station van Roodeschool zal verplaatst worden naar de nieuwe spoorlijn aan de Hooilandseweg. De aansluiting naar Noordgastransport blijft op de huidige locatie behouden. In de Eemshaven wordt een nieuw station aangelegd dat aansluit op de veerdienst naar het Duitse Borkum. Delen van de spoorlijn worden buitendijks aangelegd, zodat er voor gekozen is om de spoorlijn op asfalt aan te leggen. Deze constructie zorgt voor een goede spoorligging en een goede waterdichtheid van de dijken. Op 8 september 2017 is symbolisch het laatste stuk rails neergelegd op de Borkumkade. In het weekend van 6 en 7 januari 2018 is de beveiliging van het nieuwe tracé in dienst gesteld en zijn er wijzigingen doorgevoerd bij Roodeschool Aansluiting, daar waar de nieuwe spoorlijn aftakt van de oude naar Roodeschool. Het linksleidende wissel wordt vervangen door een rechtsleidend wissel naar het oude station van Roodeschool, dat vanaf dat moment Roodeschool Aardgascondensaat heet. Vanaf 28 maart 2018 gaan deze treinen moeten rijden.

Stations

Aan de spoorlijn liggen acht stations die door Arriva bediend worden. Daarnaast zijn er in het verleden nog vier stations geweest aan de spoorlijn, welke in de loop van de tijd zijn gesloten. In 2018 zal een nieuw station worden geopend, Eemshaven.

Sauwerd

Dit station ligt op kilometerpunt 0,0

Winsum

Dit station ligt op kilometerpunt 4,6

Baflo

Dit station ligt op kilometerpunt 8,1

Warffum

Dit station ligt op kilometerpunt 12,8

Wadwerd

Dit station lag op kilometerpunt 15,0. In 1932 werd de halte gesloten.

Usquert

Dit station ligt op kilometerpunt 16,0

Munnikenweg

Dit station lag op kilometerpunt 18,0. In 1932 werd de halte gesloten.

Uithuizen

Dit station ligt op kilometerpunt 20,7

Dingeweg

Dit station lag op kilometerpunt 13,0. In 1926 werd de halte gesloten.

Uithuizermeeden

Dit station ligt op kilometerpunt 23,8

Meedsterweg

Dit station lag op kilometerpunt 25.0 In 1930 werd de halte gesloten.

Roodeschool

Dit station ligt op kilometerpunt 26,9. Na de verhuizing van het station komt het station aan kilometerpunt 0,800 van de nieuwe spoorlijn te liggen.

Eemshaven

Dit station ligt op kilometerpunt 10,5. In 2018 is het station geopend.

Aansluitingen

• Noordgas Transport

Ten oosten van het oude station van Roodeschool, is sinds 19 Noordgas Transport gevestigd. In ketelwagens wordt dit condensaat afgevoerd naar Rubis in de Botlek. Het condensaat komt vrij bij het schoonmaken van Noordzee-aardgas dat in Uithuizen aan land komt. Per pijpleiding wordt het naar Roodeschool gepompt.

Dienstregeling

Vanaf 4 januari 1954 wordt de stoomtractie op het baanvak vervangen door dieselelektrisch materieel. Als gevolg hiervan stijgt het vervoer per trein en worden enkele treinen verlengd vanaf 8 februari 1954. Vanaf 1 maart 1954 wordt zelfs de tweede klas afgeschaft, zodat hier ook zitplaatsen derde klas kunnen worden gerealiseerd.

Vanaf 28 mei 2000 neemt NoordNed de exploitatie over van NS. Met ingang van de dienstregeling 2001/2002 zullen de treinen vanuit Groningen naar Roodeschool in het weekend een half uur eerder vertrekken.

In de dienstregeling 2006 gaat de eerste trein naar Roodeschool een half uur eerder weg dan in de voorgaande dienstregeling uit Groningen. Aan het eind van de middag gaan er 4 extra treinen rijden tussen Groningen en Roodeschool.

Als op 28 maart 2018 de nieuwe spoorlijn naar de Eemshaven is geopend, dan zullen in het hoogseizoen drie tot vijf treinen per dag van Groningen naar Eemshaven rijden. De overige treinen zullen het nieuwe station van Roodeschool als eindpunt hebben. Tussen 28 oktober 2018 en 28 maart 2019 rijdt er slechts 1 trein per dag, omdat de boot ook slechts een keer per dag vaart.

Ongevallen

• Op 18 november 2016 vindt er een aanrijding plaats tussen trein 37644 van Arriva en een vrachtwagen ter hoogte van Winsum. Het treinstel ontspoort hierbij. Na het ongeval wordt er een pendeldienst met bussen ingesteld tussen Warffum en Roodeschool. Op 19 en 20 november 2016 is er in zijn geheel geen treinverkeer mogelijk. In de ochtend van 21 november 2016 wordt het treinverkeer weer hervat.