Ede-Wageningen: verschil tussen versies

Uit Somda RailWiki
Naar navigatie springenNaar zoeken springen
Regel 27: Regel 27:
 
Aan de oostzijde van het stations komt een laad- en losplaats. Na de komst van diverse kazernes rond 19045 worden de bestaande goederenloods verplaatst. De sporen worden gebruikt door het leger om paarden en ander materieel van de artillerie te kunnen vervoeren.
 
Aan de oostzijde van het stations komt een laad- en losplaats. Na de komst van diverse kazernes rond 19045 worden de bestaande goederenloods verplaatst. De sporen worden gebruikt door het leger om paarden en ander materieel van de artillerie te kunnen vervoeren.
  
Vanaf 13 januari 1997 arriveert trein 5 uit Arnhem om 8.16 in Ede. Op maandag is de aankomst om 7.46. De wagons voor Trailstar worden vanaf dat moment apart aangevoerd vanuit Arnhem. De aankomst is dan om 7.17. Op zaterdag en maandag is de aankomst om 7.46. Alleen op maandag rijden de wagons voor Akzo en Trailstar samen vanuit Arnhem
+
Vanaf 13 januari 1997 arriveert trein 5 uit Arnhem om 8.16 in Ede. Op maandag is de aankomst om 7.46. De wagons voor Trailstar worden vanaf dat moment apart aangevoerd vanuit Arnhem. De aankomst is dan om 7.17. Op zaterdag en maandag is de aankomst om 7.46. Alleen op maandag rijden de wagons voor Akzo en Trailstar samen vanuit Arnhem. In 2000 arriveert trein 55507 om 9. in Ede vanuit Arnhem met ketelwagens voor Akzo en de wagens voor Trailstar. Om 19.01 wordt er weer naar Arnhem vertrokken als trein 55506
  
  

Versie van 24 sep 2022 12:48

Ede-Wageningen is een van de stations van de gelijknamige plaats in de provincie Gelderland. De verkorting van het station is Ed.

Stationsbord Ede.jpg

Geschiedenis

In 1845 is Ede per spoor bereikbaar vanuit Utrecht. Het dorp krijgt in eerste instantie een eenvoudige halte met de naam Ede van den Rhijnspoor. In 1881 krijgt het station een verbinding met Wageningen door middel van een tram. Deze tram wordt op 1 februari 1882 in gebruik genomen. Aan de zuidzijde van het station is een mogelijk om op te stappen op de tram. De sporenlay-out wordt aangepast aan de komst van de tram. In 1890 wordt de NRS (Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij) overgenomen door de SS en verandert de naam van het station in Ede-SS. In 1902 krijgt Ede de aansluiting op de spoorlijn uit Barneveld. Omdat het technisch niet mogelijk was de spoorlijn aan te leggen tot het bestaande station, werd een tijdelijk station aangelegd waar de plaatskaarten werden verkocht. Dit tijdelijke station sluit in 1940. Nadat de tramlijn van Ede naar Wageningen is gesloten in 1937, vreesde Wageningen geen reizigers per trein meer te trekken. Daarop is besloten om per mei 1938 de plaatsnaam Wageningen te koppelen aan het station, zodat het sinds die tijd als Ede-Wageningen door het leven gaat. In 1938 worden de sporen van het station voorzien van bovenleiding. In 1951 wordt de spoorligging aangepast, nadat de spoorlijn uit Barneveld weer is gereactiveerd. Het is nu mogelijk om de treinen langs het bestaande perron te laten stoppen. In de nacht van 17 op 18 juni 1972 worden de seinhuizen I en II gesloopt. In de zomer van 2006 wordt begonnen met het verlengen van het perron langs spoor 1, zodat vanaf december 2006 de stoptreinen uit Arnhem langs dit spoor kunnen halteren.


Eerste station

In 1845 wordt de bouwkeet die gebruikt is voor de aanleg van de spoorlijn in gebruik genomen als gebouwen voor de halte Ede. De keet bestaat uit de begane grond met een bovenverdieping. Langs een spoor is een perron met overkapping. Naast het derde spoor is een watertoren en waterkraan. De opening vond plaats op 16 mei 1845. De halte staat zoals gebruikelijk in deze tijd op enige afstand van de kernen van Ede (ca. 2 kilometer) en Bennekom af. In deze bouwkeet is een loket voor de kaartverkoop en een wachtruimte gerealiseerd. In deze wachtruimte was het mogelijk om dranken en spijzen te kopen. Ook diende een deel van deze bouwkeet als woning voor de stationschef. In 1865 worden er twee perrons aangelegd om het in en uit stappen te vergemakkelijken.


Tweede station

Ter vervanging van het tijdelijke station, is in 187 een nieuw station ontworpen door . Het stationsgebouw is van het type Standaardstation Harmelen. Het gebouw staat op een eilandperron en is te bereiken via een overpad. De bouw hiervan begint in 1877. Het stationsgebouw heeft een plaatskaartenkantoor, drie wachtkamers (één voor elke klasse), een ruimte voor bagage en een restauratie. Op wordt het stationsgebouw geopend. In 1903 wordt de wachtkamer derde klasse vergroot. In de Tweede Wereldoorlog raakt het station tussen september 1944 en april 1945 betrokken bij enkele bombardementen. De opgelopen schade wordt hersteld en op wordt herstelde gebouw geopend. In 1953 wordt de ruimte van het plaatskaartenkantoor en de bagageruimte vernieuwd. In 1955 wordt het vernieuwde stationsgebouw in gebruik genomen. In 1974 wordt het station op de voorlopige monumentenlijst geplaatst door de Rijksdienst voor Monumentenzorg na overleg met de NS.


Derde station

Om het verkeer in de drukke overweg van de Stationsweg/Bennekomseweg te ontlasten, wordt besloten om een tunnel onder het spoor aan te leggen. In oktober 1981 kan het verkeer gebruik maken van deze nieuwe Albertstunnel. In 1982 wordt de voetgangerstunnel in gebruik genomen en kan de overweg worden opgeruimd. Ook het oude stationsgebouw was aan vervanging toe. Een deel van het oude station is gesloopt en een ander deel is verbouwd. Het station is ontworpen door Paul Corbey. Aan het de noordzijde van de sporen komt een nieuw toegangsgebouw met de loketten, wachtkamer en kantoren. De wachtruimte en restauratie op het middenperron worden verbouwd en vernieuwd. Bij het nieuwe toegangsgebouw komt ook een perron te liggen, waar de treinen uit de richting Barneveld zullen stoppen, zodat deze geen spoor aan het middenperron bezet houden tijdens het wachten op het vertrek naar Barneveld. Daarnaast komen er in beide richtingen doorzijsporen, zodat doorgaande treinen doorrijden, terwijl een stop- of sneltrein langs het perron staat. Op 29 mei 1984 wordt het nieuwe station geopend door burgemeester Van Dijke. In mei 2001 wordt begonnen met de verbouwing van de stationshal. Er komen nieuwe loketten naast de oude loketten. In juli 2001 is de verbouwing gereed. Op 23 november 2008 sluit de Kiosk, gevolgd op 5 december 2008 door het restaurant. Door een verbouwing van de oude Kiosk, de wachtkamer en de keuken van het restaurant ontstaat er een grotere kiosk. In 2010 wordt de kiosk wederom verbouwd en nu tot restauratie.


Laad- en losplaats

Aan de oostzijde van het stations komt een laad- en losplaats. Na de komst van diverse kazernes rond 19045 worden de bestaande goederenloods verplaatst. De sporen worden gebruikt door het leger om paarden en ander materieel van de artillerie te kunnen vervoeren.

Vanaf 13 januari 1997 arriveert trein 5 uit Arnhem om 8.16 in Ede. Op maandag is de aankomst om 7.46. De wagons voor Trailstar worden vanaf dat moment apart aangevoerd vanuit Arnhem. De aankomst is dan om 7.17. Op zaterdag en maandag is de aankomst om 7.46. Alleen op maandag rijden de wagons voor Akzo en Trailstar samen vanuit Arnhem. In 2000 arriveert trein 55507 om 9. in Ede vanuit Arnhem met ketelwagens voor Akzo en de wagens voor Trailstar. Om 19.01 wordt er weer naar Arnhem vertrokken als trein 55506


  • Trailstar/Hupac

In 198 vestigt Trailstar zich in Ede. Per 1 oktober 2003 wordt het overgenomen door Hupac en gaat het onder die naam verder. Vanaf de losweg worden vanaf 1988 trailers vervoerd naar diverse bestemmingen in Italië, zoals Busto Arsizio, Novarra en Verona. Op de terminal is er op spoor 7d ruimte voor maximaal 8 wagons. Als er meer wagons zijn, dan worden deze op 1 van de 2 andere sporen geplaatst, waarmee gewisseld kan worden als de 8 te beladen wagons vol zijn. De wagons worden voornamelijk beladen met trailers en wissellaadbakken van Malenstein. Een enkele keer wordt ook een trailer van Danzas beladen. De wagons worden met een diesellocomotief van de serie 2400 naar Emmerich gebracht, waar de wagons uit Rotterdam worden aangehaakt. In 19 verandert de opzet van de trein. De wagons worden aan- en afgekoppeld te Arnhem Goederen, waarna het naar Emmerich gaat. Per juni 1990 wordt de grensovergang van Venlo gebruikt. In 1995 neemt Harry Vos transport Malenstein over, zodat de trailers en wissellaadbakken van dit bedrijf op de treinen te zien zijn. Ook van De Waard worden trailers en wissellaadbakken op de trein gezet.

Vanaf 17 maart 1997 is de wagenset voor het vervoer van wissellaadbakken naar het Italiaanse Novarra vergroot van 8 naar 13 wagons. Deze wagenset wordt in Venlo gecombineerd met wagons uit Born. Eventueel wordt er ook nog lading meegenomen van Blerick.

Met ingang van 2000 krijgen alle treinen naar Italië de bestemming Brescia. Met ingang van 13 december 2004 rijdt Rail4Chem de treinen met trailers naar het Italiaanse Brescia in plaats van Railion. Op de losweg worden gemiddeld 12 wagens beladen met trailers en wissellaadbakken van Vos Logistics. De trailers en wissellaadbakken worden met behulp van een mobiele kraan op de trein geplaatst. Het rangeren op de terminal gebeurd door een rangeerlocomotief van RRF. Deze trein is afkomstig van op de Waalhaven. De trein maakt een tussenstop in Ede, waarbij op kopspoor 825b gestopt wordt. Door de rangeerlocomotief van RRF worden de beladen wagens aan de achterzijde van de trein bijgeplaatst. Na het aankoppelen van de Edese wagens rijdt de trein terug naar spoor 825a. Vanaf dit spoor kan er naar het hoofdspoor worden gereden als het sein uit de stand stop is gekomen. De trein rijdt vijf keer in de week 's avonds met een diesellocomotief van het type class 66 of G2000. Aan het eind van de avond komt de te lossen trein aan in Ede vanuit Emmerich. Ditmaal wordt de locomotief van de trein gebruikt om de wagens op de terminal te zetten. In de ochtend wordt deze trein gelost. Alleen op vrijdagavond komt er vanuit de Kijfhoek een losse locomotief om de wagens op te halen en naar de Kijfhoek te brengen. Op zaterdag gaan deze in Ede beladen wagens naar Italië, waarbij er weer langs Ede wordt gereden. In 2009 komt er een einde aan dit vervoer, waarmee het goederenvervoer uit Ede is verdwenen.


Spooraansluitingen

  • Enka/AKU/Akzo

Nadat in Arnhem in 1911 de Nederlandsche Kunstzijdefabriek (NK, uitspraak eNKa) wordt opgericht en de fabriek in 1913 in bedrijf kwam, was er al snel meer ruimte nodig voor de productie van kunststof vezels. Dit werd gevonden in Ede, waar de grond goedkoop was en het water schoon. Ook de aanwezigheid van het spoor is een pluspunt. In 1919 wordt begonnen met de bouw van de fabriek, welke in 1922 gereed komt. Er komen aan de westzijde van het grote gebouw diverse laad- en loslocaties, die vanaf 1925 in gebruik worden genomen. In 1929 wijzigt de naam naar AKU (Algemene Kunstzijde Unie) als gevolg van de fusie met het Duitse Vereinigte Glanzstoff Fabriken. In 1969 neemt AKU definitief VGF over, waarbij in Nederland weer de naam Enka werd ingevoerd. Een aantal maanden later fuseert de AKU met de Koninklijke Zout Organon tot AKZO. In 1971 valt de fabriek in Ede onder de naam Enka Glanzstoff. In 1977 gaat het bedrijf door onder de naam Enka en in 1993 verandert de bedrijfsnaam nogmaals. Nu heet de fabriek Akzo Fibers. Na de overname van het Britse Courtaulds in 1998 is Akzo Fibers verzelfstandigd tot Acordis. In 2002 sluit de fabriek. Op 2002 rijdt de laatste aanvoertrein vanuit Arnhem. In april 2008 wordt begonnen met de sloop van een deel van de fabriek om ruimte te maken voor woningen.


Spoorlijnen

Het station is gelegen aan de Rhijnspoorlijn en het eindstation van aan de Valleilijn


Dienstregeling

Vanaf de opening stoppen er vier treinen per dag per richting.


Vanaf mei 1984 maken de treinen uit Barneveld gebruik van spoor 1. Vanaf december 2006 eindigen de stoptreinen uit Arnhem ook op dit spoor. Spoor 2 wordt gebruikt als doorrijspoor voor internationale sneltreinen en goederentreinen. De sporen 3 en 4 liggen aan het eilandperron. Ook spoor 5 is een doorrijspoor.


In de dienstregeling 2001/20002 gaan de treinen van de serie vanuit Ede-Wageningen via Amersfoort naar Utrecht Centraal in de daluren met een half uur verschoven worden, zodat het vertrek om X. is.


Stoppende treinen

In de huidige dienstregeling (2021) stoppen de volgende treinseries te Ede-Wageningen:

Treinserienummer Beginpunt Eindpunt Materieel
3000 Den Helder Nijmegen VIRM
3100 Schiphol Nijmegen VIRM
7500 Arnhem Ede-Wageningen FLIRT
23400 Utrecht Centraal Nijmegen VIRM
31300 Amersfoort Ede-Wageningen Protos/FLIRT 3 (Connexxion)

Passerende treinen

In de huidige dienstregeling (2021) passeren de volgende treinseries te Ede-Wageningen:

Treinserienummer Beginpunt Eindpunt Materieel
100 Basel SBB Amsterdam Centraal ICE-3m
120 Frankfurt am Main Amsterdam Centraal ICE-3m
220 Frankfurt am Main Amsterdam Centraal ICE-3m